Sedef Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir? Neden Olur?

Sedef Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir? Neden Olur? başlıklı yazımızda konuya dair detaylara değineceğiz. Sedef hastalığı, kaşıntı ve rahatsızlığa neden olan otoimmün bir cilt rahatsızlığıdır. Plak sedef hastalığı en yaygın türüdür. Deride kalın, pullu bölgelere neden olur. Hastalık tamamen yok edilemese de sedef hastalığı tedavisi semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. Doktor sedef hastalığı için özel kremler veya merhemler reçete edebilir.

Sedef Hastalığı Nedir?

Sedef hastalığı, ciltte iltihaplanmaya neden olan otoimmün bir durumdur. Sedef hastalığının belirtileri arasında pullarla kaplı kalın renksiz cilt bölgeleri bulunur. Bu kalın, pullu alanlara plak adı verilir.

Sedef hastalığı kronik bir cilt rahatsızlığıdır yani beklenmedik bir anda alevlenebilir ve hastalığı tümüyle ortadan kaldıran bir tedavi yoktur.

Sedef Hastalığının Türleri Nelerdir?

Aşağıdakiler başta olmak üzere çeşitli sedef hastalığı türleri vardır:

• Plak sedef hastalığı: Plak sedef hastalığı en yaygın sedef hastalığı türüdür. Sedef hastalığı olan kişilerin yaklaşık %80 ila %90'ında plak sedef hastalığı vardır.
• Ters sedef hastalığı: Bu tip cilt kıvrımlarında görülür. Pulsuz ince plaklara neden olur.
• Guttat sedef hastalığı: Guttat sedef hastalığı streptokok enfeksiyonunun neden olduğu bir boğaz ağrısından sonra ortaya çıkabilir. Küçük, kırmızı, damla şeklinde pullu lekeler gibi görünür ve genellikle çocukları ve genç yetişkinleri etkiler.
• Püstüler sedef hastalığı: Püstüler sedef hastalığında plakların üzerinde küçük, irin dolu yumrular vardır.
• Eritrodermik sedef hastalığı: Bu, cildin geniş bir alanını (%90'dan fazla) etkileyen şiddetli bir sedef hastalığı türüdür. Deride yaygın renk değişikliğine ve deri dökülmesine neden olur.
• Sebopsoriasis: Bu tip, tipik olarak yüzde ve kafa derisinde yağlı, sarı pullar ile yumrular ve plaklar şeklinde görülür. Bu, sedef hastalığı ve seboreik dermatit arasında bir çaprazlamadır.
• Tırnak sedef hastalığı: Tırnak sedef hastalığı deride renk değişikliğine, çukurlaşmaya ve el ve ayak tırnaklarında değişikliklere neden olur.

Sedef Hastalığı Vücudun Hangi Bölümünü Etkiler?

Sedef hastalığı döküntüsü cildin herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Sedef hastalığı şu bölgelerde yaygındır:

• Dirsekler ve dizler,
• Yüzde ve ağzın içinde,
• Kafa derisinde,
• El ve ayak tırnaklarında,
• Cinsel organlarda,
• Sırtın alt kısmında,
• Avuç içleri ve ayaklarda.

Çoğu insanda sedef hastalığı ciltlerinin küçük bir alanını kaplar. Şiddetli vakalarda plaklar birleşir ve vücudun geniş bir alanını kaplar.

Psoriatik Artrit Nedir?

Psoriatik artrit eklem ağrısı ve şişliğe neden olan bir artrit türüdür. Sedef hastalığına benzer şekilde psoriatik artrit de bağışıklık sisteminin anormal çalışmasına ve semptomlara neden olan otoimmün bir durumdur. Sedef hastalığı teşhisi konulan yaklaşık 3 kişiden 1'inde iltihaplanmaya bağlı olarak artrit de gelişecektir. Psoriatik artritin erken tedavisi eklemlerdeki hasarı azaltabilir.

Sedef Hastalığı Kimleri Etkiler ve Ne Kadar Yaygındır?

Her yaştan, cinsiyetten veya ırktan insan sedef hastalığına yakalanabilir. Sedef hastalığı milyonlarca insanı etkiler. ABD nüfusunun %3'ünden fazlasında sedef hastalığı vardır.

Sedef Hastalığı ile Egzama Aynı mıdır?

