Skolyoz (Omurga Eğiriliği) Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Skolyoz (Omurga Eğiriliği) Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir? Başlıklı yazımızda, konuya dair detaylara değineceğiz. Skolyoz, omurganın anormal bir eğriliğidir. Skolyoz genellikle, çocukluk veya ergenlik dönemindeki (pediatrik skolyoz) büyüme sırasında keşfedilir. Skolyoz ergenlikten sonra başladığında veya ortaya çıktığında, eğrilik iskelet büyümesi tamamlandıktan sonra keşfedildiği için “erişkin skolyozu” olarak adlandırılır.

Çocuk skolyozu hakkında detaylı bilgi için buraya tıklayınız.

Erişkin Skolyozu Nedir?

Skolyoz, omurganın anormal bir eğriliğidir. Omurgada doğal, ileri-geri şeklinde bir eğri vardır. Skolyoz ile omurga döner ve yana doğru bir eğri geliştirir. Eğriler hafif olarak kabul edilen 10 dereceden, 100 derece ya da daha fazla bir biçimde olabilir.

Çoğu skolyoz vakası hafiftir ve tedaviye ihtiyaç duymaz. Yetişkinlerde spinal eğrinin derecesi, tedaviye ihtiyaç olup olmadığını belirleyebilir. Tedavi semptomları hafifletmeye yöneliktir ve mutlaka eğriyi düzeltmeye gerek yoktur. Amaç her zaman ağrıyı azaltmak ve işlevi iyileştirmektir.

Skolyozun kendisi ağrısız olsa da omurganın yaşa bağlı normal dejenerasyonu semptomlara yol açabilir. Bu belirtiler skolyoz olsun ya da olmasın aynı şekilde tedavi edilir. Skolyoz, ancak ameliyat söz konusu olduğunda bir etken haline gelir. Omurga eğriliğinin derecesine bağlı olarak vücut görünümünde değişiklikler olması da mümkündür.

Genel olarak ergenlerdeki çoğu skolyoz, omurganın torasik veya göğüs kafesi kısmında meydana gelir. Yetişkinlerde asıl endişe tipik olarak lomber bölge veya omurganın alt kısmıdır. Omurganın bu kısmı, yaşlanma veya dejenerasyon ile görülen değişikliklere en duyarlı olan bölümdür.

Erişkin Skolyozunun Sebepleri Nelerdir?

Erişkin skolyozunun nedeni, skolyozun tipine göre değişir. Yetişkin skolyozunun en yaygın şekli dejeneratiftir (yaşlandıkça ortaya çıkan omurga eğrileri). Yetişkin skolyozu, yetişkinliğe kadar keşfedilmemiş bir pediatrik skolyoz vakası da olabilir. Bazı durumlarda, ergen skolyozu yaşlanma ile birlikte semptomlar geliştirebilir ve bu da tedavi gerektirebilir. İdiyopatik (nedeni bilinmeyen) skolyoz genellikle çocukluk veya ergenlik dönemindeki büyüme sırasında keşfedilir. Ergenlikten sonra başladığında veya bulunduğunda, eğrilik tam iskelet büyümesinden sonra keşfedildiği için yetişkin idiyopatik skolyozu olarak adlandırılır.

Erişkin Skolyozunun Belirtileri Nelerdir?

Erişkin skolyozu vakalarının çoğu semptomlara neden olmaz ancak ağrıya sebep olabilir. Sırt ağrısı; artrit, dik duramama, çekirdek kas sisteminin zayıflığı ve kondisyon kaybı gibi birçok nedenden dolayı ortaya çıkar. Lomber omurgadaki sinirlere bası olursa bacak ağrısı, uyuşma ve güçsüzlük gibi belirtiler de görülebilir.

Bazı durumlarda, vücuttaki değişiklikler aşağıdakiler gibidir:

• Boy kaybı.
• Pelvis ve kalçaların eşit olmayan bir biçimde hizalanması.

Erişkin Skolyozu Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor bir tedavi planı önermeden önce eğer yetişkin skolyozundan şüpheleniliyorsa, hastadan öykü alması gerekecektir. Bu, aşağıdakilerle ilgili soruları içerir:

• Aile öyküsü.
• Omurgadaki değişikliğin ilk fark edildiği tarih.
• Eğriliğin ilerlemesi (kişide daha önceki röntgen filmleri varsa bu sayede belirlenebilir).
• Varsa ağrının varlığı ve konumu.
• Skolyozun neden olduğu daha ciddi sinir hasarı veya basıncının belirtileri olabilecek herhangi bir bağırsak, mesane veya motor işlev bozukluğu.

Fiziki muayenede doktor omurganın şeklini kontrol etmek ve hastanın nasıl hareket ettiğini görmek için sırtını inceleyecektir. Sinirler; refleks, his ve kas gücü kontrolleri ile de test edilebilir.

Doktor gerekirse hastadan röntgen çekilmesini isteyebilir. Önden ve yandan çekilen röntgenler omurganın tam bir görüntüsünü doktora sunar. Doktor daha sonra hastanın skolyozu olup olmadığını ve varsa derecesini belirleyebilir.

Erişkin Skolyozu Nasıl Tedavi Edilir?

