Göz Nezlesi (Konjonktivit) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Göz Nezlesi (Konjonktivit) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Göz nezlesi (konjonktivit), gözün beyazı olan sklerayı kaplayan zarın iltihaplanması nedeniyle gözlerin pembe görünmesidir. Skleradaki şişlik ve kan akışının artması, renk değiştirmesine neden olur. Bu durum her yaştan insan için yaygın bir sorundur. Neyse ki genellikle ciddi değildir ve tedavi edilebilir.

Göz Nezlesi Nedir?

Göz nezlesi, gözlerin bir kısmını ve göz kapaklarının içini kaplayan şeffaf bir zar tabakası olan konjonktivanın iltihaplanmasıdır. Bu durum son derece yaygındır çünkü kısmen çok farklı nedenlerle ortaya çıkar. Bu nedenlerin çoğu da yaygındır.

Göz nezlesi akut (kısa süreli) olabilir, yani dört haftadan kısa sürer. Ya da kronik (uzun süreli) olabilir, yani dört haftadan fazla sürer. Sadece bir gözde veya aynı anda her iki gözde de olabilir.

Göz Nezlesi Ne Kadar Yaygındır?

İnsanların %15 ila %40'ı mevsimsel alerjiler nedeniyle alerjik konjonktivit geçirmektedir. Diğer konjonktivit türleri farklı yaş gruplarında ve/veya yılın belirli zamanlarında daha yaygındır. Bu, soğuk algınlığı ve gribin kış aylarında daha yaygın olmasına benzer.

Göz Nezlesi Neye Benzer?

Göz nezlesi, konjonktivit diğer adıyla pembe göz, adından da anlaşılacağı gibi, gözün sklerasının beyaz yerine pembe veya kırmızımsı görünmesine neden olabilir. Ayrıca göz kapaklarının kabarık veya sarkık görünmesine yol açabilir ve enfekte olmuş gözden sıvı (akıntı) gelmesi yaygındır.

Göz Nezlesinin Belirtileri Nelerdir?

Göz nezlesinin birçok yaygın belirtisi vardır ve belirtilerin çoğu diğer göz hastalıklarında da görülür. Yaygın belirtiler şunları içerir:

• Gözün beyazında (sklera) veya göz kapağının iç yüzeyinde kızarıklık.
• Göz akıntısı (genellikle normal gözyaşı sıvısından daha kalındır ve sarımsı, yeşilimsi veya beyaz olabilir, kirpiklerde veya göz kapaklarında kabuklanmaya neden olabilir).
• Yabancı cisim hissi (göze bir şey sıkışmış gibi hissedilir ancak orada hiçbir şey yoktur).
• Kuru gözler veya sulu gözler (epifora).
• Kaşıntılı veya tahriş olmuş gözler.
• Gözlerde yanma.
• Bulanık görme (gelip gidebilir).
• Işık hassasiyeti (fotofobi).
• Şişmiş göz kapakları (blefarit).
• Göz ağrısı veya rahatsızlığı (genellikle hafif).

Göz Nezlesine Ne Sebep Olur?

Konjonktivitin düzinelerce potansiyel nedeni vardır ancak bunları organize etmenin basit bir yolu vardır: Bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan nedenler.

Bulaşıcı Nedenler Nelerdir?

Bulaşıcı göz nezlesine neden olan hastalığın bulaşıcı olduğu ve etkilenmemiş göze veya diğer insanlara yayılabileceği anlamına gelir. Göz nezlesinin en yaygın bulaşıcı formları çok kolay yayılır.

Enfeksiyöz nedenler viral, bakteriyel, fungal ve parazitik olmak üzere dört alt tipe ayrılır. Viral ve bakteriyel konjonktivit son derece yaygındır. Mantar ve parazit konjonktiviti genellikle nadir görülür, hatta neredeyse hiç görülmez.

Viral Konjonktivit

Virüsler akut (kısa süreli) konjonktivitin en yaygın nedenidir. Buna neden olabilen en yaygın virüs tipi adenovirüs ailesidir. Adenovirüsler soğuk algınlığı veya gribe benzer üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olur.

