Priapizm (İstemsiz Ereksiyon) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Priapizm (İstemsiz Ereksiyon) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Priapizm, birkaç saat süren ağrılı bir ereksiyondur. Kan peniste kaldığında ve boşalamadığında gelişir. Sebepsiz olarak ortaya çıkabilir veya altta yatan bir durumdan, tıbbi olmayan ilaç kullanımından veya yaralanmadan kaynaklanabilir. Peniste kalıcı hasarı önlemek için acil tıbbi tedavi gerektirir.

Priapizm Nedir?

Priapizm, cinsel uyarılma veya stimülasyon olmadan meydana gelen uzun süreli bir ereksiyondur. Genellikle ağrılıdır ve dört saatten fazla sürebilir. Kan peniste kaldığında ve boşalamadığında ortaya çıkar.

Priapizm acil tedavi gerektirir. Tedavi edilmezse kalıcı hasara neden olabilir.

Priapizm Türleri Nelerdir?

Priapizm türleri şunları içerir:

• Düşük akışlı (iskemik) priapizm: Düşük akışlı priapizm, kan ereksiyon odalarında (corpora cavernosa) kaldığında ve dışarı çıkamadığında ortaya çıkar. Genellikle önceden herhangi bir rahatsızlığı olmayan kişilerde bilinen bir neden olmaksızın ortaya çıkar ancak orak hücre hastalığı, kan kanseri (lösemi) veya sıtması olan kişileri etkileme ihtimali daha fazladır. Bu, en yaygın priapizm türüdür.
• Tekrarlayan priapizm: Tekrarlayan priapizm bir tür düşük akışlı priapizmdir. Uzun süreli bir ereksiyon tekrar tekrar gidebilir ve geri gelebilir. Daha uzun sürebilir ve her geri geldiğinde daha ağrılı olabilir.
• Yüksek akışlı (iskemik olmayan) priapizm: Yüksek akışlı priapizm, düşük akışlı priapizmden daha nadirdir ve genellikle ağrılı değildir. Nedenleri arasında peniste veya skrotum ile anüs arasındaki bölgede (perine) bir yaralanma olabilir. Yaralanma, penis dokularına kontrolsüz kan akışına neden olarak uzun süreli bir ereksiyona neden olur.

Priapizm Ne Kadar Yaygındır?

Priapizm genel olarak nispeten nadirdir ancak kişi belirli koşullara sahipse priapizme sahip olma olasılığı daha yüksek olabilir. Orak hücre hastalığı olan kişilerin %30 ila %45'inde priapizm görülür.

Priapizmin Belirtileri Nelerdir?

Priapizmin ana belirtisi, cinsel uyarılma veya stimülasyon olmaksızın genellikle dört saatten uzun süren uzun süreli bir ereksiyondur. Diğer belirtiler sahip olunan priapizm türüne bağlıdır.

Kişinin düşük akışlı priapizmi varsa, belirtileri şunları da içerebilir:

• Ereksiyon halinde bir penis ancak yumuşak bir uç (glans).
• Zaman geçtikçe kötüleşen ağrı.

Kişinin yüksek akışlı priapizmi varsa, belirtileri şunları da içerebilir:

• Gövdede tamamen sert olmayan bir ereksiyon.
• Ağrılı olmayan bir ereksiyon.

Priapizmin Ana Nedeni Nedir?

Tüm priapizm vakalarının %33 kadarının bilinen bir nedeni yoktur.

Düşük akışlı priapizm nedenleri, aşağıdakiler dahil olmak üzere altta yatan bir sağlık durumunu içerebilir:

• Orak hücre hastalığı.
• Kan kanseri (lösemi).
• Sıtma.
• Talasemiler.
• Kara dul örümceği ısırıkları.
• Karbonmonoksit zehirlenmesi.
• Penis kanseri.
• Omurilikte veya genital bölgede bir yaralanma.

Diğer priapizm nedenleri arasında eğlence amaçlı uyuşturucu kullanımı (marihuana, kokain ve amfetaminler) ve aşağıdakiler dahil olmak üzere bazı ilaçların kullanımı veya tıbbi amaçla olmayan kullanımı yer alabilir:

• Erektil disfonksiyon ilaçları (fosfodiesteraz tip 5 inhibitörleri ve intrakavernöz enjeksiyon tedavisi).
• Bazı antidepresan ilaçları (trazodon).
• Bazı antipsikotik (nöroleptik) ilaçlar (klorpromazin).

Priapizm Bulaşıcı mıdır?

Priapizm bulaşıcı değildir. Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olmadığı gibi bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyon belirtisi de değildir.

Priapizm Kimleri Etkiler?

Priapizm, yenidoğanlar da dahil olmak üzere (çok nadiren) tüm yaş gruplarında penisi olan herkeste görülebilir. Ancak en sık iki farklı yaş grubunu etkiler:

• 5-10 yaş arası çocuklar.
• 20-50 yaş arası yetişkinler.

