Adet Krampları (Dismenore) Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Adet Krampları (Dismenore) Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızda, konuya dair geniş bir bilgilendirme yapacağız. Dismenore ağrılı adet dönemleri için kullanılan tıbbi bir terimdir. Dismenore, rahim kendi iç yüzeyini dökmek amacıyla kasıldığı için meydana gelir. Ağrı tipik olarak adet döneminden hemen önce başlar ve birkaç gün sonra azalır. Birincil dismenore, tanımlanabilir bir nedeni olmayan tekrarlayan ağrı anlamına gelir. İkincil dismenore endometriozis gibi durumlardan kaynaklanır.

Dismenore Nedir?

Dismenore, ağrılı dönemler (menstrüasyon) veya menstrüel kramplar için kullanılan tıbbi terimdir. Kramplara ek olarak mide bulantısı, yorgunluk ve ishal gibi başka semptomlar da olabilir. Adet krampları en çok adet döneminden bir gün önce veya adet döneminin başladığı gün görülür. Çoğu kadında belirtiler yaklaşık iki veya üç gün sonra azalır. Hafif ila orta şiddette adet krampları normaldir ancak bazı insanlar adet dönemlerinde o kadar şiddetli ağrı çekerler ki bu durum günlük hayatlarına sirayet eder ve keyif aldıkları şeyleri yapmalarını engeller. İlaç ve diğer tedaviler ağrılı dönemlere yardımcı olabilir.

Dismenore Türleri Nelerdir?

İki tür dismenore vardır: Birincil ve ikincil.

• Birincil Dismenore

Birincil (primer) dismenore, her adet görüldüğünde tekrarlayan ancak başka bir tıbbi duruma bağlı olmayan adet kramplarının adıdır. Ağrı genellikle adet görmeden bir veya iki gün önce veya kanama başladığında başlar. Karnın alt kısmında, sırtta veya uyluklarda hafiften şiddetliye kadar değişen ağrılar hissedilebilir. Ağrı genellikle iki veya üç gün içinde azalır. Primer dismenore daha yaygın görülen dismenore türüdür.

• İkincil Dismenore

Üreme organlarındaki bir durum veya enfeksiyon nedeniyle ağrılı dönemler geçiriliyorsa, bu ikincil dismenoredir. İkincil dismenore ağrısı genellikle adet döngüsünün başlarında başlar ve tipik adet kramplarından daha uzun sürer. Örneğin, adet döneminden birkaç gün önce kramp yaşanabilir ve ağrı kanama tamamen durana kadar sürebilir. İkincil dismenore daha az yaygındır.

Dismenore Normal midir?

Adet sırasında biraz ağrı olması normaldir. Kadınların yaklaşık %60'ında adet dönemlerinde hafif kramplar görülür. Kadınların yaklaşık %5 ila %15'i günlük aktivitelerini etkileyecek kadar şiddetli regl ağrısı bildirmektedir ancak doktorlar birçok kişinin adet ağrısını bildirmediğine inandığından, bu sayı muhtemelen daha yüksektir. Çoğu durumda ağrılı dönemler yaşlandıkça daha az ağrılı hale gelir. Doğum yaptıktan sonra da iyileşebilirler.

Ağrılı Adet Dönemlerinin Ana Nedeni Nedir?

Adet krampları, prostaglandin adı verilen bir kimyasalın rahmin kasılmasına (sıkılaşmasına) neden olmasıyla ortaya çıkar. Menstrüasyon sırasında prostaglandin seviyeleri daha yüksektir. Bu da uterusun daha güçlü kasıldığı anlamına gelir. Hissedilen kramp ve rahatsızlık budur. Bu kasılmalar, adet dönemi sırasında vajinadan çıkan kan ve doku olan rahim iç yüzeyinin dökülmesine yardımcı olur. Prostaglandin seviyeleri adet kanaması başlamadan hemen önce yükselir. Regl olunduğunda seviyeler düşer, bu nedenle kramplar birkaç gün sonra hafifleme eğilimindedir.

Regl Krampları Neden Bu Kadar Ağrılıdır?

Hissedilen şey rahmin sıkılaşması ve gevşemesidir. Rahimdeki kaslar, rahim iç yüzeyini dökmek için kasılır. Uzmanlar bazı insanların neden daha ağrılı adet dönemleri geçirdiğinden tam olarak emin olmasalar da bunun daha yüksek prostaglandin seviyelerine sahip olmalarından kaynaklanabileceğini düşünmektedirler. Herkesin vücudunun farklı olması dışında net bir açıklama da olmayabilir.

Ağrılı Adet Kramplarının Belirtileri Nelerdir?

