Bacak Kırıkları Neden Olur? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Bacak Kırıkları Neden Olur? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Bacak kırığı, bacaktaki üç kemikten herhangi birinde meydana gelen bir kırık durumudur. Bacak kemikleri güçlüdür, bu nedenle genellikle ancak ciddi bir travma onları kırabilir. Bacak kırıkları için ameliyat gerekebilir ve bacak iyileşirken alçı takılması gerekecektir. Bacak kırıklarının iyileşmesi genellikle en az birkaç ay sürer.

Bacak Kırığı Nedir?

Bacakta üç kemik bulunur. Bunlar:

• Femur (uyluk kemiği).
• Tibia (kaval kemiği).
• Fibula (baldır kemiği).

Ciddi travmalar (örneğin araba kazası veya çatıdan düşme) bacaktaki üç kemiği aynı anda kırabilir. Aynı yaralanma sırasında tibia ve fibulanın kırılması da yaygındır.

Bacak kırığını onarmak için, özellikle de femur kırılmışsa, ameliyat gerekebilir. Bazı kişiler cerrahiye ihtiyaç duymadan iyileşebilir ve yalnızca atel veya alçı takmaları gerekebilir. Bacağın gücünü ve hareket kabiliyetini geri kazanmak için fizik tedavi gerekecektir.

Bacak Kırığı Türleri Nelerdir?

Doktor, hangi bacak kemiğinin kırıldığını belirtmenin yanı sıra, kırığı bir tür veya sınıflandırma ile tanımlar.

Doktorlar, bazı kırıkları kırığın şekline veya desenine göre sınıflandırır:

• Transvers (enine) kırık.
• Oblik (eğik) kırık.
• Spiral kırık.
• Segmental kırık.
• Parçalı kırık.
• Torus kırığı.

Bazı kırık türleri, kırıkların nasıl oluştuklarına göre sınıflandırılır:

• Stres kırığı.
• Avulsiyon kırığı.

Örneğin, transvers femur kırığı veya segmental tibia kırığı olabilir. Tüm farklı isimler ve türler, doktorun hangi kemiğin kırıldığını ve yaralanmanın kemiğe ne yaptığını hızlı ve spesifik bir şekilde ifade etmesinin yollarıdır.

Bacak Kırıkları Ne Kadar Yaygındır?

Femur, vücudun en büyük ve en güçlü kemiğidir ve genellikle yalnızca ciddi travmalar onu kırabilir. Uzmanlar, dünya genelinde her yıl her 1.000 kişiden 30’undan azının femurunu kırdığını tahmin etmektedir.

Tibia ve fibula kırıkları, insanların kırdığı en yaygın uzun kemiklerden bazılarıdır. Fibulanın tek başına kırılması çok nadirdir. Fibula kırıkları neredeyse her zaman tibia kırıklarıyla aynı anda meydana gelir.

Bacak Kırıklarının Belirtileri ve İşaretleri Nelerdir?

Çoğu bacak kırığı, normalden farklı görünecektir. Muhtemelen kırık yakınında şişlik, renk değişikliği veya morarma fark edilecektir ve bunlar çevre bölgelere yayılır. Hissedilebilen veya görülebilen bir yumru olacaktır. Ayrıca kemik cildi delerek dışarıdan görünür hale gelebilir.

Bacak kırığının en yaygın belirtileri şunlardır:

• Ağrı.
• Şişlik.
• Hassasiyet.
• Bacağı hareket ettirememe veya kullanamama.
• Morarma veya renk değişikliği.
• Bacakta genellikle olmayan bir yumru (deformite).

Travma yaşandıysa veya kemik kırığı olduğu düşünülüyorsa, hemen acil servise gidilmelidir.

Bacak Kırıklarının Sebepleri Nelerdir?

Bacak kırıkları neredeyse her zaman travmalar nedeniyle oluşur. En yaygın nedenler şunlardır:

• Düşmeler (özellikle merdiven veya çatı gibi yüksekten düşmeler).
• Araba kazaları.
• Spor yaralanmaları.

Bacak Kırıkları İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Herkes bacağını kırabilir ancak bazı kişiler bu duruma daha yatkındır. Bunlar:

• Temas sporları oynayan sporcular.
• 65 yaşından büyük kişiler (özellikle düşme riski artmış kişiler).
• Kemik yoğunluğunu etkileyen sağlık koşulları olan kişiler (metabolik kemik hastalıkları).

