Doğum Kontrol Hapları

Doğum kontrol hapları, her gün düzenli olarak alındığında gebeliği önlemede %99 oranında etkili olan bir doğum kontrol yöntemidir. Doğum kontrol hapları; adet kanamasını düzenleyen, premenstrüel sendrom semptomlarını azaltan, yumurtalık ve rahim kanseri riskini düşüren, akneyi iyileştiren ve endometriozisi tedavi eden hormonlar içerir.

Doğum Kontrol Hapı Nedir?

Doğum kontrol hapı, gebeliği önlemek için hormon kullanan bir tür oral kontrasepsiyon yöntemidir. "Oral", ağız yoluyla alındığı anlamına gelir. Doğum kontrolü, hamileliği önleyen herhangi bir cihaz veya yönteme verilen isimdir. İnsanlar bu ilacı "doğum kontrol hapı" olarak isimlendirir çünkü gebeliği önler ve hap şeklinde kullanılırlar. Bu hapların alınması kolaydır. Birçok insan için doğum kontrol hapları, günlük rutinlerinin sadece bir parçasıdır. Doğum kontrol hapları, her gün tam olarak reçete edildiği şekilde alındığında %99 oranında gebeliği önler. Diğer doğum kontrol yöntemlerinin aksine, haplar cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara dair riski azaltmak için hapla birlikte ek koruma kullanılması gerekir.

Doğum Kontrol Hapı Türleri Nelerdir?

İki tür doğum kontrol hapı vardır. Her ikisi de hamile kalmayı engelleyen hormonlar içerir. Kombinasyon hapları östrojen ve progestin içerir. Bu, en yaygın türdür.

• Yalnızca progestin içeren haplara "minipill" de denir. Kişi emziriyorsa veya bacaklarında ya da akciğerlerinde pıhtı (venöz tromboembolizm) veya felç geçmişi varsa ve östrojen almaması gerekiyorsa bu haplar daha iyi bir seçenek olabilir.
• Ertesi gün hapı, tipik bir doğum kontrol yöntemi kullanılmadığı ve gebelik riski altında olunan acil durumlarda kullanılabilecek bir doğum kontrolü türüdür. Ertesi gün hapı, düzenli olarak alınan doğum kontrol haplarından farklı şekilde çalışır.

Doğum Kontrol Hapı Ne Kadar Etkilidir?

Doğum kontrol hapı gebeliği önlemede %99 etkilidir ancak sadece her gün alındığı sürece bunu başarır. Hapı planlanan zamanda almayı unutmak, kişi cinsel olarak aktifse hamilelik ihtimalini artırır. Doğum kontrol hapı kullanan her 100 kişiden dokuzu her yıl istenmeyen gebelikler yaşamaktadır.

Doğum Kontrol Hapı Nasıl Çalışır?

Doğum kontrol haplarındaki hormonlar, sperm yumurtayı döllediğinde gebe kalmayı engelleyerek hamileliği önler. Ayrıca rahimde değişikliklere neden olurlar, böylece kişi hap kullanırken vücudu bir gebeliği destekleyemez.

Doğum kontrol hapları:

• Yumurtlamayı (yumurtalıktan yumurta salınımı) durdurur veya azaltır.
• Servikal mukusu kalınlaştırarak spermin rahme girmesini ve sonunda yumurtaya ulaşmasını engelleyen bir bariyer oluşturur.
• Rahim zarını incelterek döllenmiş yumurtanın oraya tutunmasını ve büyümesini engeller.

Doğum Kontrol Hapları Ne Zaman Alınmalıdır?

Haplar tam olarak reçete edildiği şekilde alınmalıdır. Haplar farklı dozaj paketlerinde gelir (21 günlük hap paketleri, 91 günlük hap paketleri ve hatta 365 günlük haplar olarak). Bir pakette yer alan tüm haplar her zaman aynı değildir. Hapların ne zaman alınacağı hangi tür hap kullanıldığına bağlıdır. Doğru hapın doğru zamanda alınması gerekir. Paketin üzerindeki talimatlar takip edilmeli veya başlamadan önce soruları olanlar bunları doktoru veya eczacısıyla paylaşmalıdır.

Kombinasyon Hapları

Çoğu pakette "aktif" ve "inaktif" haplar bulunur. Aktif haplar hormon içerir. Bazen plasebo hapları olarak da adlandırılan inaktif haplarda hormon bulunmaz. İnaktif, hormon içermeyen haplar, hap alma alışkanlığını kaybetmemek için yararlı hatırlatıcılar olabilir. Ayrıca alarm gibi hatırlatıcılar ayarlanabilir veya hatırlatıcı gönderen uygulamalar kullanılabilir.

