Doğum Sonrası Depresyon Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Doğum Sonrası Depresyon Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Doğum sonrası depresyon, bebek sahibi olduktan sonra ortaya çıkan bir depresyon türüdür. İnsanların %15'ini etkiler. Doğum sonrası depresyonu olan kişiler duygusal iniş çıkışlar, sık ağlama, yorgunluk, suçluluk, endişe yaşarlar ve bebeklerine bakmakta zorlanabilirler. Doğum sonrası depresyon ilaç ve danışmanlık ile tedavi edilebilir.

Doğum Sonrası Depresyon Nedir?

Bebek sahibi olmak hayat değiştiren bir deneyimdir. Ebeveyn olmak heyecan verici olduğu kadar yorucu ve bunaltıcı da olabilir. Özellikle ilk kez ebeveyn olunuyorsa endişe veya şüphe duymak normaldir. Bununla birlikte kişinin duyguları aşırı üzüntü veya yalnızlık, şiddetli ruh hali değişimleri ve sık ağlama nöbetleri içeriyorsa, doğum sonrası depresyonu olabilir.

Doğum sonrası depresyon, doğum yaptıktan sonra ortaya çıkan bir depresyon türüdür. Doğum sonrası depresyon sadece doğum yapan kişiyi etkilemez. Taşıyıcı anneleri ve evlat edinen ebeveynleri de etkileyebilir. İnsanlar bebek sahibi olduktan sonra hormonal, fiziksel, duygusal, finansal ve sosyal değişiklikler yaşarlar. Bu değişiklikler doğum sonrası depresyon belirtilerine neden olabilir.

Kişinin doğum sonrası depresyonu varsa, yalnız olmadığını, bunun kendi hatası olmadığını ve yardımın dışarıda olduğunu bilmelidir. Bir uzman doktor kişinin belirtilerini yönetebilir ve daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir.

Doğum Sonrası Depresyon Türleri Nelerdir?

Doğum sonrası duygudurum bozukluklarının üç farklı türü vardır:

• Doğum Sonrası Hüznü veya Bebek Hüznü

Bebek hüznü, doğumdan sonra insanların %50 ila %75'ini etkiler. Bebek hüznü yaşayan kişi, görünürde bir neden olmaksızın sık sık, uzun süreli ağlama nöbetleri, üzüntü ve endişe yaşar. Bu durum genellikle doğumdan sonraki ilk hafta (bir ila dört gün) içinde başlar. Bu deneyim rahatsız edici olsa da durum genellikle tedavi olmaksızın iki hafta içinde azalır. Yapılabilecek en iyi şey destek bulmak ve arkadaşlardan, aileden veya eşten yardım istemektir.

• Doğum Sonrası Depresyon

Doğum sonrası depresyon, bebek hüznünden çok daha ciddi bir durumdur ve yaklaşık her 7 yeni ebeveynden 1'ini etkiler. Kişi daha önce doğum sonrası depresyon geçirdiyse, her hamilelikte riski %30'a çıkar. Değişken iniş çıkışlar, sık ağlama, sinirlilik ve yorgunluğun yanı sıra suçluluk, endişe ve bebeğe ya da kendine bakamama gibi duygular ve durumlar yaşanabilir. Belirtiler hafif ile şiddetli arasında değişir ve doğumdan sonraki bir hafta içinde veya kademeli olarak bir yıl sonrasına kadar ortaya çıkabilir. Belirtiler birkaç ay sürebilse de psikoterapi veya antidepresanlarla tedavi çok etkilidir.