Diğer birçok virüs de göz nezlesine neden olabilir. Örnekler şunları içerir:

• Kızamık veya kabakulak gibi yaygın sistemik virüsler.
• Göz uçuğuna neden olan virüsler.
• Molluscum contagiosum.
• Daha çok el, ayak ve ağız hastalığına neden olmasıyla bilinen enterovirüsler veya coxsackievirüsler (nadir).
• SARS-CoV-2 virüsü, COVID-19'a neden olan virüs (nadir).

Bakteriyel Konjonktivit

Bakteriler, enfeksiyöz konjonktivitin en yaygın nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır. En yaygın bakteriyel suçlular şunlardır:

• Staphylococcus, stafilokok enfeksiyonlarına neden olan aynı bakteri ailesi.
• Streptococcus, strep boğaz ve pnömokok hastalığına neden olan bakteri ailesi.
• Haemophilus influenzae, en çok küçük çocuklarda menenjite neden olmasıyla bilinen bir bakteri ailesi.
• Klamidya, gonore ve sifiliz gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar. Bu durumlar doğum sırasında doğum yapan ebeveynden çocuğa geçtiğinde, kalıcı göz hasarına ve körlüğe neden olabilen bir durum olan yenidoğan konjonktivitine yol açabilir.

Enfeksiyöz Olmayan Nedenler Nelerdir?

Bunlar, insanlara diğer insanlardan, hayvanlardan veya kontamine olmuş nesnelerden veya yüzeylerden yayılmayan nedenleri içerir. Örnekler şunlardır:

• Küf, polen veya alerjiye neden olan diğer maddeler dahil alerjenler.
• Şampuanlar, kozmetikler, kontak lensler veya kontak solüsyonu, kir, duman ve havuz kloru dahil olmak üzere tahriş edici veya toksik maddeler. Belirli ilaç türlerini, özellikle de açık açılı glokomu tedavi eden ilaçları da içerebilir.
• Konjonktivaya zarar veren göz yaralanmaları.
• Bağışıklık bozuklukları ve konjonktival tümörler veya kanserler.

Konjonktivit İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Konjonktivit için aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok olası risk faktörü vardır:

• El hijyeni: Konjonktivit ellerden yüze kolayca yayılabilir. Eller sık sık yıkanmıyor veya sterilize edilmiyorsa, bu duruma yakalanma olasılığı daha yüksek olabilir.
• Yaş: Viral konjonktivit yetişkinlerde ve çocuklarda yaygınken, bakteriyel konjonktivit 4 yaşın altındaki çocuklarda çok daha olasıdır. Ayrıca 20'li yaşlardaki kişilerde risk daha yüksektir ancak uzmanlar bunun nedeninden emin değildir.
• Yılın hangi zamanı olduğu: Alerjik konjonktivit bahar ve yaz aylarında çok daha yaygındır. Konjonktivitin bulaşıcı formları da soğuk algınlığı ve grip mevsiminde daha yaygındır.
• Tıbbi geçmiş: Mevsimsel alerjilere veya egzama ya da atopik dermatit gibi alerji ile ilişkili durumlara sahip olmak konjonktivit geliştirme olasılığını artırabilir.
• Kişisel eşyaların paylaşılması: Konjonktivitin bulaşıcı formları belirli nesnelere, özellikle de kozmetik ve kontak lens kapları gibi gözle ilgili eşyalara kolayca yayılır. Bulaşıcı formlar ayrıca el bezleri, havlular ve yastık kılıfları gibi kumaşlara da kolayca yayılabilir.

Göz Nezlesinin Komplikasyonları Nelerdir?

Göz nezlesi genellikle tehlikeli bir durum değildir ve birçok vaka, özellikle daha az ciddi vakalar, bağışıklık sistemi enfeksiyonla başa çıktıkça kendiliğinden geçer. Ancak bazı göz nezlesi türleri geçmez ve tedavi gerektirir.