Priapizmin Komplikasyonları Nelerdir?

Tedavi edilmezse priapizm penise kalıcı olarak zarar verebilir. Kan, vücuttaki hücrelerin enerji üretmek için kullandığı oksijeni içerir. Kişide priapizm varsa, sıkışan kanın sonunda oksijeni tükenir ve bu da penisteki dokulara zarar verebilir. Tedavi edilmeyen priapizm şunlara neden olabilir:

• Penis içindeki dokularda skarlaşma.
• Erektil disfonksiyon.

Priapizm Nasıl Teşhis Edilir?

Kişi birkaç saatten daha uzun süren bir ereksiyon yaşıyorsa derhal tıbbi yardım alması önemlidir. Bir doktor kişini tıbbi geçmişini gözden geçirecek, belirtilerini not edecek ve fiziki muayene yapacaktır. Fiziki muayene sırasında doktor aşağıdaki soruları sorabilir:

• Ne kadar süredir ereksiyon halindesiniz?
• Ereksiyonlarınız genellikle ne kadar sürer?
• Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı size başka bir durum teşhisi koydu mu?
• Yakın zamanda penisinizi veya kasık bölgenizi yaraladınız mı?
• Şu anda herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz?
• Doktorun reçete etmediği bir şekilde herhangi bir ilaç kullandınız mı?
• Eğlence amaçlı uyuşturucu kullandınız mı?

Priapizm Teşhisi İçin Hangi Testler Yapılır?

Doktor, fiziki muayeneden sonra penisteki kan oksijen seviyesini ölçecektir. Bu test sırasında penise küçük bir iğne sokularak az miktarda kan alınır. Kan örneği analiz için bir laboratuvara gönderilir. Laboratuvar sonuçları doktora şunları söyleyecektir:

• Kişinin ne tür bir priapizmi olduğu.
• Kişinin ne kadar süredir priapizmi olduğu.
• Priapizmin penisteki dokulara ne kadar zarar verdiği.

Eğer bir yaralanma priapizme neden oluyorsa, doktor doppler ultrason isteyebilir. Doppler ultrason, kanın kan damarlarında nerede ve ne kadar hızlı aktığını göstermek için ses dalgalarını kullanır. Bu, priapizmin nedeninin bir yaralanma olduğunu doğrulamaya yardımcı olur. Bazı durumlarda doktor, bir uyuşturucu testi (toksikoloji taraması) isteyebilir. Uyuşturucu testi, kişinin sisteminde hangi maddelerin bulunduğunu ve yaklaşık miktarını belirlemeye yardımcı olur.

Priapizm Nasıl Tedavi Edilir?

Tüm priapizm tedavilerinin amacı ereksiyonun ortadan kalkmasını sağlamak ve gelecekte ereksiyon olma yeteneğini korumaktır. Kişi priapizmi olduğunu düşünüyorsa, bunu kendi başına tedavi etmeye çalışmamalı, mümkün olan en kısa sürede acil yardım almalıdır. Doktor başlangıçta hastaya fenilefrin gibi dekonjestanlar verebilir. Penise giden kan akışını azaltarak ereksiyonu azaltmaya yardımcı olabilir. Dekonjestanlar, priapizmin ilk gelişmesinden sonraki dört ila altı saat içinde etkilidir.

Diğer tedavi seçenekleri şunları içerir:

• Penisteki fazla kanın boşaltılması (aspirasyon): Bir doktor önce penisi uyuşturacaktır. Daha sonra basıncı ve şişliği azaltmak için penisten oksijenden fakir kanı çekmek için küçük bir iğne ve şırınga kullanacaktır. Ereksiyon geçene kadar bu işlemin birkaç kez tekrarlanması gerekebilir.
• Korpus kavernozumunuza ilaç enjekte edilmesi (intrakavernöz enjeksiyon): Bir doktor penise ilaç (alfa-agonistler) enjekte etmek için küçük bir iğne kullanır. Alfa-agonistler arterlerin daralmasına neden olur. Bu, penise giden kan akışını azaltır ve şişliğin azalmasına neden olur. İntrakavernöz enjeksiyon düşük akışlı priapizmi tedavi eder.
• Buz paketleri: Penise ve perine bölgesine buz torbası uygulamak şişliği azaltabilir.
• Cerrahi ligasyon: Bir yaralanma bir arterin yırtılmasına neden olursa, bir ürolog yaralı arteri cerrahi olarak bağlamak (ligate) ve normal kan akışını yeniden sağlamak için bir prosedür uygulayabilir. Cerrahi ligasyon yüksek akışlı priapizmi tedavi eder.
• Cerrahi şant: Bir ürolog, kan akışını yönlendirmek ve dolaşımın normale dönmesini sağlamak için penisin içinde bir kanal (şant) oluşturabilir. Cerrahi şant düşük akışlı priapizmi tedavi eder.

