Histamin Nedir? Ne İşe Yarar? Vücuttan Nasıl Temizlenir?

Histamin Nedir? Ne İşe Yarar? Vücuttan Nasıl Temizlenir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Histamin, bağışıklık sisteminin salgıladığı bir kimyasaldır. Esas olarak alerji semptomlarına neden olmasındaki rolü ile bilinir. Ancak uyku-uyanıklık döngüsünü ve bilişsel işlevleri düzenlemek gibi başka önemli görevleri de vardır. Antihistaminikler, histamin seviyelerini yönetebilen yaygın ilaçlardır.

Histamin Nedir?

Histamin, bağışıklık sisteminin farklı hücreler arasında mesaj göndermek için salgıladığı bir sinyalizasyon kimyasalıdır. Histaminin çeşitli işlevleri vardır ancak esas olarak alerjik ve anafilaktik semptomlara neden olmadaki rolü ile bilinir.

Alerjiler, vücudun yabancı bir proteine verdiği tepkidir. Genellikle bu proteinler (alerjenler) zararsızdır. Bununla birlikte belirli bir proteine karşı alerji varsa, bağışıklık sistemi bunun vücuttaki varlığına aşırı tepki verir.

Bir dizi reaksiyon, alerji semptomlarına neden olan histamin salınımına yol açar. Bu semptomlar genellikle vücudun bir bölgesiyle sınırlıdır. Bağışıklık reaksiyonu şiddetliyse, vücudun çoğunu etkileyen anafilaksiye neden olur. Anafilaktik şok yaşamı tehdit eder.

Vücut histamini çoğunlukla dokulardaki mast hücrelerinde ve kandaki bazofillerde depolar. Mast hücreleri vücuttaki bağ dokularında bulunan bir tür beyaz kan hücresidir, özellikle de aşağıdaki yerlerde bulunurlar:

• Cildin altında.
• Kan damarlarının ve lenf damarlarının yakınında.
• Sinirlerde.
• Akciğerlerde ve bağırsaklarda.

Bazofiller başka bir beyaz kan hücresi türüdür.

Histamin Ne İşe Yarar?

Histamin sayısız vücut fonksiyonunu düzenler ve vücudun enflamatuar tepkisinde önemli bir rol oynar. Histaminin sahip olduğu etki, hangi histamin reseptörlerine bağlandığına bağlıdır. Araştırmacılar dört tip histamin reseptörü tanımlamıştır.

H1 Reseptörleri

Nöronlar (beyin hücreleri), solunum yollarındaki düz kas hücreleri ve kan damarları da dahil olmak üzere vücudun her yerinde H1 reseptörleri vardır. H1 reseptörlerinin aktivasyonu iyi bilinen alerji ve anafilaksi semptomlarına neden olur. Bunlar aşağıdakiler gibidir:

• Kaşıntılı cilt (pruritus).
• Kan damarlarının genişlemesi (vazodilatasyon).
• Düşük kan basıncı (hipotansiyon).
• Kalp hızında artış (taşikardi).
• Kızarma.
• Solunum yollarının daralması (bronkokonstriksiyon).
• Ağrı.
• Sıvıların kan damarı duvarlarından geçmesi (vasküler geçirgenlik).

Bu bedensel değişikliklerden bazıları hapşırma, burun tıkanıklığı ve burun akıntısı ile sonuçlanır.

Alerjik reaksiyonların dışında, H1 reseptörleri ayrıca aşağıdakilerin düzenlenmesine de yardımcı olur:

• Uyku-uyanıklık döngüleri.
• Gıda alımı.
• Vücut ısısı.
• Duygular.
• Hafıza.
• Öğrenme.

H2 Reseptörleri

H2 reseptörleri özellikle midede asit salgılayan hücrelerde, düz kas hücrelerinde ve kalp hücrelerinde bulunur.

H2 reseptörlerinin aktivasyonu şunlara yol açar:

• Sindirime yardımcı olan mide asidi salgılanması.
• Solunum yollarındaki mukoza bezlerinin uyarılması.
• Vasküler geçirgenlik.
• Hipotansiyon.
• Ateş basması.
• Baş ağrısı.
• Taşikardi.
• Bronkokonstriksiyon.

H3 Reseptörleri

H3 reseptörleri esas olarak kan-beyin bariyeri işlevinde rol oynar. Merkezi sinir sistemindeki nöronlarda bulunurlar. H3 reseptörleri histamin ve dopamin, norepinefrin ve asetilkolin gibi nörotransmitterlerin salınımını düzenler.