Yaygın olmamakla birlikte, konjonktivit komplikasyonları bazen kalıcı göz hasarına ve hatta tedavi edilmeden çok uzun süre devam ederse körlüğe neden olabilir. Bu gibi komplikasyonlar şunları içerir:

• Trahom.
• Üveit.
• Kornea iltihabı (keratit) ve kornea-konjonktiva iltihabı (keratokonjonktivit).
• Daha ciddi kornea hastalıkları, özellikle kornea ülserleri ve tekrarlayan kornea erozyonları.

Kalıcı hasar riski nedeniyle, birkaç günden sonra hala kötüleşiyorsa göz nezlesi semptomları görmezden gelinmemelidir.

Göz Nezlesi Nasıl Teşhis Edilir?

Göz doktorları genellikle konjonktivit teşhisi koyan kişiler değildir. Bunun yerine, teşhislerin %80'i birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcıları (aile hekimleri) ve çocuk doktorlarından gelir. Acil bakım ve acil servis uzmanları da birçok vakayı teşhis eder.

Doktorlar bakteriyel enfeksiyonları test etmek için sürüntü alınmasını da önerebilir. Bunu yapmak için yumuşak uçlu bir çubuk kullanarak gözden sızan sıvının bir kısmını laboratuvar testleri için toplarlar. Doktor sonuçları tedaviyi yönlendirmek için kullanabilir. İlerleyen günlerde veya haftalarda doktor, gözün nasıl iyileştiğini kontrol etmek ve gerekirse tedaviyi ayarlamak için bir göz doktoruna takip ziyareti yapılmasını önerebilir.

Göz Nezlesi Nasıl Tedavi Edilir?

Göz nezlesi, nedeni ne olursa olsun tedavi edilebilir. Bazı tedaviler daha spesifikken, diğerleri birçok göz nezlesi türüne veya en yaygın semptomlarına yardımcı olur.

Göz nezlesi tedavilerinin çoğu ilaçlardır. Bunların çoğu, neden olan türden bağımsız olarak göz nezlesi semptomlarını tedavi etmeye odaklanır. Bu ilaçlar genellikle kortikosteroidleri veya ibuprofen gibi nonsteroid antienflamatuar ilaçları içerir. Farklı konjonktivit türleri için kullanılan ilaçlar da şunlardır:

• Bakteriyel konjonktivit: Antibiyotikler (göz damlaları, merhemler veya haplar) bakteriyel konjonktiviti tedavi eder.
• Viral konjonktivit: Virüslerden kaynaklanan göz nezlesi, buna neden olan virüs herpes simpleks, varisella-zoster (suçiçeği/zona) veya bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyon olmadığı sürece tedaviye ihtiyaç duymaz. Bu viral enfeksiyonlar antiviral ilaçlara ihtiyaç duyar çünkü viral göz nezlesi tedavi edilmezse kalıcı hasara ve görme kaybına neden olabilir.
• Mantar/parazit konjonktiviti: Antifungal ve antiparazitik ilaçlar genellikle bu tür göz nezlesi için ana tedavidir.
• Bağışıklıkla ilişkili konjonktivit: Bu ilaçlar bağışıklık sisteminin göz dokularına verebileceği zararı sınırlar.
• Alerjik konjonktivit: Göz nezlenize alerjiler neden oluyorsa, reçeteli veya reçetesiz antihistaminikler ve dekonjestanlar genellikle bir doktorun önereceği ilk tedavilerdir.
• Tahrişe bağlı konjonktivit: Konjonktivitin arkasında tahriş edici bir madde varsa, ilk adım gözleri beş dakika boyunca bol miktarda ılık suyla yıkamaktır (durulamak). Eğer bu güçlü bir asit veya alkali madde ise (lavabo açıcı gibi), gözler aynı şekilde yıkanmalı ve ardından acil tıbbi yardım alınmalıdır. Daha güçlü toksik maddelerden kaynaklanan göz yaralanmaları tıbbi acil durumlardır.

Antibiyotiklerin sadece bakteriyel enfeksiyonları tedavi ettiğini unutmamak önemlidir. Viral veya alerjik göz nezlesine yardımcı olmazlar. Doktor antibiyotik reçete ederse, antibiyotikler bitirene kadar tam olarak reçete edildiği şekilde alınmalıdır. Kişi kendini daha iyi hissetmeye başladığında antibiyotikleri almayı bırakmamalıdır, aksi takdirde enfeksiyon tekrar kötüleşebilir.