Ağrılı bir ereksiyon, kişinin kendini mahcup veya utanmış hissetmesine neden olabilir ve kişi bu tedavi seçeneklerinden bazılarını önce evde deneyebileceğini düşünebilir ancak priapizm belirtileri olanların mümkün olduğunca hızlı bir şekilde bir sağlık uzmanına görünmesi önemlidir.

Altta yatan bir durum priapizme neden oluyorsa, başka tedaviler de alınabilir.

Mastürbasyon Yapmak Priapizmi Ortadan Kaldırır mı?

Mastürbasyon yapmak veya cinsel ilişkiye girmek, kişi boşalsa bile priapizmi genellikle ortadan kaldırmaz.

Tedaviden Ne Kadar Süre Sonra Kişi Kendini Daha İyi Hisseder?

Tedavi etkili ise priapizmi hemen düzeltmelidir. İlk tedavi ile rahatlama yaşanabilir veya priapizm ilk başta geçmezse birden fazla tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Priapizm tedavi edildikten sonra penis ağrıyabilir ve şişmiş hissedilebilir ancak sert olmamalıdır. Her vücudun benzersiz olduğunu unutmamak önemlidir. İyileşme süresi değişiklik gösterebilir. İyileşirken ağrı veya rahatsızlığı yönetmek için doktorun talimatları izlenmelidir.

Priapizm Önlenebilir mi?

Aşağıdaki ipuçları priapizmi önlemeye yardımcı olabilir:

• Priapizme neden olabilecek her türlü durumu tedavi etmek.
• İlaçları yalnızca bir doktor tarafından reçete edildiği şekilde kullanmak.
• Spor yapılıyorsa veya diğer zorlu aktivitelere katılınıyorsa penisi korumak için bir koruyucu ekipman kullanmak.

Priapizm Ne Kadar Sürer?

Yüksek akışlı priapizm tedavi olmaksızın saatler ila haftalar içinde kendiliğinden geçebilir. Düşük akışlı priapizm tedavi olmadan geçmez.

Priapizmin Seyri Nasıldır?

Hızlı bir şekilde tedavi gördüğü sürece çoğu insan için hastalığın seyri oldukça iyidir. Düşük akışlı priapizmi olan kişilerin yaklaşık yarısı, priapizmi 24 saat içinde tersine çevirebilirlerse hala ereksiyon sağlayabilirler. Düşük akışlı priapizm 36 saatten uzun sürerse, muhtemelen skarlaşma ve kalıcı erektil disfonksiyon olacaktır.

Priapizmi Olan Kişi Kendine Nasıl Bakabilir?

Aşağıdaki ipuçları ereksiyonu azaltmaya ve ağrıyı erken dönemde hafifletmeye yardımcı olabilir:

• Nonsteroidal antienflamatuvar ilaçlar almak. Herkes nonsteroidal antienflamatuvar ilaçları alamayabilir, bu nedenle bir sağlık uzmanına danışmak iyi bir fikirdir.
• Su içmek.
• İdrar yapmaya çalışmak.
• Yürüyüşe çıkmak.
• İp atlama, koşma veya çömelme gibi hafif veya orta şiddette fiziksel aktiviteler yapmak.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Kişi, cinsel uyarılma veya stimülasyon olmadan tekrarlayan ağrılı ereksiyonlar yaşıyorsa ve bunlar kendiliğinden geçmiyorsa bir sağlık uzmanıyla görüşmelidir. Tedaviden sonra doktorla bir takip randevusu planlanmalıdır. Tedaviden sonra priapizm geri gelirse hemen doktorla iletişime geçilmelidir.

Priapizm İçin Acile Ne Zaman Acil Servise Başvurulmalıdır?

Priapizm tıbbi bir acil durumdur. Cinsel uyarılma veya stimülasyon olmadan birkaç saat içinde geçmeyen bir ereksiyonu olanlar derhal bir acil servise başvurmalıdır. Ne kadar uzun süre beklenirse, penise kalıcı hasar verme riski o kadar artar.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Bende priapizm olduğunu nasıl anladınız?
• Penisimde kalıcı hasar olacak mı?
• Ne tür priapizmim var?
• Priapizmimin nedeni nedir?
• Bir üroloğa görünmeli miyim?

Uyurken Priapizm Olur mu?

Uyurken priapizm yaşanabilir. Uyurken ereksiyon olmak normaldir (gece penis şişkinliği) ncak priapizm ağrısı kişiyi uyandıracaktır. Ağrı genellikle geçmez ve uykuya geri dönmek zordur.

Priapizm, peniste kalıcı hasarı önlemek için acil tedavi gerektirir. Geçmeyen bir ereksiyon utanç verici olabilir ancak priapizm tipik bir ereksiyondan farklıdır. Herhangi bir uyarılma veya stimülasyon olmadan ortaya çıkar ve acı verir. Bu, vücudun kişiye bir şeylerin yanlış olduğunu söyleme yoludur. Peniste kalıcı hasarı önleme ihtimalini artırmak için mümkün olduğunca hızlı bir şekilde bir doktorla iletişime geçilmelidir.