Vücut Kitle İndeksi (BMI) Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Vücut Kitle İndeksi (BMI) Nedir? Nasıl Hesaplanır? başlıklı yazımızda, bu konuya dair soruları cevaplamaya çalışacağız. Vücut kitle indeksi ya da beden kitle indeksi (BMI), sağlık uzmanlarının boy ve kilo ölçümleri yardımıyla vücut yağ miktarını tahmin etmek için kullandıkları bir araçtır. Vücut kitle endeksi, belirli sağlık durumları için risk faktörlerinin değerlendirilmesine yardımcı olabilir. BMI, her zaman vücut yağlılığının doğru bir temsili değildir.

Vücut Kitle İndeksi (BMI) Nedir?

Vücut kitle indeksi (BMI), kişinin sahip olduğu vücut yağ miktarını tahmin etmek için boyun kiloya oranını ölçen tıbbi bir tarama aracıdır. BMI, kilogram cinsinden ağırlığı metre cinsinden boyun karesine bölerek hesaplanır.

Çoğu insanda vücut kitle indeksi, vücut yağıyla ilişkilidir. Sayı ne kadar yüksekse, o kadar fazla vücut yağı olabilir ancak bazı durumlarda bu ilişki doğru olmayabilir. BMI tek başına sağlık durumunu teşhis edemez. Sağlık uzmanları, bir kişinin sağlık durumunu ve muhtemel risklerini değerlendirmek için vücut kitle indeksi ile beraber diğer araçları ve testleri kullanırlar.

Yüksek vücut yağı; kalp hastalığı, felç ve tip 2 diyabete yol açabilir. Düşük vücut yağı ise yetersiz beslenme ile ilişkili olabilir. Doğru miktardaki vücut yağı, vitamin ve minerallerin vücuda girmesine yardımcı olur. Ayrıca vücut için bir enerji kaynağı sağlar, vücut ısısının korunmasına yardımcı olur ve organları korur.

Bir çocuğun veya gencin kilosunu değerlendirmek için standart BMI çizelgesi kullanılmamalıdır. Yaşa ve boya göre en uygun ağırlık aralığı hakkında çocuk doktoruyla konuşulmalıdır.

Vücut Kitle İndeksi (BMI) ne için kullanılır?

Sağlık uzmanları, ağırlık türlerini teşhis etmeye yardımcı olması amacıyla ve belirli sağlık durumları için bir tarama aracı olarak vücut kitle indeksini kullanırlar.

Beden Kitle İndeksi (BMI) ile Ağırlık Türleri

Genel olarak, aşağıdaki BMI aralıkları (kg/m2 cinsinden) farklı ağırlık türlerini sınıflandırır:

• Zayıf: 18,5'ten az
• Optimum aralık: 18,5 ila 24,9
• Fazla kilolu: 25 ila 29,9
• Sınıf I obezite: 30 ila 34,9
• Sınıf II obezite: 35 ila 39,9
• Sınıf III obezite: 40'tan fazla.

BMI, uzmanların ağırlık türlerini sınıflandırmak için kullandıkları tek araç değildir. Diğer araçlardan bazıları şunlardır:

• Bel çevresi ölçümü.
• Üst kolların arkası ve kürek kemiklerinin altı gibi vücudun belirli bölgelerinde özel aletler kullanılarak cilt kalınlığının ölçülmesi.
• DEXA taraması ve hava yer değiştirme pletismografisi (ADP) (bunlar daha az kullanılır).

Vücut Kitle İndeksi (BMI) ile Sağlık Risklerinin Taranması

Vücut kitle indeksi 18,5'in altındaysa (zayıf kilolu), kişinin aşağıdaki durumları geliştirme riski daha yüksek olabilir:

• Yetersiz beslenme,
• Anemi,
• Daha sık enfeksiyonlara ve hastalıklara yol açabilen zayıflamış bağışıklık sistemi,
• Osteoporoz,
• Kısırlık

Kişinin düşük kilosu varsa, sağlık uzmanı genel sağlığını kontrol etmek ve yetersiz beslenip beslenmediğini görmek için muhtemelen bazı kan testleri ve başka testler isteyecektir.

Genel olarak vücut kitle indeksi ne kadar yüksekse, aşağıdaki durumlar için risk de o kadar yüksektir:

• Kalp hastalığı,
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon),
• Tip 2 diyabet,
• Safra taşları,
• Kireçlenme,
• Uyku apnesi,
• Kolon kanseri, meme kanseri, endometriyal ve safra kesesi dahil olmak üzere belirli kanserler,
• Depresyon ve diğer ruh sağlığı durumları.

Yüksek bir vücut kitle indeksine sahip olmadan da yukarıdaki sağlık koşullarından herhangi birine sahip olunabileceğini hatırlamak önemlidir. Benzer şekilde, bu koşullardan herhangi birine sahip olmadan da yüksek bir vücut kitle indeksine sahip olunabilir. Genetik ve sigara içmek gibi diğer faktörler de bu koşulların gelişmesinde büyük rol oynar.