Osteoporoz veya osteopenisi olan kişiler, özellikle düşmelerden kaynaklanan kemik kırıklarına çok daha yatkındır. Osteoporoz, kemikleri zayıflatır ve ani ve beklenmedik kırıklara karşı kişiyi daha hassas hale getirir. Birçok kişi, osteoporoz bir kemiğin kırılmasına neden olana kadar bu durumu fark etmez. Genellikle belirgin belirtiler yoktur.

Bacak Kırıkları Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, bacak kırığını fiziksel muayene ve bazı görüntüleme testleriyle teşhis edecektir. Araba kazası gibi bir travma sonrası acil servise gidildiyse, kırık burada da teşhis edilebilir.

Kırığı görüntülemek için en az bir görüntüleme testi gerekecektir:

• Röntgen: Röntgen, kırıkları doğrulayacak ve kemiklerin ne kadar hasar gördüğünü gösterecektir.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR): Doktor, kemiklerdeki ve çevresindeki hasarın tam bir resmini elde etmek için MR kullanabilir. MR, kemiklerin çevresindeki kıkırdak ve bağlar gibi dokuları da gösterecektir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: BT taraması, doktor veya cerraha, röntgenden daha ayrıntılı bir kemik ve çevre doku görüntüsü verecektir.

Bacak Kırıkları Nasıl Tedavisi Edilir?

Doktorun bacak kırığını nasıl tedavi edeceği, hangi kemiğin kırıldığına ve başka yaralanmalar olup olmadığına bağlıdır.

İmmobilizasyon (Hareketsizleştirme)

Kırık hafifse ve kemikler çok fazla yerinden oynamamışsa (yer değiştirmemiş kırık), yalnızca alçı veya atel gerekebilir. Alçının ne kadar süre takılacağı, sahip olunan kırık türüne bağlıdır. Çoğu kişi birkaç hafta boyunca alçı giymek zorundadır. Kemiklerin doğru şekilde iyileştiğinden emin olmak için takip röntgenleri gerekecektir.

Cerrahi

Bazı bacak kırıkları ameliyat gerektirir. Femur kırıklarında neredeyse her zaman ameliyata ihtiyaç duyulur.

En yaygın cerrahi, açık redüksiyon ve iç sabitlemedir. Cerrah, kemiği doğru pozisyonuna yeniden hizalar (yerleştirir) ve iyileşip tekrar birleşene kadar yerinde tutmak için sabitler. Genellikle iç sabitleme adı verilen bir işlem yapılır. Bu, cerrahın kemiği yerinde tutmak için metal plakalar, vidalar veya pimler yerleştirmesi anlamına gelir.

Bu parçalar kemikte sonsuza kadar kalabilir. Bazı kişilerde bunları çıkarmak için takip cerrahisi gerekebilir.

Bacak Kırığı Ameliyatlarının Komplikasyonları Nelerdir?

Kırık cerrahisi komplikasyonları nadirdir ancak şunları içerebilir:

• Akut kompartman sendromu: Kaslarda basınç birikimi, kanın dokulara ulaşmasını durdurabilir, bu da kalıcı kas ve sinir hasarına neden olabilir.
• Malunion: Bacak kırığının parçaları iyileşirken doğru şekilde hizalanmaz.
• Nonunion: Kemik tam olarak veya hiç birleşmez.

Bacak Kırıklarının İyileşmesi Ne Kadar Sürer?

Bacağın iyileşmesi için gereken süre birkaç faktöre bağlıdır:

• Hangi kemiğin kırıldığı.
• Kırığa neyin neden olduğu.
• Hangi tedavilere ihtiyaç duyulduğu.
• Yaşanan diğer yaralanmalar.

Çoğu bacak kırığı en az birkaç ayda iyileşir. Kişinin özel durumu için uygun bir zaman çizelgesi hakkında doktor veya cerrahla konuşulmalıdır.

Bacak Kırıklarının İyileşme Süresi Ne Kadardır?

Kemik iyileşse bile, tüm alışılageldik aktivitelere tamamen dönüp iyileşmek biraz zaman alabilir. İyileşmenin ne kadar süreceği, bacaktaki hangi kemiğinin kırıldığına bağlıdır.

Bacağını kıran çoğu kişinin birkaç ay fizik tedavi görmesi gerekir. Fizyoterapist, bacağın gücünü ve hareket açıklığını (bacağın ne kadar hareket edebileceğini) geri kazanmaya yardımcı olacaktır. Doktor, bu süreçte neler bekleneceğini söyleyecektir.

Femur kırığından iyileşmek bir yıla kadar sürebilir. Tibia ve/veya fibula kırığından iyileşmek genellikle daha az zaman alır.