Erişkin skolyozunun tedavisinde iki yöntem vardır. Bunlar, geleneksel tedavi ve cerrahi tedavidir.

Geleneksel tedavi: Erişkin skolyozu vakalarının çoğu, karın ve sırtı güçlendirmek ve esnekliği artırmak için bir doktor tarafından düzenli gözlem, reçetesiz ağrı kesici ilaçlar ve çekirdek kasları güçlendirme egzersizleri yoluyla ameliyatsız olarak idare edilebilir. Kişi sigara içiyorsa bırakması önemlidir. Sigara içmenin dejeneratif süreci hızlandırdığı bilinmektedir.

Çoğu durumda doktor hem gücü korumak hem de ağrıyı hafifletmek için bazı fizik tedavi biçimleri önerecektir. Bunlar aşağıdakiler gibidir:

• Postürü (duruş pozisyonu) geliştirmek için çabalamak.
• Yüzme gibi düşük yoğunluklu egzersizler yapmak.
• Günlük esneme, germe hareketleri yapmak.
• Daima aktif kalmak.

Ağrı, ağızdan alınan ilaçlar veya fizik tedavi ile geçmezse, doktor daha etkili bir rahatlama için epidural (omurilik çevresine verilen) veya sinir bloğu enjeksiyonları önerebilir.

Cerrahi tedavi: Bazı yetişkin skolyoz vakalarında cerrahi gereklidir. Bu tedavi, omurga cerrahisinden kaynaklanan komplikasyon riskleri nedeniyle son seçenektir. Aşağıdaki nedenlerle kişiye ameliyat önerilebilir:

• Ağrı: Skolyozdan kaynaklanan sırt ve bacak ağrısı şiddetliyse, geleneksel tedaviye cevap vermiyor ve devam ediyorsa ameliyat gerekebilir.
• Omurga dengesizliği: Omurganın dengeli kalıp kalmadığı, skolyozun ilerlemesini ve ameliyat ihtiyacını değerlendirmede önemlidir. Ayakta dururken baş, önden bakıldığında pelvis merkezinin, yandan bakıldığında ise kalça eklemlerinin üzerinde dengede olmalıdır. Eğri bunun artık mümkün olmadığı noktaya kadar ilerlerse, hastalar zamanla daha da kötüye gitme eğilimi gösterecek ve bu durum daha fazla ağrı ve hareket kaybına sahip olacaktır.
• Hayat kalitesini artırmak: Ameliyat sadece hastalığın sebep olduğu dış görünüşü düzeltmek için önerilmese de bazı insanlar spinal deformitelerinin semptomlarını dayanılmaz bulmaktadır. Spinal dengesizlikler de temel işlevleri yerine getirmeyi ve genel yaşam kalitesini etkiler. Bu vakalarda cerrahi tek seçenektir. Genç erişkinlerde kozmetik deformite ameliyat kararında önemli bir faktör olabilir ancak yaşlı erişkinlerde bu genellikle böyle değildir. Her vakaya bağlı olarak çeşitli omurga cerrahisi seçenekleri vardır. Genel olarak cerrahi prosedürler; omurgayı stabilize etmek, dengeyi sağlamak ve sinirler üzerindeki baskıyı azaltmak için tasarlanmıştır. Omurga stabilizasyon ameliyatı, omurganın kemiklerini kemik greftleri ve ardından omurgayı yerinde tutmak için metalik implantlar kullanarak birleştirir.

Cerrahi tekniklerdeki ve bilgisayar destekli navigasyon sistemlerindeki gelişmeler, daha az invaziv yaklaşımları mümkün kılmakta ve iyileşme süresini hızlandırmaktadır.

Erişkin Skolyozu Önlenebilir mi?

Yetişkin skolyozu önlenemez. İdiyopatik skolyozlu hastalarda bu durumun nedeni bilinmemektedir. Dejeneratif skolyoz, vücut yaşlandıkça zamanla ortaya çıkar. Düzenli, düşük yoğunluklu egzersiz ve çekirdek kasları güçlendirmek için tasarlanmış bir egzersiz programına ayak uydurmak önemlidir.

Yetişkin Skolyozunda Hastalığın Seyri Nasıldır?

Erişkin skolyozunda hastalığın seyri semptomların tipine (idiyopatik veya dejeneratif) ve şiddetine göre değişebilir. Fizik tedavi, düzenli bir egzersiz programı ve reçetesiz satılan anti-inflamatuar ilaçlar gibi yaklaşımları takip eden ameliyatsız tedavi seçeneği her zaman tedavinin ilk basamağıdır. İdeal bir vücut ağırlığını korumak ve düzenli bir egzersiz programını sürdürmek, yetişkin skolyozu ile ilişkili semptomları en aza indirmenin en iyi yollarındandır.

Yetişkin skolyozunun cerrahi tedavisi, hastanın yaşam kalitesini artırabilir ve bu durumun sebep olduğu ağrıyı etkili bir biçimde giderebilir. Erişkin spinal deformite cerrahisinin sonuçları, doğru nedenlerle ve iyi yapılırsa genel olarak çok başarılıdır. Bununla birlikte, ameliyatlar önemli risklerle ilişkilidir ve mümkün olduğunca bu seçenekten kaçınmak gerekir.