Geleneksel Doz Paketleri

• 28 günlük paketler: Aktif haplar 21 gün boyunca ve inaktif haplar yedi gün boyunca alınır. Aktif olmayan haftada kanama olacaktır. (Kanama, adet kanaması değildir. Bunun yerine vücudun hormon almamaya verdiği tepkidir).
• 21 günlük paketler: Aktif haplar 21 gün boyunca alınır ve yedi gün boyunca hap kullanılmaz. Hap alınmayan hafta kanama olacaktır. (29. günde yeni bir pakete başlamayı unutmamak için hatırlatıcılar kullanılmalıdır).

Genişletilmiş veya Sürekli Doz Paketleri

• 91 günlük paketler: Aktif haplar 12 hafta (üç ay) ve inaktif haplar yedi gün boyunca alınır. Aktif olmayan haftada kanama olacaktır. (Her yıl sadece dört hafta kanama olur.)
• 365 günlük paketler: Aktif haplar her gün alınır. Ara kanamalar olabilir veya hiç kanama olmayabilir.

Yalnızca Progestin İçeren Haplar (Minipiller)

Sadece progestin içeren haplar, gebeliği önlemek için her gün aynı saatte (üç saatlik bir zaman aralığında) alınması gereken 28 aktif hap içerir. Örneğin, pazartesi sabah 7'de ve salı sabah 10:30'da (3 buçuk saat) bir hap almak, kişi cinsel olarak aktifse onu hamilelik riskine sokar. Slynd adı verilen daha yeni bir minipill formu istisnadır. 24 aktif hap ve ardından dört inaktif hap alınır.

Doğum Kontrol Hapları Ne Kadar Sürede Etki Eder?

Hapın gebeliği önlemeye başlaması bir hafta kadar sürebilir. Kişi cinsel olarak aktifse, hapı aldığı ilk yedi gün boyunca başka bir doğum kontrol yöntemi kullanması gerekecektir.

Bir Hap Kaçırılırsa Ne Yapılmalıdır?

Unutulan hap hatırlar hatırlamaz alınmalı ve planlandığı gibi normal doz alınmaya devam edilmelidir. Yedi günlük aktif hap alana kadar yedek bir doğum kontrol yöntemi kullanılmalıdır. Paket prospektüslerini el altında bulundurmak faydalıdır. Bunlar, bir hap kaçırılırsa ne yapılması gerektiğine dair özel talimatlar içerir. Doğum kontrol hapı birkaç gün atlanırsa bir sağlık uzmanıyla konuşulmalıdır. Doktor ile gebelik testleri ve acil kontrasepsiyon seçenekleri hakkında konuşabilir.

Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Bazı İlaçlardan Kaçınmak Gerekir mi?

Yeni ilaçlara veya bitkisel takviyelere başlamadan önce her zaman bir sağlık uzmanına danışılmalıdır. Bazı ilaçlar doğum kontrol hapının etkisini azaltarak gebelik olasılığını artırabilir. Bunlar şunları içerir:

• Antiepileptik ilaçlar.
• Bazı gibi bitkisel takviyeler.
• HIV tedavisinde kullanılan ilaçlar.

Emzirirken Hap Alınabilir mi?

Doktor, kişi emziriyorsa sadece progestin hapı alınmasını önerebilir. Kombine doğum kontrol hapı, süt üretimini azaltabilen östrojen içerir. Bununla birlikte, süt tamamen geldiğinde östrojen içeren bir kombinasyon hapına geçilebilir. Kişi kendisi için hangi seçeneğin en iyisi olduğuna bir doktora danışarak karar vermelidir.

Doğum Kontrol Hapı Kullanmanın Faydaları Nelerdir?

Doğum kontrol hapları en popüler doğum kontrol yöntemlerinden biridir. İnsanlar hamileliği önlemek için hap kullanırlar çünkü bu haplar:

• Kullanışlıdır. Her gün sadece bir hap alınır.
• Doğru şekilde aldığında hamileliği %99 oranında önler.
• Cinsel ilişkinin doğallığını kesintiye uğratmaz. İnsanlar ilişki öncesi hemen doğum kontrol hapı bulmak zorunda değildir.

Doğum kontrol hapını bıraktıktan kısa bir süre sonra hamile kalınabilir. Bebek sahibi olmayı denemeye karar veren çoğu kişi hapı bıraktıktan sonraki bir yıl içinde hamile kalır. Bu, doğum kontrol hapı kullanmayan ve hamile kalmaya çalışan kişiler için de oldukça benzerdir. Doğum kontrol hapları, gebeliği önlemenin yanı sıra sağlık açısından da faydalar sağlayabilir.

Doğum kontrol hapı şunları yapabilir:

• Adet döngüsünü (dönemlerini) daha hafif veya daha düzenli hale getirebilir.
• Anemiyi önler (adet dönemlerini hafifleterek).
• Adet kramplarını ve adet migrenini azaltır.
• Premenstrüel sendrom (PMS) ve premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) semptomlarını azaltır.
• Menopoza geçiş döneminde (perimenopoz) sıcak basmalarını azaltır.
• Polikistik over sendromunu (PCOS) tedavi eder.
• Endometriozis veya rahim fibroidlerini tedavi eder.
• Yumurtalık kanseri, rahim kanseri ve kolon kanseri riskini azaltır.
• İstenmeyen tüylenmeyi (hirsutizm) durdurur ve akneyi temizler.