• Doğum Sonrası Psikoz

Doğum sonrası psikoz, doğum sonrası depresyonun son derece şiddetli bir şeklidir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Bu durum nispeten nadirdir ve doğumdan sonra 1.000 kişiden sadece 1'ini etkiler. Belirtiler genellikle doğumdan hemen sonra ortaya çıkar ve şiddetlidir, birkaç hafta ila birkaç ay sürer. Belirtiler arasında şiddetli ajitasyon, kafa karışıklığı, umutsuzluk ve utanç duyguları, uykusuzluk, paranoya, sanrılar veya halüsinasyonlar, hiperaktivite, hızlı konuşma veya mani yer alır. Doğum sonrası psikoz, intihar riskinin artması ve bebeğe zarar verme riski nedeniyle acil tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi genellikle hastaneye yatış, psikoterapi ve ilaç tedavisini içerir.

Doğum Sonrası Depresyondan Kimler Etkilenir?

Doğum sonrası depresyon yaygındır. İnsanların %75 kadarı doğumdan sonra bebek hüznü yaşar. Bu kişilerin %15 kadarında doğum sonrası depresyon gelişecektir. Her 1.000 kişiden birinde doğum sonrası psikoz ortaya çıkar.

Bebek Hüznü veya Doğum Sonrası Depresyon Yaşandığı Nasıl Anlaşılır?

Birçok kişi doğum yaptıktan sonra bebek hüznü yaşar. Bebek hüznü ve doğum sonrası depresyon benzer belirtilere sahiptir ancak bebek hüznünün belirtileri yaklaşık 10 gün sürer ve daha az yoğundur. Doğum sonrası depresyonda ise belirtiler haftalar ya da aylar sürer ve daha şiddetlidir.

Aşağıdaki durumlarda kişi bebek hüznü yaşıyor olabilir:

• Ağlama nöbetleri geçiriyorsa.
• Bunalmış hissediyorsa.
• İştahını kaybederse.
• Uyku sorunu yaşıyorsa.
• Ani ruh hali değişikliklerine sahipse.

Belirtilerin bir doktorla paylaşılması önemlidir. Doktor, kişinin belirtiler için tedaviye ihtiyacı olup olmadığını değerlendirebilir.

Doğum Sonrası Depresyon Ne Kadar Sürer?

Doğum sonrası depresyon çocuk doğduktan bir yıl sonrasına kadar sürebilir ancak bu, bir yıl içinde "iyileşmiş" hissedilmesi gerektiği anlamına gelmez. Belirtiler ve tedavi hakkında bir sağlık uzmanıyla konuşulmalıdır. Kişi nasıl hissettiği konusunda dürüst olmalı, teşhisin başlangıcında hissedilene göre daha iyi olup olmadığını dikkatlice düşünmelidir. Daha sonra belirtiler için sürekli tedavi önerilebilir.

Çocuğun Doğumundan Sonra Depresyona Girme Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?

Bazı faktörler doğum sonrası depresyon riskini artırır:

• Kişisel veya aile geçmişinde depresyon, doğum sonrası depresyon veya adet öncesi disforik bozukluk olması.
• Sınırlı sosyal destek.
• Evlilik veya ilişki çatışması.
• Hamilelik hakkında kararsızlık.
• Sağlık sorunları, zor doğum veya erken doğum gibi gebelik komplikasyonları.
• 20 yaşından küçük veya bekar bir ebeveyn olmak.
• Özel ihtiyaçları olan veya çok ağlayan bir bebeğe sahip olmak.

Doğum Sonrası Depresyonun Belirtileri Nelerdir?

Bazı insanlar semptomlarından utanır veya böyle hissettikleri için korkunç ebeveynler olduklarını düşünürler. Doğum sonrası depresyon son derece yaygındır. Kişi, bu şekilde hisseden tek kişi olmadığını ve bunun kendisini kötü bir insan yapmadığını bilmelidir.