İlaç Dışı Tedaviler Nelerdir?

Doktorun veya göz uzmanının ilaçlar dışında önerebileceği başka tedaviler de vardır. Bunlar çok çeşitlidir ancak daha yaygın olanlardan bazıları şunlardır:

• Reçetesiz satılan kayganlaştırıcı göz damlaları. Bunlar genellikle “suni gözyaşı” olarak bilinir.
• Sıcak veya soğuk kompresler. Göz kapakları birbirine yapışıyorsa, kabuklanmayı veya birikmeyi temizlemek için ıslak bir bez de kullanılabilir.

Duruma bağlı olarak doktor başka tedaviler de önerebilir. Onlara seçenekleri sormak iyi bir fikirdir çünkü hastanın durumu için en uygun bilgiyi onlar sağlayabilir.

Göz Nezlesi Önlenebilir mi?

Bazı konjonktivit türleri önlenebilir ve diğerlerinin gelişme riski azaltılabilir. Göz nezlesini önlemek veya gelişme olasılığını azaltmak için yapılabilecek en önemli şeylerden bazıları şunlardır:

• Elleri sık sık yıkamak veya dezenfekte etmek: Eller kirli görünüyorsa veya kirli hissediliyorsa sabun ve su kullanılmalıdır. Kirli görünmüyor veya hissedilmiyorsa alkol bazlı bir el dezenfektanı (en az %60 alkol) kullanılabilir.
• Göz koruması kullanmak: İş için doğru türde koruma kullanıldığından emin olunmalıdır. Gözlük takılıyorsa bunun gözleri korumak için yeterli olduğu düşünülmemelidir.
• Gözlere dokunan şeyleri asla ama asla paylaşmamak: Gözle ilgili bakım ve hijyen malzemeleri konjonktiviti çok kolay bir şekilde yayabilir ve bulaşıcı formlar insanlar semptomları yaşamadan önce yayılır.
• Göz damlası damlatılıyorsa, kirlenmediğinden emin olmak: Şişeyi ele almadan önce eller yıkanmalıdır. Şişeyi tutmayan elle sadece yüze (veya göz damlası damlatılan kişinin yüzüne) dokunulduğundan emin olunmalıdır. Damla damlatılırken şişenin ucunun göze değmediğinden emin olunmalıdır. Damla damlatıldıktan sonra şişe temiz bir yere konulmalı, eller yıkanmalı ve şişe kapatılmalıdır.

Göz Nezlesi Olanları Neler Bekler?

Göz nezlesinin seyri, özellikle gerektiği gibi tedavi edildiğinde genellikle iyidir. Daha hafif vakalar genellikle tedavi olmaksızın kendiliğinden geçer.

Tedavilerin göz nezlesine yardımcı olmak için işe yaramadığı fark edilirse, tedaviyi veren doktor ile iletişime geçilmelidir. Doktor daha iyi yardımcı olmak için tedaviyi yeniden ayarlayabilir.

Göz Nezlesi Ne Kadar Sürer?

Göz nezlesinin türüne bağlı olarak farklı beklenen süreleri olabilir. Alerjiye bağlı göz nezlesi, reaksiyona neden olan alerjenin etrafında bulunulduğu sürece devam eder. Bakteriyel enfeksiyonlar 10 güne kadar sürer (ve tedavi edildiğinde daha az sürer). Viral enfeksiyonlar tipik olarak iki haftaya kadar sürer ancak nadir durumlarda bazıları daha uzun sürebilir.

Göz nezlesi olduğundan şüphelenenler, birkaç gün sonra bu durum kötüleşmeye devam ederse bir aile hekimine görünmeli ya da bir hastaneye başvurmalıdır.

Göz Nezlesi Olanlar İşe veya Okula Ne Zaman Dönebilir?

Kişinin kendisi veya çocuğu genellikle semptomlar geçer geçmez kreşe, okula veya işe geri dönebilir. Bu, bakteriyel bir enfeksiyon için antibiyotik tedavisinden 24 saat sonra ve viral bir enfeksiyondan sonra iki ila yedi gün arasında olabilir.

