Gebelikte Diyabet (Gestasyonel Diyabet) Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Gebelikte Diyabet (Gestasyonel Diyabet) Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızda konuya dair detayları bulabilirsiniz. Bazı insanlar hamilelik sırasında yüksek kan şekeri geliştirir. Bu duruma gebelik diyabeti (gestasyonel diyabet) adı verilir. Sağlıklı bir diyet ve egzersiz genellikle gebelik diyabetini kontrol altında tutabilir ancak bazen gebelik diyabetini yönetmeye yardımcı olması için insüline de ihtiyaç duyulur. Gebelik diyabeti tedavi edilmezse hem gebe hem de fetüs için sağlık sorunlarına neden olabilir.

Gebelik Diyabeti Nedir?

Gebelik diyabeti, kan şekeri seviyeleri gebelikte çok yükseldiğinde gelişen bir diyabet türüdür. Gebelik diyabeti genellikle hamileliğin ortasında, 24 ila 28 hafta arasında ortaya çıkar.

Gebelik diyabetini geliştirmek, hamile kalmadan önce kişinin diyabeti olduğu anlamına gelmez. Bu durum hamilelik nedeniyle ortaya çıkar. Tip 1 ve Tip 2 diyabetli kişilerin hamilelik söz konusu olduğunda kendi ayrı zorlukları vardır.

Gebelikte Gestasyonel Diyabet Ne Kadar Yaygındır?

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki hamile insanların %2 ila %10'unda gebelik diyabeti gelişir.

Gebelik Diyabetinin Sebepleri Nelerdir?

Gebelik diyabeti, hormonal değişikliklerden ve vücudun yiyecekleri enerjiye dönüştürme şeklinden kaynaklanır.

İnsülin adı verilen bir hormon, besinlerdeki glikozu (şekeri) parçalar ve hücrelere iletir. İnsülin, kandaki glikoz seviyesini sağlıklı bir seviyede tutar ancak insülin doğru çalışmıyorsa veya kişide yeterince yoksa, kanda şeker birikir ve diyabete yol açar.

Hamilelik sırasında hormonlar insülinin çalışma şeklini etkileyebilir. Bu da kan şekeri seviyesini olması gerektiği gibi düzenlemeyebilir ve sonunda gebelik diyabetine yol açabilir. Genler ve aşırı kilolu olmak da (25'ten büyük bir vücut kitle indeksi) bunun gelişmesinde rol oynayabilir.

Gebelik Diyabeti İçin Kimler Risk Altındadır?

Gebelik diyabeti gebelik sırasında herkeste gelişebilir ancak Güney ve Doğu Asya, Hispanik, Kızılderili veya Pasifik Adası kökenli 25 yaşın üzerindeki kişiler daha yüksek risk altındadır.

Gebelik diyabeti ihtimalini artırabilecek diğer faktörler aşağıdakiler gibidir:

• Kalp hastalığı,
• Yüksek tansiyon,
• Gebelik diyabeti konusunda kişisel geçmiş veya ailede gebelik diyabeti öyküsü,
• Polikistik over sendromu,
• Önceden 4 kilogram veya daha ağır bir bebek doğurmuş olmak,
• Prediyabet (normalden yüksek kan şekeri öyküsü).

Gebelik Diyabetinin Belirtileri Nelerdir?

Gebelik diyabeti genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz ancak bazı insanlar aşağıdakileri yaşayabilir:

• Sık idrara çıkma,
• Mide bulantısı.

Gebelik Diyabetinin Uyarı İşaretleri Nelerdir?

Genellikle gebelik diyabetinin uyarı işaretleri yoktur. Semptomlar hafiftir ve hamileliğin ikinci üç aylık döneminde gebe kişi diyabet için test edilene kadar genellikle fark edilmez.

Gebelik Diyabeti Beslenme Şeklinden mi Kaynaklanır?

Beslenme düzeni, gebelik diyabetinin gelişmesine katkıda bulunan bir faktör olabilir ancak beslenme düzeni tek başına diyabete neden olmaz. Gebelik diyabet, plasentadaki hormonlar insülin kullanma veya yapma yeteneğini bloke ettiğinde ortaya çıkar. İnsülin, vücudun kandaki doğru miktarda glikozu korumasına yardımcı olur. Şeker hastası olunduğunda, kanda çok fazla şeker olur.

Kan şekerinin tehlikeli seviyelere çıkmasına neden olmayan sağlıklı yiyecekler yiyerek gebelik diyabetinin yönetilmesine yardımcı olmak mümkündür.

Doktor Ne Zaman Gebelik Diyabeti Testi Yapar?