Aşağıdakilerden bazıları yaşanıyorsa kişi doğum sonrası depresyon geçiriyor olabilir:

• Üzgün, değersiz, umutsuz veya suçlu hissetmek.
• Aşırı endişelenmek veya gergin hissetmek.
• Hobilere veya bir zamanlar keyif alınan şeylere karşı ilgi kaybı.
• İştahta değişiklikler veya yemek yememe.
• Enerji ve motivasyon kaybı.
• Uyumakta güçlük çekmek veya sürekli uyumak istemek.
• Sebepsiz yere veya aşırı derecede ağlamak.
• Düşünme veya odaklanma güçlüğü.
• İntihar düşünceleri veya ölmüş olmayı dilemek.
• Bebeğe karşı ilgisizlik veya bebeğin yanında endişeli hissetmek.
• Bebeğe zarar verme düşünceleri veya bebeği istemiyormuş gibi hissetmek.

Doğum sonrası depresyonu olduğunu düşünenler bir sağlık uzmanıyla iletişime geçmelidir. Bu, kadın doğum uzmanı, aile hekimi veya ruh sağlığı uzmanı olabilir. Bebeğin doktoru da kişiye yol göstermek konusunda yardımcı olabilir.

Doğum Sonrası Depresyona Ne Sebep Olur?

Doğumdan sonra hormonlardaki hızlı düşüş ile depresyon arasındaki bağlantıyı belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Östrojen ve progesteron seviyeleri hamilelik sırasında on kat artar ancak doğumdan sonra keskin bir şekilde düşer. Doğumdan üç gün sonra, bu hormonların seviyeleri hamilelik öncesi seviyelere geri döner.

Bu kimyasal değişikliklere ek olarak, bebek sahibi olmakla ilişkili sosyal ve psikolojik değişiklikler de doğum sonrası depresyon riskini artırır. Bu değişikliklere örnek olarak vücuttaki fiziksel değişiklikler, uyku eksikliği, ebeveynlikle ilgili endişeler veya ilişkilerdeki değişiklikler verilebilir.

Kişi aşağıdaki belirtilerden herhangi birine sahipse, hemen sağlık uzmanına haber verilmelidir.

• Kendine veya bebeğe zarar verme düşünceleri.
• Tekrarlayan ölüm veya intihar düşünceleri.
• Son iki haftadır neredeyse her gün, günün büyük bölümünde depresif ruh hali.
• Endişeli, suçlu, umutsuz, korkmuş, paniklemiş veya değersiz hissetmek.
• Düşünme, konsantre olma, karar verme veya günlük durumlarla başa çıkmada zorluk.
• Son iki hafta boyunca neredeyse her gün çoğu aktiviteye karşı ilgi veya zevk kaybı.

Doğum Sonrası Depresyon Bebeği Etkileyebilir mi?

Doğum sonrası depresyon bebeği etkileyebilir. Tedavi almak hem kişinin kendisi hem de bebeği için önemlidir.

Araştırmalar, doğum sonrası depresyonun bebeği aşağıdaki şekillerde etkileyebileceğini göstermektedir:

• Bebekle bağ kurmakta zorlanmak ve onunla bir bağ kuramamak.
• Çocuğun davranış veya öğrenme sorunları yaşaması.
• Çocuğun doktoru ile randevuları aksatmak.
• Çocuğun beslenme ve uyku sorunları yaşaması.
• Çocuğun obezite veya gelişimsel bozukluklar açısından daha yüksek risk altında olması.
• Çocuğun bakımını ihmal etmek veya hasta olduğunu fark etmemek.
• Bebeğin sosyal becerilerinde bozulma olması.

Doğum Sonrası Depresyon Nasıl Teşhis Edilir?

Doğum sonrası depresyonu teşhis eden belirli bir test yoktur. Sağlık uzmanı kişiyi doğum sonrası ziyaretinde değerlendirecektir. Bu ziyaret kişinin sağlık geçmişini, doğumdan bu yana nasıl hissettiğini, fiziki muayeneyi, pelvik muayeneyi ve laboratuvar testlerini değerlendirmeyi içerebilir. Birçok sağlık hizmeti sağlayıcısı depresyon taraması için doğum sonrası iki veya üç haftalık ziyaretler planlamaktadır. Bu, ihtiyaç duyulan yardımı mümkün olan en kısa sürede almayı sağlar.