Doğum Kontrol Hapı Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıkları Önler mi?

Doğum kontrol hapı kişiyi cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korumaz. Genital herpes, klamidya ve insan bağışıklık yetmezliği virüsü (HIV) gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar doğrudan cinsel temas ve cinsel ilişki, oral seks ve anal seks sırasında vücut sıvılarının değişimi yoluyla bulaşır. İnsan papilloma virüsü (HPV) ciltten cilde temas yoluyla da bulaşabilir. Cinsel aktiviteye bağlı olarak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak için en iyi korunma yöntemleri hakkında bir doktora danışılmalıdır.

Doğum Kontrol Hapı Almanın Herhangi Bir Yan Etkisi Var mıdır?

Hap ilk kullanmaya başlandığında yan etkiler yaşanabilir. Yan etkiler genellikle birkaç ay sonra geçer (veya iyileşir). Potansiyel yan etkiler şunlardır:

• Mide bulantısı.
• Baş ağrısı.
• Sinirlilik veya huysuzluk.
• Meme (göğüs) hassasiyeti veya şişmesi.
• Adetler arasında lekelenme (anormal adet kanaması).

İyileşmeyen yan etkiler yaşanırsa doktora bildirilmelidir. Farklı bir marka doğum kontrol hapına geçilmesi gerekebilir.

Doğum Kontrol Hapları Kilo Aldırır mı?

Birçok kişi doğum kontrol hapına başlamadan önce bu soruyu sorar. Birçok çalışma doğum kontrol haplarının kilo aldırmadığını (veya kilo verdirmediğini) göstermiştir.

Doğum Kontrol Hapı Kullanmanın Herhangi Bir Sağlık Riski Var mıdır?

Doğum kontrol hapları çoğu insan için güvenlidir. En sık reçete edilen doğum kontrol yöntemidir. Doğum kontrol hapı 60 yılı aşkın bir süredir mevcuttur, bu nedenle insanların hamileliği önlemek için güvenli bir şekilde kullandıkları uzun bir geçmişe sahiptir.

Kombine (östrojen içeren) doğum kontrol hapı alan kişilerin küçük bir yüzdesinde bu nadir komplikasyonların gelişme riski artmaktadır:

• Derin ven trombozu (DVT).
• Pulmoner emboli.
• Yüksek kan basıncı.
• Kalp krizi.
• İnme.

Doktor, kişinin endişelerini onunla görüşecektir. Tıbbi geçmişe bağlı olarak herhangi bir komplikasyon riski hakkında kişiyle konuşurlar. Neyse ki östrojen içeren hapları kullanamayan çoğu kişi sadece progestin içeren hapları güvenle alabilir.

Doğum Kontrolü İçin En İyi Hap Hangisidir?

Doktor, tıbbi geçmişe dayanarak kombinasyon hapı mı yoksa sadece progestin içeren bir hap mı almanın daha iyi olacağı konusunda kişiye tavsiyede bulunacaktır. Sadece kişi için güvenli olan hapları reçete edeceklerdir. Nihayetinde en iyi doğum kontrol hapı, kullanılması hatırlanan haptır. Doğum kontrol hapı kullanırken hamile kalanlar genellikle haplarını gerektiği sıklıkta almayı unuttukları için hamile kalırlar. Kişi, rutinine en kolay adapte edebileceği doğum kontrol hapını seçmeli ve istikrarlı bir şekilde kullanmalıdır.

Doğum Kontrol Hapına Alternatifler Nelerdir?

Kişi günlük hap almayı hatırlayabileceğinden emin değilse, doktoruyla aşağıdaki diğer doğum kontrol seçenekleri hakkında konuşmalıdır:

• Etonogestrel implant.
• Rahim içi araç (çeşitli hormonal ve hormonal olmayan seçenekler mevcuttur).
• Çıkarılabilir kontraseptif vajinal halka (hem aylık hem de yıllık seçenekler mevcuttur).
• Doğum kontrol cilt bantları.
• Depo-Provera progestin enjeksiyonu (Depo olarak da adlandırılır).

Doğum kontrol hapı, her gün kullanılması unutulmadığı ürece hamileliği önleyebilir ve bunun dışında başka faydalar da sağlar. Kramplar ve ağır kanama gibi adet dönemi semptomlarına yardımcı olabilir, akneyi iyileştirebilir. Doğum kontrol hapları bazı kanser risklerini bile azaltabilir. Kişinin kendisi için en uygun olanı bulmadan önce birkaç farklı hap markasını denemesi gerekebilir. Rutine en kolay uyum sağlayan hapı bulmak için bu denemeler yapılmalıdır. Hapa başlamak veya farklı bir tür denemekle ilgili soruları olanlar mutlaka doktorlarıyla bu konuyu görüşmelidir.