Semptomsuz olmak, aşağıdakilere sahip olunmadığı anlamına gelir:

• Sarımsı akıntı.
• Kirpiklerde veya gözlerin köşelerinde kabuklanma.
• Pembe renk.

Ne zaman geri dönmenin güvenli olduğu konusunda doktora danışılmalıdır. Göz nezlesine alerji veya bulaşıcı olmayan başka bir şey neden olduysa evde kalmaya gerek yoktur.

Göz Nezlesi İçin Doktora Gitmek Gerekir mi?

Göz nezlesi için mutlaka bir doktora görünmek gerekmez. Çoğu zaman semptomlar kendiliğinden geçene kadar evde tedavi edilebilir. Ancak herhangi bir endişesi olanlar doktoru ile iletişime geçmekten çekinmemelidir.

Kontak lens kullanılıyorsa ve göz nezlesi belirtileri gösteriliyorsa, lensleri takmak derhal bırakılmalı ve bir göz doktoruna görünülmelidir.

Bazı belirtiler, kalıcı görme kaybına neden olabilecek ülser gibi ciddi bir sorunun işareti olabilir. Aşağıdaki durumlarla karşılaşılırsa hemen bir doktor ile iletişime geçilmeli ve tıbbi yardım alınmalıdır:

• Işığa karşı hassasiyette artış, özellikle de şiddetliyse.
• Bulanık görme veya görmede azalma.
• Göz ağrısı.
• Göze bir şey sıkışmış gibi hissetmek.
• Gözden büyük miktarda akıntı gelmesi.
• Kötüleşen semptomlar.

Göz Nezlesi Geri Gelebilir mi?

Göz nezlesi geri gelebilir, özellikle de kişide alerjiye bağlı göz nezlesi varsa. Kişi hassasiyet sahibi olduğu bir alerjenle (alerjiyi tetikleyen bir madde) her temas ettiğinde gözleri tepki verebilir.

Bakteriyel veya viral göz nezlesi olanlar yanlışlıkla kendini yeniden enfekte edebilir. Bunu önlemek için şunlar yapılmalıdır:

• Yatak çarşafları, yastık kılıfları, havlular ve lifler sıcak su ve deterjanla yıkanmalı, sık sık değiştirilmelidir.
• Enfeksiyon geçene kadar göz makyajı yapmaktan kaçınılmalıdır. Eski göz makyaj aletleri ve enfeksiyon başlamadan hemen önce kullanılan tüm makyaj malzemeleri atılmalıdır.
• Kontak lens yerine gözlük takılmalıdır. Gözlükler sık sık temizlenmelidir.
• Kontak lensler ve kontak lens kutusu atılmalıdır. Sadece steril kontak lens solüsyonları kullanılmalıdır. Lensler takılmadan veya çıkarılmadan önce eller yıkanmalıdır.
• Enfekte bir göz için göz damlası kullanıldıysa, aynı göz damlası enfekte olmayan bir gözde kullanılmamalıdır.

Doktora Hangi Sorular Sormak Gerekir?

Doktora aşağıdaki soruları sormak faydalı olabilir:

• Göz nezlesine ne sebep oluyor?
• Belirtilerimi evde nasıl hafifletebilirim?
• Reçeteli ilacımı nasıl kullanabilirim?
• Göz nezlesinin yayılmasını nasıl önleyebilirim?
• Hangi yeni veya kötüleşen belirtiler hakkında sizinle iletişime geçmeliyim?
• Çocuğumun okula/gündüz bakımına dönmeden önce yerine getirmesi gereken herhangi bir gereklilik var mı?

Gözün pembe olması rahatsız edici olabilir ve eğer bakımı üstlenilen bir çocukta göz nezlesi varsa endişelenmek veya kaygılanmak kolaydır. Göz nezlesi genellikle önemsiz bir durumdur ve genellikle kolayca tedavi edilebilir. Herhangi bir endişesi olanlar bu konuyu bir doktora danışmalıdır.