Doktor depresyon taraması yapabilir veya kişinin doğum sonrası depresyonu olup olmadığını değerlendirmek için ona bir dizi soru sorabilir. Kişiye nasıl hissettiğini ve bebeğin nasıl olduğunu soracaklardır. Doktora karşı açık ve dürüst olunmalıdır, böylece doktor da kişinin duygu ve düşüncelerinin doğru bir resmini elde edebilir. Bu da duygularının tipik mi yoksa doğum sonrası depresyon belirtileri mi olduğunu ayırt etmeye yardımcı olabilir.

Doktor ayrıca bazı kan testleri de isteyebilir çünkü doğum sonrası depresyon birçok tiroit rahatsızlığına benzer semptomlara neden olabilir.

Doktorların hastaları desteklemek ve sağlıklı olduklarından emin olmak için orada oldukları unutulmamalıdır, bu nedenle onlara karşı dürüst olunması gerekir. Doktorlar hastalarını yargılamaz, bu sebeple olabildiğinde açık olmakta fayda vardır.

Doktorlar Doğum Sonrası Depresyonu Nasıl Tespit Eder?

Hafif doğum sonrası depresyon vakalarını tespit etmek zor olabilir. Doktorlar büyük ölçüde sorularına verilen yanıtlara güvenirler. Birçok doktor, doğum sonrası depresyon taraması için Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeğini kullanır. Bu test; mutsuz, endişeli veya suçlu hissetmek gibi depresyon belirtileriyle ilgili 10 sorudan oluşur. Kişiden son yedi gün içinde kendini nasıl hissettiğine en yakın olan yanıtı işaretlemesi istenir. Daha yüksek bir puan olası doğum sonrası depresyona işaret eder.

Doktor kişinin doğum sonrası depresyon belirtileri gösterdiğini düşünürse, uygun bir tedavi önerecektir.

Doğum Sonrası Depresyon Nasıl Tedavi Edilir?

Doğum sonrası depresyon, belirtilerin türüne ve şiddetine bağlı olarak farklı şekillerde tedavi edilir. Tedavi seçenekleri arasında anti-anksiyete veya antidepresan ilaçlar, psikoterapi (konuşma terapisi veya bilişsel davranışçı terapi) ve destek grubu katılımı yer alır.

Doğum sonrası psikoz tedavisi depresyon, anksiyete ve psikozu tedavi etmek için ilaç tedavisini içerebilir. Kişi ayrıca durumu stabil hale gelene kadar birkaç günlüğüne bir tedavi merkezine yatırılabilir. Bu tedaviye yanıt verilmezse, elektrokonvülsif terapi (EKT) etkili olabilir.

Kişi emziriyorsa depresyon, anksiyete ve hatta psikoz için ilaç alamayacağını düşünmemelidir. Seçenekler hakkında bir sağlık uzmanıyla konuşulmalıdır.

Doğum Sonrası Depresyon İçin Hangi İlaçlar Alınabilir?

Doktor doğum sonrası depresyon belirtilerini yönetmek için antidepresan reçete edebilir. Antidepresanlar beyinde ruh halini etkileyen kimyasalları dengelemeye yardımcı olur.

Emziriliyorsa sağlık uzmanıyla antidepresan almanın riskleri ve faydaları hakkında konuşulmalıdır. İlaçlar süt yoluyla bebeğe geçebilir. Bununla birlikte, transfer seviyesi genellikle düşüktür ve birçok antidepresan ilaç güvenli kabul edilir. Doktor belirtilere ve emzirip emzirilmediğine bağlı olarak hangi ilacın kişi için doğru olduğuna karar vermeye yardımcı olabilir.