Doktor, fiziksel aktivitelere ne zaman devam edilebileceğini söyleyecektir. İyileşme sırasında sertliği önlemek için bacak hareket ettirilmelidir ancak doktor güvenli olduğunu söylemeden spor yapmaya, egzersiz yapmaya veya bacağı yoğun fiziksel aktiviteler için kullanmaya başlanmamalıdır.

Bacak Kırıkları Nasıl Önlenebilir?

Bacak kırığı, özellikle planlanamayan travmalar nedeniyle oluştuğu için önlenemeyebilir. Yaralanma riskini azaltmak için şu genel güvenlik ipuçları izlenebilir:

• Her zaman emniyet kemeri takılmalıdır.
• Tüm aktiviteler ve sporlar için doğru koruyucu ekipman giyilmelidir.
• Ev ve iş yeri, kişiyi veya başkalarını düşürebilecek dağınıklıktan arındırılmalıdır.
• Bir şeylere ulaşmak için evde her zaman uygun aletler veya ekipman kullanılmalıdır. Sandalyeler, masalar veya tezgahların üzerine çıkılmamalıdır.
• İyi kemik sağlığını korumak için bir diyet ve egzersiz planı izlenmelidir.
• Kişi 65 yaşından büyükse veya biyolojik ailesinde osteoporoz öyküsü varsa, kemik yoğunluğu testi hakkında doktorla konuşulmalıdır.
• Yürüme zorluğu çekiliyorsa veya düşme riski artmışsa, baston veya yürüteç kullanılmalıdır.

Acil Servise Ne Zaman Gidilmelidir?

Kişide bacak kırığı olduğu düşünülüyorsa ve aşağıdaki belirtilerden herhangi biri varsa hemen acil servise gidilmelidir:

• Şiddetli ağrı.
• Bacağı hareket ettirememe.
• Bacağın gözle görülür şekilde farklı veya alışılmadık bir yerde olması.
• Cilt üzerinden görünen kemik.
• Şişlik.
• Bu diğer belirtilerle aynı anda ortaya çıkan yeni morarma.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Doktora sorulabilecek sorular şunlardır:

• Bacağımın hangi kemikleri kırılmış?
• Ameliyata ihtiyacım olacak mı?
• Alçıyı ne kadar süre takmam gerekecek?
• Fizik tedaviye ne kadar süre ihtiyacım olacak?
• Fiziksel aktivitelere ne zaman devam edebilirim?

Bacak Kırıkları Ne Kadar Ciddidir?

Bacaktaki bir kemiğin kırılması ciddi bir yaralanmadır. Bacak kemiklerini kıracak kadar ciddi olan herhangi bir travma, potansiyel olarak hayati tehlike oluşturan diğer yaralanmalara da neden olabilir.

Bacak kırığı olduğu düşünülüyorsa hemen acil servise gidilmesi son derece önemlidir. Yaralanma ne kadar erken teşhis edilir ve tedavi edilirse, doğru şekilde iyileşme olasılığı o kadar yüksektir. Neler bekleneceği konusunda doktor veya cerrahla konuşulmalıdır.

Bacak Kırığıyla Yürünebilir mi?

Kırık femur veya tibia ile ayakta durulamaz, yürünemez veya bacağa ağırlık verilemez.

Bazı kişiler fibula kırığıyla yürüyebilir çünkü bu ağırlık taşıyan bir kemik değildir (ayakta dururken ve hareket ederken vücut ağırlığını desteklemez). Ancak fibulanın tek başına kırılması nadir olduğu için yürümeye veya kullanmaya çalışılmamalıdır.

Doktor, alçı takarken veya cerrahiden sonra güvenli bir şekilde nasıl ayakta durulacağını, yürüneceğini ve hareket edileceğini gösterecektir.

Bacak kırıkları korkutucu ve şiddetli yaralanmalar olabilir. İyileşme sırasında en az birkaç ay boyunca farklı şekilde ayakta durmak ve hareket etmek gerekebilir. Bu süreye değerdir çünkü doğru bir iyileşme süreci ile çoğu bacak kırığı, uzun vadeli sonuçlar olmadan güzel bir şekilde iyileşir.

Fizik tedavi uzun ve zor bir süreçtir. İyileşme yolculuğundaki her adım kutlanmalı ve değeri iyi bilinmelidir.

Alçı gerekiyorsa doktor, günlük aktiviteler, örneğin banyo yapma ve giyinme gibi şeyler için alçıya nasıl bakılacağı konusunda gerekli ipuçlarını verecektir.