Sedef hastalığı ve egzama iki farklı cilt rahatsızlığıdır. Her iki durum da ciltte renk değişikliği, döküntü ve kaşıntı gibi benzer semptomlara neden olur. Sedef hastalığı plakları, pullarla kaplı kalın deri alanlarına yol açar. Egzama ise kuru ve engebeli bir deri döküntüsüne neden olur. Egzama ayrıca genel olarak sedef hastalığından daha yoğun kaşıntıya sebebiyet vermektedir.

Sedef Hastalığı Neye Benzer?

Ciltteki sedef hastalığının belirtileri arasında plaklar bulunur. Plaklar aşağıdaki gibi görünür:

• Döküntü veya kalın deriden oluşan kabarık bir alandır.
• Plak üzerindeki deri renksizdir.
• Plak pul puldur ve kolayca dökülür.

Sedef hastalığının erken belirtisi küçük şişliklerdir. Yumrular büyür ve üstünde pullar oluşur. Plağın yüzeyi dökülebilir ancak altındaki pullar birbirine yapışacaktır. Eğer kişi döküntüyü kaşırsa, pullar ciltten ayrılabilir. Bu da kanamaya neden olabilir. Döküntü büyümeye devam ettikçe lezyonlar (daha büyük cilt hasarı alanları) oluşabilir. Sedef hastalığının belirtileri hafiften şiddetliye kadar değişebilir.

Sedef Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Cilt plakları veya döküntüye ek olarak, aşağıdakileri içeren belirtiler olabilir:

• Kaşıntılı cilt,
• Çatlamış, kuru cilt,
• Cilt ağrısı,
• Çukurlaşmış, çatlamış veya ufalanmış tırnaklar,
• Eklem ağrısı.

Plaklar kaşınırsa cilt bir anda yarılabilir, bu da enfeksiyona yol açabilir. Enfeksiyonlar tehlikelidir. Kişide şiddetli ağrı, şişme ve ateş varsa enfeksiyon belirtileri gösteriyor demektir. Bu belirtilere sahip olanlar bir sağlık uzmanınıza başvurmalıdır.

Sedef Hastalığına Ne Sebep Olur?

Ciltte iltihap oluşturan aşırı reaktif bir bağışıklık sistemi, sedef hastalığına neden olur.

Bağışıklık sisteminin kişiyi sağlıklı tutmak ve hastalanmasını önlemek için bakteri gibi yabancı istilacıları yok etmesi gerekir. Kişide sedef hastalığı varsa, bağışıklık sistemi bunun yerine sağlıklı hücreleri yabancı istilacılarla karıştırabilir. Sonuç olarak, bağışıklık sistemi cildin yüzeyinde cilt plakları olarak görülen iltihaplanma veya şişlik oluşturur.

Yeni cilt hücrelerinin büyümesi ve eski cilt hücrelerinin yerini alması genellikle 30 gün kadar sürer. Aşırı reaktif bağışıklık sistemi, yeni cilt hücresi gelişiminin zaman çizelgesinin 3 ila 4 güne değişmesine neden olur. Yeni hücrelerin eski hücrelerin yerini alma hızı, deri plaklarının üzerinde pullar ve deri dökülmeleri yaratır.

Sedef hastalığı kalıtsal olarak görülür. Sedef hastalığının genetik bir bileşeni olabilir çünkü biyolojik ebeveynler bu durumu çocuklarına aktarabilir.

Sedef Hastalığı Alevlenmelerine Ne Sebep Olur?

Bir sedef hastalığı alevlenmesi, tahriş edici veya alerjen olabilecek bir tetikleyici ile temasın sedef hastalığı semptomlarına neden olmasıyla başlar. Sedef hastalığı alevlenmeleri kişiden kişiye farklılık gösterir. Sedef hastalığı alevlenmeleri için yaygın tetikleyiciler şunlardır:

• Duygusal stres,
• Bir enfeksiyon (streptokok enfeksiyonu),
• Kesik, sıyrık veya ameliyat gibi bir cilt yaralanması,
• Lityum ve beta-blokerler gibi bazı ilaçlar,
• Hava koşullarına bağlı olarak vücut ısısında meydana gelen değişiklikler.

Sedef Hastalığı Bulaşıcı mıdır?

Sedef hastalığı bulaşıcı değildir. Kişi, başka bir kişinin sedef deri döküntüsü ile temas ederek sedef hastalığına yakalanamaz.

Sedef Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı veya dermatolog, cilde bakmak ve semptomları gözden geçirmek için fiziki bir muayene yaptıktan sonra sedef hastalığını teşhis edecektir. Doktor hastaya, aşağıdakileri içerebilecek sorular soracaktır:

• Biyolojik ailenizde cilt hastalıkları geçmişi var mı?
• Belirtileri ilk ne zaman fark ettiniz?
• Cildinizi tedavi etmek için evde herhangi bir ilaç denediniz mi?
• Cildinizde ilk defa mı bir alevlenme yaşıyorsunuz?
• Ne tür sabunlar veya şampuanlar kullanıyorsunuz?