Doğum sonrası depresyon için bazı yaygın antidepresanlar şunlardır:

• Sertralin ve fluoksetin gibi seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar).
• Duloksetin ve desvenlafaksin gibi serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI'lar).
• Bubropion.
• Amitriptilin veya imipramin gibi trisiklik antidepresanlar (TCA'lar).

Antidepresanların işe yaramasının en az üç veya dört hafta aldığı unutulmamalıdır. İlacı bırakmadan önce bir sağlık uzmanıyla konuşulmalıdır. İlacı çok erken kesmek semptomların geri dönmesine neden olabilir. Çoğu doktor, ilacı tamamen bırakmadan önce dozu azaltmayı önerecektir.

Doktor, kişi hala hastanedeyken doğum sonrası depresyon tespit ederse, brexanolone içeren damar yolu bir ilaç önerebilir.

Doğum Sonrası Depresyonla Başa Çıkmanın Yolları Nelerdir?

Bunalmış hissetmek normaldir. Ebeveynlik iniş çıkışlarla doludur ve bebek sahibi olmak kolay değildir. Kişinin depresyonu varsa bile tek başına acı çekmek zorunda değildir. Doktor kişi için işe yarayacak bir tedavi bulmaya yardımcı olabilir.

Doğum sonrası depresyonla başa çıkmaya yardımcı olması için yapılabilecek bazı şeyler şunlardır:

• Konuşacak birini bulmak (Bir terapist, arkadaş, aile üyesi veya sizi dinleyecek ve size yardımcı olacak biri).
• Yeni ebeveynler için bir destek grubuna katılmak.
• Sağlıklı beslenmeye çalışmak ve egzersiz için zaman yaratmak.
• Dinlenmeye öncelik vermek.
• Arkadaşlarla dışarı çıkmak veya onlarla telefonda konuşmak.
• Kendine iyi bakmak ve okumak ya da diğer hobiler gibi hoşlanılan şeyleri yapmak için zaman yaratmak.
• Ev işleri için yardım almak.

Doğum Sonrası Depresyon Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmeyen doğum sonrası depresyon tehlikelidir ve kişiyi, bebeğini ve onu sevenleri etkiler. Doğum sonrası depresyon kişiye şunları yaptırabilir:

• Enerjisi yokmuş gibi hissetmek.
• Huysuz olmak.
• Bebeğe bakamayacağına inanmak.
• Odaklanamama veya karar verememe.
• Kendine zarar verme düşünceleri.

Doğum Sonrası Depresyon Önlenebilir mi?

Doğum sonrası depresyon tamamen önlenebilir değildir. Durumun uyarı işaretlerini ve hangi faktörlerin riski artırdığını bilmek kişiye yardımcı olur. İşte doğum sonrası depresyonu önlemeye yardımcı olabilecek bazı ipuçları:

• Kişinin kendisi ve bebeği için beklentileri konusunda gerçekçi olması.
• Eve ilk gidildiğinde ziyaretçi sayısını sınırlamak.
• Yardım istemekten çekinmemek (başkalarının size nasıl yardımcı olabileceklerini bilmelerini sağlamak).
• Bebek uyuduğunda uyumak veya dinlenmek.
• Egzersiz yapmak, yürüyüşe çıkmak ve mola vermek için evden dışarı çıkmak.
• Aile ve arkadaşlarla iletişim halinde olmak, kendini izole etmemek.
• Eşle olan ilişkileri güçlendirmek, birbirine zaman ayırmak.
• Birbirini izleyen iyi ve kötü günler olabileceğini bilmek ve bunu kabullenmek.

Doğum Sonrası Depresyonu Olan Kadınlar İçin Hastalığın Seyri Nasıldır?

Profesyonel yardımla, doğum sonrası depresyonu yaşayan neredeyse tüm insanlar semptomlarının üstesinden gelebilir.

Doğum Sonrası Depresyonla Belirtiler İçin Ne Zaman Profesyonel Tıbbi Tedavi Alınmalıdır?