Kişinin ağrılı regl dönemleri varsa şunlar hissedilebilir:

• Karında zonklayan tipte ağrı (ağrı zaman zaman şiddetli olabilir).
• Karında basınç hissi.
• Kalçalarda, sırtın alt kısmında ve uylukların iç kısmında ağrı.
• Mide bulantısı, baş dönmesi ve baş ağrısı gibi diğer belirtiler.
• Çoğu durumda ağrı adet döneminden 24 ila 48 saat önce başlar ve adet döneminden sonraki 48 saat içinde azalır.

İkincil Dismenore Adet Krampları Neden Olur?

İkincil (sekonder) dismenore kaynaklı adet sancısı, üreme organlarını etkileyen bir durumun sonucudur. Kramplara neden olabilecek durumlar şunlardır:

• Endometriozis: Rahmi kaplayan dokunun (endometrium) rahmin dışında büyüdüğü bir durumdur. Bu doku parçaları adet dönemi sırasında kanadığı için şişlik, yara izi ve ağrıya neden olabilir.
• Adenomyozis: Rahim zarının rahim kasının içine doğru büyüdüğü bir durumdur. Bu durum, anormal kanama ve ağrı ile birlikte rahmin olması gerekenden çok daha fazla büyümesine neden olabilir.
• Fibroidler (iyi huylu tümörler): Rahmin içinde, dışında veya iç yüzeyinde kanserli olmayan büyümelerdir.
• Pelvik inflamatuar hastalık: Rahimde başlayan ve diğer üreme organlarına yayılabilen bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyondur. Pelvik inflamatuar hastalık karında ağrıya veya cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir.
• Servikal stenoz: Ameliyat, tedavi veya başka bir durum nedeniyle serviksin daraldığı bir durumdur.
• Doğuştan gelen rahatsızlıklar: Doğuştan sahip olunan bazı durumlar ağrılı adet kanamasına neden olabilir. Bu, düzensiz şekilli bir rahim veya yumurtalıkları veya fallop tüplerini etkileyen diğer durumları içerebilir.

Kimlerde Dismenore Görülme İhtimali Daha Yüksektir?

Aşağıdaki durumlarda kişinin ağrılı adet görme ihtimali daha yüksek olabilir:

• İlk adet dönemini 12 yaşından önce geçirdiyse.
• 20 yaşından küçükse.
• Adetleri ağırsa veya yedi günden uzun sürüyorsa.
• Sigara içiyorsa.
• Dismenoresi olan biyolojik bir ebeveyni varsa.

Ağrılı Adet Dönemlerinin Komplikasyonları Olabilir mi?

Adet krampları genellikle günlük hayatı aksatmak dışında komplikasyonlara neden olmaz ancak ağrılı adetlere tıbbi bir durum neden oluyorsa komplikasyonlar olabilir. Örneğin, endometriozis veya pelvik inflamatuar hastalık gibi durumlar kısırlığa veya dış gebeliğe yol açabilir. Bu nedenle, regl ağrısının altında yatan bir nedeni ekarte edebilmek için bir doktora görünmek önemlidir.

Normal Kramplar ile Dismenore Arasındaki Fark Nasıl Anlaşılabilir?

Şiddetli veya olağandışı adet krampları veya üç günden fazla süren krampları olanlar bir doktora başvurmalıdır. Hem birincil hem de ikincil adet krampları tedavi edilebilir, bu nedenle kontrol yaptırmak önemlidir. İlk olarak doktor kişiden semptomlarını ve adet döngülerini tanımlamasını isteyecektir. Doktor eldiven takarak parmaklarını vajinaya yerleştirerek pelvik muayene yapacaktır. Bu muayene sırasında doktor vajinaya bir spekulum da yerleştirecektir. Bu, doktorların vajinaya ve servikse daha iyi bakmalarını sağlar. Test için küçük bir vajinal sıvı örneği alınabilir. Muayenenin amacı, ağrılı adetlere tıbbi bir durumun neden olup olmadığını belirlemektir. Belirgin bir neden yoksa, doktor kişiye primer dismenore tanısı koyacaktır. Ancak doktor kişide sekonder dismenore (başka bir sağlık durumundan kaynaklanan) olabileceğini düşünüyorsa, ek testlere ihtiyaç olabilir. Görüntüleme ve diğer tanısal testler, doktorun rahme ve diğer üreme organlarına daha iyi bakmasını sağlar. Doktor şunları önerebilir:

• Ultrason: Ultrason; rahmin, yumurtalıkların ve diğer üreme organlarının görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır.
• Histeroskopi: Doktor rahmin içini görmek için ince, ışıklı bir cihaz kullanır. Cihaz rahmin görüntülerini bir ekrana iletir.
• Laparoskopi: Doktor karında küçük kesikler açar ve ardından pelvik organları görüntülemek için bir laparoskop (ucunda ışık ve kamera bulunan ince bir tüp) kullanır.