Bir cilt plağının ortaya çıkması sedef hastalığı teşhisine yol açar ancak semptomlar diğer benzer cilt rahatsızlıklarıyla ilişkili olabilir, bu nedenle doktor teşhisini doğrulamak için bir cilt biyopsisi testi önerebilir. Bu test sırasında, doktor cilt plağından küçük bir cilt dokusu örneği alacak ve bunu ve mikroskop altında inceleyecektir.

Sedef Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Çeşitli tedavi seçenekleri sedef hastalığı semptomlarını hafifletebilir. Yaygın sedef hastalığı tedavileri aşağıdakiler gibidir:

• Steroid kremler,
• Kuru ciltler için nemlendiriciler,
• Deri hücresi üretimini yavaşlatan ilaçlar (anthralin),
• İlaçlı losyonlar veya şampuanlar,
• D3 vitamini merhemi,
• A vitamini veya retinoid kremler.

Kremler veya merhemler cildin küçük bölgelerindeki döküntüyü iyileştirmek için yeterli olabilir. Döküntüler daha geniş alanları etkiliyorsa veya kişinin eklem ağrısı da varsa, başka tedavilere ihtiyacı olacaktır. Eklem ağrısı artrit olunduğunun bir işareti olabilir.

Doktor aşağıdakilere göre bir tedavi planına karar verecektir:

• Döküntünün şiddeti,
• Döküntünün vücudun neresinde olduğu,
• Yaş,
• Genel sağlık durumu.

Yaygın Sedef Hastalığı Tedavileri İşe Yaramazsa Ne Olur?

Sedef hastalığı belirtileri tedaviden sonra düzelmezse veya kişide geniş tutulum alanları varsa (cildin %10'u veya daha fazlası), doktor aşağıdaki tedavileri önerebilir:

• Işık tedavisi: Belirli dalga boylarındaki LED ışıkları cilt iltihabını azaltabilir ve cilt hücresi üretimini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
• PUVA: Bu tedavi, psoralen adı verilen bir ilaç ile özel bir ultraviyole ışığa maruz kalmayı birleştirir.
• Retinoidler: A vitamini ile ilişkili bu ilaçlar sedef hastalığı semptomlarına yardımcı olabilir ancak doğum kusurları da dahil olmak üzere yan etkilere neden olabilir.
• Bağışıklık terapileri: Yeni bağışıklık terapisi ilaçları (biyolojikler ve küçük molekül inhibitörleri) vücudun bağışıklık sistemini bloke ederek otoimmün reaksiyonu engeller.
• Metotreksat: Doktorlar bu ilacı şiddetli sedef hastalığı vakaları için önermektedir ancak ilaç karaciğer hastalığına neden olabilir. Hasta eğer bu ilacı alırsa, doktor ilerlemeyi kan testleri ile izleyecektir. Karaciğer sağlığını kontrol etmek için periyodik karaciğer biyopsilerine ihtiyaç duyulabilir.
• Siklosporin: Bu ilaç şiddetli sedef hastalığına yardımcı olabilir ancak yüksek tansiyona ve böbrek hasarına yol açabilir.

Tedaviye başlamadan önce doktor ile yan etkiler hakkında konuşulmalı ve ilaç etkileşimini önlemek için kullanılan herhangi bir ilaç veya takviyeden bahsedilmelidir.

Sedef Hastalığının Herhangi Bir Komplikasyonu Var mıdır?

Sedef hastalığı teşhisi konan bazı kişilerde bu cilt rahatsızlığı; kaşıntı, pullanma ve ciltte renk değişikliğinden daha fazlasına neden olur. Şişmiş eklemlere ve artrite yol açabilir. Kişide sedef hastalığı varsa aşağıdakiler için daha yüksek risk altında olabilir:

• Diyabet,
• Obezite,
• Yüksek kolesterol,
• Felç,
• Kalp krizi.

Kişide sedef hastalığı varsa, doktor komplikasyonları önlemek için düzenli kan basıncı kontrolleri yapacak ve tedavinin ilerleyişini izleyecektir. Muhtemel komplikasyonları önlemek için aşağıdaki adımlar atılabilir:

• İyi dengelenmiş bir beslenme düzenini takip etmek.
• Düzenli egzersiz yapmak.
• Yeterli uyumak.
• Sigara içmemek.

