Bademcik İltihabı (Tonsilit) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Bademcik İltihabı (Tonsilit) Nedir? Belirtileri Nelerdir? başlıklı yazımızda, konuya dair detaylara değineceğiz. Tonsillit, bademciklerin enfeksiyonudur. Yaygın semptomlar arasında ateşle birlikte boğaz ağrısı, şişmiş bademcikler, yutma güçlüğü ve şişmiş lenf düğümleri yer alır. Tonsilit tedavisi enfeksiyonun nedenine bağlıdır. En sık çocuklarda görülmesine rağmen, bademcik iltihabı her yaştan insanı etkileyebilir.

Tonsilit Nedir?

Tonsilit (bademcik iltihabı) bademcikler enfekte olduğunda ortaya çıkar. Bademcikler, boğazın arka tarafında bulunan iki küçük yumuşak doku yumrusudur. Ağzı açıp dili dışarı çıkararak bademcikleri bir aynada görebilmek mümkündür.

Bağışıklık sisteminin bir parçası olan bademcikler, kişiyi hasta eden mikropları hapsetmeye yardımcı olur. Bademcikler enfekte olduğunda şişer, ağrır ve yutkunurken kişinin canını yanabilir. Tonsilofaranjıt ise farinks ve tonsil dokusunun birlikte inflamasyonudur.

Kimler Tonsilit (Bademcik İltihabı) Olur?

Tonsilit (bademcik iltihabı) en sık çocuklarda görülür ancak her yaştan insanı etkileyebilir. Bademcik iltihabına üç yaşın altındaki çocuklarda nadiren rastlanır.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Ne Kadar Yaygındır?

Tonsilit çok yaygındır. Çoğu insan yaşamı boyunca en az bir kez bademcik iltihabı geçirir.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Nasıl Hissettirir?

En yaygın belirti çok ağrıyan bir boğazdır. Kötü bir soğuk algınlığı veya grip geçiriyormuş gibi oldukça yorgun ve halsiz hissedilebilir. Bademcik iltihabı olan kişiler, aşağıda özetlenecek olan bir dizi başka semptom da yaşayabilir.

Yaygın Tonsilit (Bademcik İltihabı) İltihabı Belirtileri Nelerdir?

Tonsilit belirtileri genellikle aniden ortaya çıkar. Bunlar aşağıdakiler gibidir:

• Boğaz ağrısı veya kaşıntısı,
• Ağrı veya yutma güçlüğü,
• Kırmızı, şişmiş bademcikler ve boğaz,
• Bademciklerde beyazımsı lekeler veya bademciklerde beyaz, sarı, gri bir tabaka oluşması,
• 38 santigrat derece ve üzerinde ateş,
• Şişmiş lenf düğümleri (kulakların altında boynun yanlarında bulunan bezler),
• Mide ağrısı veya kusma (küçük çocuklarda daha yaygındır).

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Viral midir Yoksa Bakteriyel midir?

Tonsilit viral veya bakteriyel olabilir:

• Viral tonsilit (bademcik iltihabı): Soğuk algınlığı ve grip (influenza) gibi virüsler bademcik iltihabı vakalarının %70'ine neden olur.
• Bakteriyel tonsilit (bademcik iltihabı) ya da strep boğaz: A grubu streptokok gibi bakteriler diğer bademcik iltihabı vakalarına neden olur. Bakteriyel tonsilit genellikle strep boğaz olarak adlandırılır. Bademcikleri olmayan kişiler de strep boğaza yakalanabilir.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Bulaşıcı mıdır?

Tonsilite neden olan virüsler ve bakteriler oldukça bulaşıcıdır. Bunlar aşağıdaki yollarla bulaşır:

• Öpüşmek veya mutfak eşyalarını (yiyecek veya içecekleri) paylaşmak.
• Hasta olan biriyle yakın temasta bulunmak.
• Kirlenmiş bir yüzeye dokunmak ve ardından burna veya ağza dokunmak.
• Hasta bir kişi hapşırdığında veya öksürdüğünde havaya karışan küçük parçacıkları solumak.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Nasıl Teşhis Edilir?

Tonsiliti teşhis etmek için doktor aşağıdakileri yapacaktır:

• Bademciklerde kızarıklık, şişme veya beyaz lekeler için boğazı muayene eder.
• Ateş, öksürük, burun akıntısı, döküntü veya karın ağrısı gibi yaşanan diğer semptomları sorar.
• Diğer enfeksiyon belirtileri için kulaklara ve burna bakar.
• Lenf düğümlerinin şişmiş ve hassas olup olmadığını görmek için boynun yanlarını eliyle kontrol eder.