Bu testler kişinin ağrılı adet kanamasına neden olan tıbbi bir durumu olduğunu gösterirse, doktor hastayla tedavi seçeneklerini görüşecektir.

Adet Krampları Nasıl Hafifletilebilir?

Ağrılı adet dönemlerini hafifletmeye yardımcı olmak için yapılabilecek birkaç şey vardır.

• Nonsteroid Antienflamatuar İlaçlar ve Diğer Ağrı Kesiciler

Nonsteroid antienflamatuar ilaçlar olarak adlandırılan ağrı kesiciler genellikle dismenore için ilk tedavidir. Bunlar, eczaneden satın alınabilecek ibuprofen veya naproksen gibi ilaçları içerir. Bunlar, vücuttaki prostaglandin miktarını azaltarak çalışırlar. En iyisi bunları kramp başlar başlamaz almaktır. Nonsteroid antienflamatuar ilaçlar alınamıyorsa, asetaminofen gibi başka bir ağrı kesici alınabilir. Doktor, reçetesiz satılandan daha yüksek dozda ibuprofen veya başka bir antienflamatuar ilaç da dahil olmak üzere kişi için çeşitli ilaçlar reçete edebilir.

• Hormonal İlaçlar

Doktor tedavi olarak hormonal doğum kontrolü de önerebilir. Hormonal ilaçlar alan kişilerde adet sancısı daha az görülür. Bu; hap, bant veya vajinal halka gibi doğum kontrol seçeneklerini içerebilir.

Adet Kramplarını Azaltmanın Diğer Yolları Nelerdir?

Adet krampları için ilaç içermeyen çeşitli tedaviler vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Kramplar olduğunda bele veya karna bir ısıtma yastığı koymak veya bir sıcak su şişesi kullanmak.
• Fazladan dinlenmek.
• Kafein içeren yiyeceklerden kaçınmak.
• Sigara içmekten ve alkol almaktan kaçınmak.
• Bele ve karna masaj yapmak.
• Düzenli egzersiz yapmak. Egzersiz yapan kişiler daha az adet ağrısı çekme eğilimindedir.

Testler kişide ikincil dismenore olduğunu gösterirse, doktor ağrıya neden olan durum için tedaviyi tartışacaktır. Bu; oral kontraseptifler, diğer ilaç türleri veya ameliyat anlamına gelebilir.

Ne Tür Alternatif Tedaviler Regl Kramplarına Yardımcı Olur?

Ağrılı regl dönemleri geçiren kişiler genellikle ağrıyla başa çıkmanın doğal yollarını bulmaya çalışırlar. Alternatif veya tamamlayıcı yöntemlerle ilgili çalışmalar, sonuçlar konusunda kesin değildir. Regl ağrısını hafifletmek için bazı doğal yöntemler şunlardır:

• Akupunktur ve akupresür.
• Rahatlama veya nefes egzersizleri.
• Yeşil yapraklı sebzeler, zencefil ve fındık gibi antienflamatuar yiyecekler yemek ve yeşil çay içmek.
• Enflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilecek D vitamini veya magnezyum gibi takviyeler almak.

Dismenore Önlenebilir mi?

Dismenoreyi önlemek mümkün değildir ancak dengeli beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak krampların bu kadar şiddetli olmasını engellemeye yardımcı olabilir.

Adet Krampları Hakkında Doktorla Ne Zaman İletişime Geçilmelidir?

Normal işlerini yapmasını engelleyen ağrılı adet dönemleri olan kişiler bir doktorla iletişime geçmelidir. Hafif kramplar normaldir ancak okula veya işe gitmeyi engelleyen şiddetli kramp ve ağrı tedaviye ihtiyaç duyulduğu anlamına gelebilir. Doktora söyleyebilmek için regl dönemlerini ve ağrının en kötü olduğu günleri takip etmek faydalı olabilir. Baş ağrısı veya ağır kanama gibi başka belirtiler fark edilirse bunlar da takip edilmelidir. Doktor kişiye muhtemelen adet görmeye ne zaman başladığını, belirtilerin ne kadar sürdüğünü, cinsel olarak aktif olup olmadığını veya biyolojik ailesindeki diğer kişilerin adet dönemleriyle ilgili sorunları olup olmadığını soracaktır. Adet dönemindeki küçük ağrı ve sancılar normaldir. Kişi eğer aşırı ağrılı regl dönemleri geçiriyorsa (dismenore), sessizce acı çekmek zorunda değildir. Adet kramplarını daha az ağrılı hale getirmenin yolları vardır. Yardımcı olabilmesi için doktorla ağrılı dönemler hakkında açıkça konuşulmalıdır