Tedaviden Ne Kadar Süre Sonra Hasta Kendini Daha İyi Hisseder?

Sedef hastalığı belirtilerinin alevlenmesi birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir. Doktor, bazı ilaçlarla cildin iyileşmesini hızlandırabilir. Belirtiler geçtikten sonra sedef hastalığı remisyona girmiş demektir. Bu, gelecekte başka bir semptom alevlenmesi yaşanabileceği anlamına gelir. Remisyon zaman çizelgesi birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Belirli tetikleyicilerle temas edildiğinde belirtilerin alevlendiği fark edilirse, bu tetikleyicilerden kaçınmak uzun bir remisyon süresine yol açar.

Sedef Hastalığı Nasıl Önlenebilir?

Sedef hastalığını tamamen önlemenin bir yolu yoktur. Doktorun tedavisine uyarak, sağlıklı bir yaşam tarzı sürerek, cilde iyi bakarak ve semptomların ortaya çıkmasına neden olabilecek tetikleyicilerden kaçınarak risk azaltılabilir.

Sedef Hastalığının Seyri Nasıldır?

Kişide sedef hastalığı varsa, belirtilerin erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkması yaygındır ancak belirtilerin ne zaman başlayacağına dair zaman çizelgesi kişiye özgüdür. Çevrede semptomların alevlenmesine neden olabilecek belirli tetikleyiciler fark edilebilir. Bu tetikleyicilerden kaçınmak gelecekte daha az alevlenmeye yol açabilir.

Sedef hastalığı kişiyi rahatsız edebilir, kaşındırabilir ve kendine güvenini sarsabilir. Bu belirtiler kişide fiziksel veya duygusal sıkıntıya neden oluyorsa, tedavi için bir doktora başvurulmalıdır.

Sedef Hastalığını Tamamen Yok Eden Bir Tedavi Var mıdır?

Sedef hastalığını tümüyle ortadan kaldıran bir tedavi yoktur. Sedef hastalığı kronik bir durumdur, bu da semptomların hayat boyunca gelip gidebileceği anlamına gelir. Tedavi semptomları hafifletebilir, böylece kişi oldukça iyi şekilde görünebilir ve hissedebilir.

Sedef Hastalığına Sahip Kişi Kendine Nasıl Bakmalıdır?

Sedef hastalığı olan bir kişi kendini daha iyi hissetmek için aşağıdakilere uymalıdır:

• İlaçlar talimatlara uygun olarak alınmalıdır.
• Özellikle banyodan sonra düzenli olarak nemlendirici kullanılmalıdır.
• Sert sabunlardan kaçınılmalıdır.
• Saç derisindeki pullanmalar için ilaçlı şampuan kullanılmalıdır.

Mümkün olduğunca sağlıklı kalmak için atılması gereken diğer adımlar şöyledir:

• Kalp hastalığı, depresyon ve diyabet gibi ilgili durumlar için riski azaltma konusunda uzman bir doktorla görüşülmelidir.
• Meditasyon, egzersiz veya bir ruh sağlığı uzmanına görünerek stres seviyesi azaltılmalıdır.

Ne Zaman Bir Doktoru Görmek Gerekir?

Ciltteki herhangi bir değişikliği fark edebilmek için kişi düzenli olarak kendine cilt muayenesi yapmalıdır. Cilt değişiklikleri, geçmeyen veya kötüleşen bir döküntü varsa doktor ile iletişime geçilmelidir.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Salgınları nasıl önleyebilir ve semptomları nasıl yönetebilirim?
• Benim için hangi ilaç en çok işe yarar?
• Belirtilerimi iyileştirmek için başka ne yapmalıyım?
• Kremler işe yaramazsa seçeneklerim nelerdir?
• Sedef hastalığım geçecek mi?

Kaşıntılı bir cilt rahatsızlığı olan sedef hastalığı tüm hayat boyunca gelip gidebilir. Sedef hastalığı, aşırı aktif bir bağışıklık tepkisiyle ilgilidir ve bulaşıcı değildir. Kişide geçmeyen cilt değişiklikleri varsa bir doktorla görüşülmelidir. Sedef hastalığının tam bir çözümü yoktur ancak sedef hastalığı tedavileri semptomları iyileştirebilir. Doktor özel bir krem, nemlendirici ya da ilaçlar reçete edebilir. Kremler veya ilaçlar işe yaramazsa başka tedaviler de mevcuttur. Genel sağlığı korumak da semptomların iyileşmesine yardımcı olacaktır.