Bademcik iltihabı teşhisini doğruladıktan sonra, doktorun enfeksiyonun bir virüsten mi yoksa bakteriden mi (strep boğaz) kaynaklandığını belirlemesi gerekecektir. Bunu yapmak için bakteri kültürü testi talep edebilir.

Bu prosedür sırasında, doktor hücreleri ve tükürüğü toplamak için boğazın arkasını uzun bir pamuklu çubukla temizleyecektir. Ardından, A grubu streptokok bakterisi testinin pozitif olup olmadığını görmek için örnek kontrol edilecektir. Eğer sonuç pozitif çıkarsa, boğaz enfeksiyonu var demektir. Sonuçlar negatifse kişide büyük ihtimalle viral bademcik iltihabı olduğu anlamına gelir.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Nasıl Tedavi Edilir?

Tonsilit tedavisi enfeksiyona neyin neden olduğuna bağlıdır. Viral tonsilit (bademcik iltihabı) ve bakteriyel tonsilit (bademcik iltihabı) belirtileri benzer olsa da tedavileri farklıdır.

Bakteriyel Tonsilit (Bademcik İltihabı) Nasıl Tedavi Edilir?

Doktorlar, bakteriyel bademcik iltihabını (strep boğaz) antibiyotik ilaçlarla tedavi eder. Antibiyotikler reçete gerektirir. Antibiyotikler genellikle yaklaşık 10 gün boyunca yolla oral (ağız yoluyla) alınır. Strep boğaz için en yaygın kullanılan antibiyotikler aşağıdakilerdir:

• Penisilin,
• Klindamisin,
• Sefalosporin.

Birkaç gün sonra kişi kendini daha iyi hissetse bile doktorun talimatlarına uyması ve antibiyotiklerin tamamını alması çok önemlidir. Enfeksiyonun geri gelmemesi, kötüleşmemesi veya vücudun başka bir bölgesine yayılmaması için antibiyotikleri bitirmek gerekir.

Viral Tonsilit (Bademcik İltihabı) Nasıl Tedavi Edilir?

Bakteriyel tonsiliti (bademcik iltihabı) tedavi etmek için kullanılan antibiyotikler viral bir enfeksiyonun neden olduğu bademcik iltihabında işe yaramayacaktır. Viral bademcik iltihabının semptomlarını hafifletmek için doktor aşağıdakileri önerecektir:

• Bol bol dinlenmek,
• Susuz kalmamak için bol sıvı tüketmek,
• İbuprofen veya asetaminofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler,
• Boğaz pastilleri.

Sürekli Tonsilit (Bademcik İltihabı) Olunuyorsa Ne Yapılmalıdır?

Kişinin kronik veya tekrarlayan bademcik enfeksiyonları varsa, doktor tonsillektomi önerebilir. Bu, bademcikleri cerrahi olarak almak için yapılan bir işlemdir.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Kendiliğinden Geçer mi?

Çoğu durumda tonsilit belirtileri üç ila dört gün içinde geçer ancak belirtiler daha uzun sürerse, daha ciddi diğer sorunları ekarte etmek için bir doktor randevusu planlanmalıdır.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Semptomları Nasıl Hafifletilir?

Viral ve bakteriyel tonsilit (bademcik iltihabı) semptomlarını hafifletmek için aşağıdakiler yapılabilir:

• Asetaminofen veya ibuprofen gibi reçetesiz satılan bir ağrı kesici kullanmak,
• Ilık sıvılar tüketmek,
• Ilık tuzlu su ile gargara yapmak,
• Boğaz pastilleri kullanmak.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) ile İlişkili Komplikasyonlar Var mıdır?