Doktor, hamileliğin yaklaşık 24 ila 28 haftalarında gebelik diyabeti testi yapar. Bu aşamada plasenta tarafından hormonlar üretilmeye başlar. Plasenta rahimde oluşur ve fetüse oksijen ve besin sağlar. Ürettiği hormonlar insülini etkileyebilir.

Gebelik Diyabeti Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor hamilelik sırasında kan şekerini test edecektir. Testin iki bölümü olabilir:

• Glikoz yükleme testi: Şekerli bir sıvı içilir. Yaklaşık bir saat sonra, kan şekeri seviyesini kontrol etmek için bir kan testi yaptırılır. Kan şekeri yüksekse, doktor bir glikoz tolerans testi yapacaktır.
• Glikoz tolerans testi: Oral glikoz tolerans testi, yalnızca yükleme testi sonuçları olağandışıysa yapılır. Tolerans testinden önce sekiz saat boyunda yemek yenmez. Doktor şekerli bir sıvı içmeden önce ve içtikten sonraki bir, iki ve üç saatlik aralıklarla hastanın kanını alır. Tolerans testi, gebelik diyabeti tanısını doğrulayabilir.

Gebelik Diyabeti Teşhisi Konulursa Ne Olur?

• Kişiye gebelik diyabeti teşhisi konulursa, doktor gebelik diyabeti konusunda uzmanlaşmış bir beslenme uzmanının ziyaret edilmesini isteyebilir. Bu randevuda gebe, mevcut beslenme düzenini konuşacak ve hangi değişiklikleri yapacağını belirleyecektir.
• Hamile kişiye, bazı yiyeceklerin kan şekeri üzerindeki etkisini anlamasına yardımcı olacak broşürler verilebilir.
• Randevu sırasında hamile kişi ile kan şekerini kontrol etme ve yemeklerden sonra seviyelerin ne olması gerektiği hakkında konuşulacaktır.
• Doktor, bir gebelik diyabeti yönetim planını gebe kişi ile konuşacaktır. Diyabetli kişiler genellikle fetal büyümeyi kontrol etmek (ultrason yoluyla), kilo alımını izlemek ve şekerin ne kadar iyi kontrol edildiğini görmek için daha fazla doğum öncesi ziyarete giderler.

Gebelik Diyabeti Tedavisi Neden Önemlidir?

Gebelik diyabeti tedavi edilmezse hem gebe hem de fetüs için komplikasyonlara yol açabilir.

Gebelik diyabeti riskini artıran faktörler aşağıdakiler gibidir:

• Fetüs çok büyürse sezaryen doğum,
• Preeklampsi (hamilelik sırasında yüksek tansiyon),
• Tip 2 diyabet.

Gebelik Diyabeti Bebeği Nasıl Etkiler?

Kişide gebelik diyabeti varsa, bebek aşağıdakiler için daha fazla risk altındadır:

• Artan doğum ağırlığı (4 kilogram veya daha fazla ağırlık),
• Doğumda solunum problemleri,
• Bu, yenidoğanlarda nöbetlere neden olabilir,
• Erken doğum,
• Daha sonraki yaşamda Tip 2 diyabet.

Gebelik Diyabeti Nasıl Yönetilir?

Kişiye gebelik diyabeti teşhisi konulursa, hamileliği sırasında daha sık kontrollere ihtiyacı olabilir. Doktor, kan şekeri seviyesini düzenli olarak kontrol edecektir. Kan şekerini evde, şeker ölçüm cihazı adı verilen bir aletle izlemek gerekebilir.

Bazı insanlar gebelik diyabetini yönetmek için insülin gibi ilaçlara ihtiyaç duyar ancak çoğu kişi sadece beslenme düzeni değişiklikleri ve egzersizle kan şekerini kontrol altında tutabilir.

Diyabeti kontrol altına almak için insülin kullanılması gerekiyorsa, onu tam olarak reçete edildiği şekilde almak önemlidir.

Gebelik Diyabet İçin Beslenme Düzeni Nasıl Değiştirilmelidir?

Gebelik diyabetini kontrol altında tutmak için beslenme düzenini ayarlamak gerekebilir. Bunun için aşağıdakiler denenebilir:

• Abur cubur, işlenmiş gıdalar ve şekerli içeceklerden kaçınmak,
• Sağlıklı bir protein, karbonhidrat, lif ve yağ dengesi ile beslenmeyi tercih etmek,
• Daha küçük öğünleri daha sık tüketmek,
• Yemekleri her gün aynı saate planlamak.

Hamilelik Sırasında Nasıl Güvenli Bir Şekilde Egzersiz Yapılabilir?