Aşağıdaki durumlarda profesyonel yardım alınmalıdır:

• Belirtiler iki haftadan fazla devam ederse.
• Normal şekilde işlev görülemiyor veya günlük durumlarla başa çıkılamıyorsa.
• Kendine veya bebeğe zarar verme düşünceleri varsa.
• Günün büyük bölümünde kişi kendini aşırı endişeli, korkmuş ve paniklemiş hissediyorsa.

Acil yardım almak için veya kişinin kendine ya da başkasına zarar verme düşünceleri varsa 112 Acil Çağrı Merkezi aranmalıdır.

Doğum Sonrası Anksiyete mi Yoksa Doğum Sonrası Depresyon mu?

Doğum sonrası anksiyete ve doğum sonrası depresyon bazı belirtileri paylaşır ancak bunlar farklı durumlardır. Aşırı endişe duymak, sebepsiz yere paniğe kapılmak ve mantıksız korkulara veya takıntılara sahip olmak doğum sonrası anksiyetenin belirtileridir. İhtiyaç duyulan yardımı alabilmek için tüm belirtilerin bir sağlık uzmanıyla görüşülmesi önemlidir.

Babalar da Doğum Sonrası Depresyona Yakalanabilir mi?

Her iki ebeveynde de doğum sonrası depresyon belirtileri olabilir. Bebek eve getirildikten sonra depresyon veya anksiyete belirtileri gösteriliyorsa tıbbi yardım alınmalıdır. Eşlerin tahminen %4'ü çocuklarının doğumundan sonraki ilk yıl içinde depresyon yaşamaktadır.

Doğum Sonrası Disfori Nedir?

Doğum sonrası disfori, bebek hüznünün diğer bir adıdır. Doğumdan sonraki ilk hafta içinde başlar ve tıbbi tedavi olmaksızın birkaç gün içinde geçer.

Doğum Sonrası Depresyonu Olan Birine Nasıl Yardımcı Olunabilir?

Doğum sonrası depresyonu olan kişilerin çok fazla desteğe ihtiyacı vardır. İşte onlara yardımcı olabilecek bazı yollar:

• Depresyon ve anksiyete belirtilerini bilmek ve arkadaşı veya eşi tıbbi yardım almaya teşvik etmek.
• İyi bir dinleyici olmak. Dinlemek ve yardım etmek için orada olduğunuzu bilmelerini sağlamak.
• Temizlik ve ayak işleri gibi günlük işlerde onlara yardım etmeyi teklif etmek.
• Onlar uyurken veya dinlenirken bebeklerine bakmaya yardım etmeyi teklif etmek.
• Onları bir terapistten veya başka bir ruh sağlığı uzmanından yardım almaya teşvik etmek. Bir randevu ayarlamayı veya destek olarak randevuya onlarla birlikte gitmeyi teklif etmek.

Doğum sonrası depresyon, doğum yaptıktan sonra her 7 kişiden 1'ini etkileyen yaygın bir duygudurum bozukluğudur. Bu rahatsızlık kişinin hatası değildir. Bu durum o kişiyi kötü bir ebeveyn ya da kötü bir insan yapmaz. Doğum sonrası depresyona neden olan biyolojik, fiziksel ve kimyasal faktörler insanların kontrolleri dışındadır. Doğum sonrası depresyon belirtileri arasında üzgün veya değersiz hissetmek, bir zamanlar keyif alınan şeylere olan ilgiyi kaybetmek, aşırı ağlamak ve ruh hali değişimleri yer alır. Doğum sonrası depresyon yaşadığını düşünenler bir sağlık uzmanıyla konuşmalıdır. Doktorlar belirtilerin en iyi şekilde nasıl yönetilebileceğini bulabilirler. Danışmanlık, ilaç tedavisi veya bir destek grubuna katılmak yardımcı olabilir.