Vücut kitle indeksi kişinin obeziteye sahip olabileceğini ortaya çıkarırsa, doktor tarafından genel sağlık durumunu kontrol etmek için kapsamlı bir metabolik panel ve lipit paneli gibi bazı kan testleri istenecektir.

Vücut Kitle İndeksi (BMI) Nasıl Hesaplanır?

Vücut kitle indeksini aşağıdaki şekilde kendiniz de hesaplayabilirsiniz.

Vücut kitle indeksi, vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle (kg/m²) hesaplanır.

Örneğin, 80 kg ağırlığında ve 1.65 metre boyundaki bir kişi vücut kitle indeksini şu şekilde hesaplar:

• Boy: 1.65 metre
• Boyun karesi: 1.65 x 1.65 = 2.7225
• Ağırlık: 80 kg
• VKİ: 80 / 2.7225 = 29.28

Sağlıklı Bir Vücut Kitle İndeksi (BMI) Nedir?

Sağlıklı bir vücut kitle indeksi için optimum aralığın 18,5 ila 24,9 olduğu kabul edilir.

Vücut yağlılığının genel sağlık durumunun tek belirleyicisi olmadığını bilmek gerekir. Genetik, aktivite düzeyi, sigara veya tütün kullanımı, alkol kullanımı ve zihinsel sağlık durumları gibi diğer bazı faktörlerin tümü, genel sağlık durumunu ve belirli tıbbi durumlara yakalanma olasılığını etkiler.

Vücut Kitle İndeksinin (BMI) Sınırlamaları Nelerdir?

Standart vücut kitle indeksi çizelgesinin çeşitli nedenlerle sınırlamaları vardır. Bu nedenle, vücut kitle indeksine çok fazla önem yüklememek önemlidir.

BMI çizelgesi bazı insanlar için yanlış olabilse de bir kişinin tahmini vücut yağ miktarını değerlendirmek için en hızlı araç olduğu için sağlık uzmanları onu kullanmaya devam etmektedir.

Ağırlık türlerini teşhis etmeye yardımcı olmak için BMI kullanmanın sınırlamaları şunlardır:

Standart BMI, aşağıdakiler de dahil olmak üzere ağırlık türlerinin teşhisi ile ilgili sınırlamalara sahiptir:

• BMI, yağsız vücut kütlesi (vücudunuzdaki yağ hariç her şeyin ağırlığı) ile yağ kütlesi arasında ayrım yapmaz. Bu nedenle, bir kişi (kaslı olarak) yüksek bir vücut kitle indeksine sahip olabilir ancak yine de çok düşük bir yağ kütlesine sahip olabilir ve bunun tam tersi de geçerlidir.
• Yetişkin bir kadın tipik olarak yetişkin bir erkekten daha fazla vücut yağına sahip olsa da erkek ve kadın yetişkinler için aynı BMI çizelgesi kullanılır.
• BMI çizelgesi, yıllar içinde artan ortalama yetişkin boyu için yeniden ayarlanmamıştır.

Aşağıdaki popülasyonların vücut yağ miktarını değerlendirmek için standart BMI çizelgesi kullanılmamalıdır:

• Sporcular ve vücut geliştirmeciler,
• Çocuklar ve gençler,
• Hamile kadınlar,
• 65 yaş üstü insanlar,
• Tıbbi durumlar nedeniyle kas atrofisi (zayıflığı) olan kişiler.

Vücut kitle indeksini sağlık koşulları için bir tarama aracı olarak kullanmanın bazı sınırlamaları vardır. Tip 2 diyabet ve kalp hastalığı gibi belirli sağlık durumlarının riskini değerlendirmek için bir tarama aracı olarak vücut kitle indeksini kullanmanın kısıtlamaları şunlardır:

• BMI, vücut yağının yerini veya dağılımını ölçmez. Bu bir sorundur çünkü karın gibi vücudun belirli bölgelerindeki aşırı yağ birikimi, vücudun diğer bölgelerindeki (örneğin kalçalar) aşırı yağ birikimine göre daha yüksek sağlık sorunları riskiyle ilişkilidir.
• BMI ile ölüm oranı arasındaki ilişki genellikle ailede diyabet öyküsü, yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalık, yüksek kolesterol (dislipidemi), ailesel uzun ömür (ortalama ömür) veya ailede kanser öyküsü gibi faktörleri hesaba katmaz.

Vücut kitle indeksi (BMI), sağlık uzmanlarının belirli sağlık durumları için kişinin riskini değerlendirmek amacıyla kullanabilecekleri hızlı bir araçtır. Bununla birlikte BMI, her zaman vücut yağının doğru bir ölçümü ve genel sağlık durumunun tek belirleyicisi değildir. Kişinin kilo veya kalp hastalığı gibi belirli sağlık durumlarını geliştirme riski hakkında herhangi bir sorusu veya endişesi varsa bir doktorla görüşmelidir.