Egzersiz, vücudun daha fazla glikoz kullanmasına yardımcı olur, bu da kan şekerini düşürebilir. Gebelik diyabeti varsa, güvenli bir egzersiz planı oluşturmak için bir doktorla görüşülmelidir. Egzersiz planı, aşağıdakiler başta olmak üzere kişiye özgü ihtiyaçlara göre uyarlanmalıdır:

• Yaş,
• Hamilelik öncesi egzersiz seviyesi,
• Genel sağlık durumu,
• Ağırlık.

Hamileyken Gebelik Diyabetinden Kurtulmak Mümkün müdür?

Hamilelik süresince gebelik diyabetinden kurtulmak mümkün değildir. Bu durumun teşhisi konulduktan sonra gebe, bebek doğana kadar diyabet için tekrar test edilmezsiniz. Bebek doğduktan sonraki 12 hafta içinde diyabet testi yaptırılması önerilir.

Gebelik Diyabeti Nasıl Önlenebilir?

Gebelik diyabeti tamamen önlenebilir değildir ancak riski azaltmak için adımlar atılabilir. Hamileliğin öncesinde ve sırasında dengeli bir beslenme düzenini takip etmek ve düzenli egzersiz yapmak, gebelik diyabeti geliştirme riskini azaltmanın en iyi yoludur.

Gebelik Diyabeti ile Sağlıklı Bir Hamilelik Sürdürmek Mümkün müdür?

Gebelik diyabeti varsa yine de sağlıklı bir hamilelik sürdürülebilir ve sağlıklı bir bebek sahibi olunabilir. Gebelik diyabeti oldukça yönetilebilir bir durumdur. Gebe kişi, tedavi planını ve kan şekeri seviyesini nasıl sağlıklı bir seviyede tutabileceğini anladığından emin olmak için bir doktorla birlikte hareket etmelidir.

Gebelik Diyabeti Hamilelikten Sonra Geçer mi?

Doğum yaptıktan sonra hormon seviyeleri normale döndüğünde kan şekeri seviyesi de düşmelidir ancak gebelik diyabeti olanların yaklaşık %50'si daha sonraki yaşamlarında Tip 2 diyabet geliştirir. Diyet ve egzersiz, riski azaltmaya yardımcı olabilir. Doktor, diyabeti izlemek için hamilelikten sonra her 6 ila 12 haftada bir kan şekeri testleri önerebilir.

Gebelik Diyabetiyle Yaşamayı Kolaylaştırmak İçin Neler Yapılabilir?

Diyabet yönetimi, günlük rutininin bir parçası haline getirilmelidir. Bir program oluşturulmalı ve ona bağlı kalınmalıdır. Bunun için aşağıdakiler denenebilir:

• Kan şekeri seviyesi her gün aynı saatte kontrol edilmelidir.
• Haftanın üç günü günde 30 dakikalık hafif egzersiz yapılmalıdır.
• Küçük ve dengeli öğünler planlanmalıdır.
• Günlük diyabet yönetimi için diğer ipuçları hakkında doktorla veya bir diyetisyen ile konuşulmalıdır.

Gebelik Diyabeti Fetüsü Daha Aktif Yapar mı?

Araştırmacılar, gebelik diyabetinin fetüsü az ya da çok aktif hale getirip getirmediğinden tam olarak emin değiller. Bazı çalışmalar, gebelik diyabetinin fetüsün hareketlerini çok az etkilediğini göstermektedir ancak tüketilen yiyeceklerin fetüse geçtiğini bilinmektedir. Bu nedenle yüksek şekerli yiyeceklerin yan etkilerini fetüslerin hissetmesi mümkündür. Bazı insanlar, diyabeti kontrol altına alındıktan sonra fetüsün hareketinin değiştiğini fark ederken, bazıları hiçbir değişiklik fark etmeyebilir.

Kesin bir cevap olmadığı için, cenin hareketindeki herhangi bir değişiklik mutlaka doktora bildirilmelidir.

Gebelik diyabeti, hamilelik sırasında kanda çok fazla glikoz olduğunda gelişir. Gebelik diyabeti genellikle gebeliğin orta döneminde birkaç basit kan testi ile teşhis edilir. Gebelik diyabeti tedavi edilmezse, gebe ve fetüs için sağlık sorunlarına neden olabilir. Çoğu birey gebelik diyabetini diyet ve egzersizle yönetebilir ancak bazı kişileri ilaca ihtiyacı olabilir. Gebelik diyabeti, daha sonraki yaşamda Tip 2 diyabet geliştirme riskini artırır. Hamilelik öncesinde, sırasında ve sonrasında diyabet riskini azaltmanın yolları hakkında bir doktorla konuşulmalıdır.