Bademcik iltihabından kaynaklanan komplikasyonlar genellikle strep boğaz ve streptokok bakterileri ile ilişkilidir. Bunlar aşağıdakiler gibidir:

• Kronik bademcik iltihabı: Yılda yedi kereden fazla bademcik iltihabı geçiren kişilerde kronik bademcik iltihabı olabilir. Doktorlar, kişi özellikle horluyorsa veya geceleri uyumakta zorlanıyorsa, bademcikleri almak için ameliyat önerebilir.
• Bademcik taşları: Uzun süredir enfekte veya iltihaplı bademcikleri olanlar, bademcik taşı geliştirebilir. Bademcik taşları, bademciklerin kuytu köşelerinde saklanan sert, kireçlenmiş bakteri ve döküntü parçalarıdır.
• Kızıl: Strep boğaz kızıla dönüşerek kırmızı bir döküntüye ve ateşe neden olabilir. Kızıl hastalığı çocuklarda yetişkinlerden daha sık görülür ancak yaygın değildir.
• Peritonsiller apse: Şiddetli bademcik iltihabı vakalarında bademciğin etrafında bir apse (irin toplanması) oluşabilir. Peritonsiller apseler yetişkinlerde ve ergenlerde çocuklardan daha sık görülür. Doktorlar genellikle apseyi boşaltmak için ameliyat önerir.
• Romatizmal ateş: Nadir görülmekle birlikte, strep boğaz tedavi edilmezse veya antibiyotiklerin tamamı kullanılmazsa romatizmal ateş ortaya çıkabilir. Romatizmal ateş çocuklarda yetişkinlerden daha sık görülür ve kalıcı kalp hasarına yol açabilir.
• Enfeksiyonun yayılması: Tedavi edilmediğinde Streptokok bakterileri boğazdan orta kulağa, sinüslere veya vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Bu enfeksiyon sinüzit, glomerülonefrit veya nekrotizan fasiit gibi komplikasyonlara yol açabilir.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Nasıl Önlenir?

Tonsilit tamamen önlenemese de riski azaltmak için yapılabilecek şeyler vardır. Örneğin;

• Özellikle burna veya ağza dokunmadan önce elleri sık sık yıkamak,
• Hasta olan biriyle yiyecek, içecek veya mutfak eşyalarını paylaşmaktan kaçınmak,
• Diş fırçasını düzenli olarak değiştirmek.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Kaç Günde Düzelir?

Çoğu viral tonsilit (bademcik iltihabı) vakası sıvı ve bol dinlenme ile birkaç gün içinde iyileşir. Antibiyotikler genellikle bakteriyel bademcik iltihabını (strep boğaz) yaklaşık 10 gün içinde ortadan kaldırır. Bademcik iltihabı genellikle ciddi veya kalıcı sağlık sorunlarına neden olmaz.

Yetişkinlerde Tonsilit (Bademcik İltihabı) Ne Kadar Ciddidir?

Tonsilit yetişkinlerde çocuklara kıyasla daha ciddi değildir. Ancak yetişkinlerin bu hastalığa yakalanma olasılığını artırabilecek bazı risk faktörleri olabilir. Bu risk faktörleri aşağıdakiler gibidir:

• Yaş: 65 yaşın üzerindeki kişiler her türlü enfeksiyona karşı daha savunmasızdır.
• Bademciklerin olması: Eğer bademcikler aldırılmadıysa bademcik iltihabına yakalanma ihtimali daha yüksektir.
• Çocuklarla sık temas halinde olmak: Ebeveynler, büyükanne ve büyükbabalar, öğretmenler ve çocuklarla yakın çalışan diğer kişilerin bademcik iltihabına yakalanma olasılığı daha yüksektir.

Yetişkinlerin de bademcik iltihabının bir sonucu olarak peritonsiller apse geliştirme olasılığı daha fazladır.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Ne Kadar Sürer?

Çoğu zaman tonsilit belirtileri 3 ila 4 gün içinde geçer. Yukarıda belirtildiği gibi, belirtiler bundan daha uzun sürerse mutlaka bir doktorla iletişime geçilmelidir.

Ne Zaman Bir Doktorla İletişime Geçilmelidir?

Aşağıdaki durumlarda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

• 4 günden uzun süren boğaz ağrısı,
• 38 santigrat derece ve üzerinde ateş,
• Yutkunurken zorlanma veya ağrı duyma,
• Nefes almada güçlük,
• Ağrılı veya şişmiş bademcikler.

Tonsilit (bademcik iltihabı) bademciklerde boğaz ağrısı, ateş, yutma güçlüğü ve diğer semptomlara neden olabilen bir enfeksiyondur. Tedavi, enfeksiyonun viral veya bakteriyel olmasına bağlıdır. Bademcik iltihabı çok yaygındır ancak dinlenme ve ilaç tedavisi ile kolayca tedavi edilebilir. Kişide kronik bademcik enfeksiyonu varsa, doktor bademcik ameliyatı önerebilir. Tedavi seçenekleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir doktorla görüşülmelidir.