Araştırmacılar şu anda nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde potansiyel kullanım için H3 reseptör antagonisti ilaçları incelemektedir.

H4 Reseptörleri

H4 reseptörleri kemik iliğinde ve hematopoetik hücrelerde (her tür kan hücresine dönüşebilen olgunlaşmamış hücreler) bulunur. Belirli kan hücrelerinin oluşumunda rol oynarlar.

Ayrıca enflamatuar bozukluklarda ve otoimmün hastalıklarda da önemli rol oynarlar.

Hangi Durumlar Histamin Sorunlarını İçerir?

Histamin, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli alerjik durumlarda merkezi bir rol oynar:

• Atopik dermatit (egzama).
• Zehirli sarmaşık, kokular, metaller (nikel gibi) ve koruyucular gibi şeylerle temas nedeniyle ortaya çıkabilen kontakt dermatit.
• Polen, evcil hayvan tüyleri, toz akarları, küf ve hamamböcekleri nedeniyle ortaya çıkabilen alerjik rinit (saman nezlesi).
• Alerjik astım. Alerjik riniti tetikleyen aynı alerjenler alerjik astımı da tetikleyebilir.
• Alerjik konjonktivit. Bu, gözlerdeki konjonktiva alerjenler nedeniyle şiştiğinde veya iltihaplandığında meydana gelir.

Histamin İntoleransı Nedir?

Histamin intoleransı, vücutta yüksek düzeyde histamin olduğunda meydana gelir. Vücut histamini düzgün bir şekilde parçalayamazsa ortaya çıkabilir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli semptomlara neden olur:

• Baş ağrısı veya migren.
• Burun tıkanıklığı.
• Yorgunluk.
• Kurdeşen.
• Sindirim sorunları.
• Düzensiz adetler.

Histamin Vücuttan Nasıl Temizlenebilir?

Doktorlar vücuttaki histamin seviyelerini yönetmeye yardımcı olmak için aşağıdaki ilaçları önerir veya reçete eder:

• H1 antihistaminikler: Bunlar, polen ve evcil hayvan tüylerinin neden olduğu alerjiler gibi alerji semptomlarını tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan bir ilaç sınıfıdır. Bunu H1 reseptörlerini bloke ederek yaparlar. Antihistaminikler reçeteli veya reçetesiz ilaçlar olabilir. Tabletler, sıvılar, kremler ve göz damlaları gibi çeşitli formlarda bulunurlar.
• H2 antihistaminikler: H2 antihistaminikler, peptik ülser hastalığı, gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) ve hazımsızlık (dispepsi) dahil olmak üzere çeşitli sindirim rahatsızlıklarının tedavisine yardımcı olabilir. Bunu mide asidi salınımını tetikleyen H2 reseptörlerini bloke ederek yaparlar.
• Kortikosteroidler: Steroidler histaminlerin ve alerjilerin enflamatuar etkilerine yardımcı olabilir. Örneğin astımı tedavi etmeye ve önlemeye yardımcı olan birçok inhalerin içinde steroid ilaçlar vardır.
• Epinefrin enjeksiyonları: Bu enjeksiyonlar şiddetli alerjik reaksiyonları (anafilaksi) veya ani astım ataklarını tedavi eder. Epinefrin solunum yollarını açar ve kan basıncını artırır.
• Bazı takviyeler: Çalışmalar C vitamini, bakır ve/veya B6 vitamini takviyelerinin histamin seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Herhangi bir takviyeye başlamadan önce doktorla konuşulmalıdır.

Histamin Sorunları İçin Doktoru Ne Zaman Ziyaret Etmek Gerekir?

Mevsimsel alerji veya alerjik reaksiyon belirtileri geliştirilirse, özellikle de belirtiler günlük işlevleri etkiliyorsa doktor ile iletişime geçilmelidir. Doktor alerji testi yapabilir ve tedavi önerebilir. Ayrıca histamin intoleransı belirtileri olanlar doktorlarıyla görüşmelidir.

Histamin, uyku-uyanıklık döngüsü ve bilişsel işlevler gibi normal vücut işlevlerinin düzenlenmesinde önemli rol oynarken, vücut zararsız alerjenlere aşırı tepki verdiğinde doktor alerjileri belirlemek için testler yapabilir ve ilaçlar reçete edebilir.