Esansiyel Tremor (Titreme Hastalığı) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Esansiyel Tremor (Titreme Hastalığı) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızda konuya dair detaylara değineceğiz. Titreme Hastalığı (esansiyel tremor); ellerin, kolların ve diğer vücut uzuvlarının kontrolsüz şekilde titremesine neden olan bir hareket bozukluğudur. Bu durum tehlikeli değildir ancak günlük faaliyetleri kesintiye uğratacak kadar şiddetli olabilir. Titremeyi tedavi etmenin birçok yolu vardır ve bunların çoğu, hastalığın ilk birkaç yılında genellikle gerekli değildir.

Esansiyel Tremor Nedir?

Esansiyel tremor, vücudun bazı bölümlerinin titremesine neden olan bir hareket bozukluğudur. Bu tür bir tireme kontrol edilemez ve kişi kendini bunu yapmaktan alıkoyamaz. Esansiyel tremor genellikle elleri ve kolları etkiler ancak aynı zamanda başı, sesi ve vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir.

Bu durum ileri evrelerinde; yeme, içme ve kendi başına giyinme gibi yaşamın en temel görevlerinden bazılarını ciddi şekilde bozabilir. Birçok insan, bu durumun semptomları sonucunda utanç veya endişe duygularıyla da mücadele etmek zorunda kalır.

Esansiyel Tremor ile Parkinson Hastalığı Arasındaki Fark Nedir?

Esansiyel tremor ve Parkinson hastalığı, ikisi de bir tür tireme içeren hareket bozukluklarıdır. Bununla birlikte ikisi arasında aşağıdakiler gibi bazı temel farklılıklar da vardır:

Esansiyel Tremor

• Titremeler, etkilenen vücut kısmını kullanırken kötüleşir ve dinlenirken kaybolur veya azalır.
• Titreme genellikle vücudun her iki tarafında meydana gelir ancak bir taraf diğerinden biraz daha fazla etkilenebilir.
• Titremeler genellikle başı ve boynu etkiler. Bacakları ve ayakları neredeyse hiç etkilemez.
• El yazısı titreme nedeniyle oldukça zor ve titrek olabilir ancak olağandışı bir şekilde küçülmez.
• Esansiyel tremor genellikle ailevi geçişlidir.
• Esansiyel tremor yalnızca titremeyi içerir.

Parkinson Hastalığı

• Titremeler, etkilenen vücut kısmı hareketsizken en kötü halindedir ve kullanım sırasında kaybolur veya azalır.
• Titremeler genellikle asimetriktir ve bir tarafı diğerinden çok daha fazla etkiler.
• Titremeler nadiren başı ve boynu etkiler. Bazen bacakları ve ayakları de etkilerler.
• El yazısı alışılmadık derecede küçük olabilir (mikrografi).
• Parkinson hastalığı nadiren ailevi geçişlidir.
• Parkinson hastalığı ayrıca yavaş hareketler, katılık ve yürüme ve denge değişiklikleri gibi diğer özellikleri de içerir.

Esansiyel Tremor Kimleri Etkiler?

Esansiyel tremor herkesin başına gelebilir ancak insanlar yaşlandıkça daha yaygın görülür. Büyük ihtimalle 10 ila 19 yaşları arasında veya 50 ila 59 yaşları arasında başlaması muhtemeldir. Bu bozukluk aynı zamanda ailevi olarak görülme eğilimindedir ve bazen "ailevi titreme" olarak da adlandırılır.

Esansiyel Tremor Ne Kadar Yaygındır?

Esansiyel tremor oldukça yaygındır. Esansiyel tremorun dünya çapındaki tüm insanların yaklaşık %1'ini ve 60 yaş üstü insanların yaklaşık %5'ini etkilediği tahmin ediliyor. Bu hastalık titremenin en yaygın şekli ve en yaygın hareket bozukluklarından biridir.

Esansiyel Tremor Vücudu Nasıl Etkiler?

Esansiyel tremor, kullanmaya çalışıldığında vücudun bazı bölümlerinin titremesine neden olur. Bu genellikle elleri kullanırken bir problem yaratır ancak başı, sesi ve diğer vücut bölgelerini de etkileyebilir. Esansiyel tremor, yavaş yavaş kötüleşen, kişinin hayatını bozmaya başladığı seviyelere ulaşması yıllar alan bir hastalıktır.

Daha önceki aşamalarında esansiyel tremor bir sorun değildir. Bazı insanlar bu durumun belirli faaliyetleri zorlaştırdığını görebilir ancak çoğu kişi bunu telafi edebilir. Bununla birlikte durum kötüleştikçe; yazı yazmak, yemek yemek, mutfak aletleri kullanmak, dikiş dikmek veya hassasiyet gerektiren ince ve detaylı iş ve faaliyetlerde sorunlara neden olabilir.

Esansiyel tremor kötüleştikçe bu durumun daha ciddi etkileri olabilir. Esansiyel tremora sahip olan kişiler, ellerinin şiddetli şekilde titremesi nedeniyle yemek yapamayabilir ve hatta yemek bile yiyemeyebilir. Bazı insanlar yazı yazamayabilir, giyinemeyebilir, yıkanamayabilir veya başka bir şekilde kendilerine bakma konusunda sorunlar yaşayabilir.

Esansiyel Tremorun Belirtileri Nelerdir?

Esansiyel tremorun ana semptomu, bazı uzuvlar (genellikle eller) kullanmaya çalışıldığında gerçekleşir. Titremelerin muhtemel olduğu biçimler ve durumlar aşağıdakiler gibidir:

• Eylem titremesi: Bu, bir nesneye ulaşmak gibi eylemler sırasında meydana gelen temel bir titreme şeklidir.
• Postural titreme: Bu, vücudun bir bölümü belirli bir pozda tutulduğunda, örneğin bir el uzatılıp aynı yükseklikte tutulduğunda meydana gelen titremedir.

Esansiyel tremor neredeyse her zaman vücudun her iki tarafını da etkiler ancak genellikle bir tarafı diğerinden daha fazla etkiler. Ellere ek olarak titreme vücudun; baş, ses, yüz ve gövde gibi diğer bölgelerini de etkileyebilir.

Titremenin kendisi tehlikeli değildir ancak durum kötüleştikçe günlük aktivitelerde sorunlara neden olabilir. Sonunda esansiyel tremoru olan kişiler, çatal bıçakla yemek yemek ve bardaktan bir şey içmek, giyinmek ve yazı yazmak gibi faaliyetlerde sorun yaşayabilir.

Esansiyel tremor belirli koşullar altında iyileşir veya kötüleşir. Örnekler aşağıdakiler gibidir:

*Alkolün kötüye kullanım veya bağımlılık riski nedeniyle kişi, kendi başına alkolle tedavi uygulamamalıdır. Esansiyel tremoru tedavi eden bazı ilaçların da alkolle şiddetli veya tehlikeli etkileşimleri vardır. Esansiyel tremor ve alkol kullanımı hakkında ve bu duruma sahip olunduğunda alkol almanın güvenli veya akıllıca olup olmadığı konusunda bir doktora danışılmalıdır.

Titreme Terimleri Nelerdir?

Doktorlar esansiyel tremor teşhisi koyduğunda, titremelerin nasıl meydana geldiğini analiz ederler. Titremelerin iki temel bileşeni, frekansları ve genlikleridir. Aşağıdaki örnek, bu terimleri ve bir el titremesinde nasıl göründüklerini açıklamaktadır:

• Genlik: Bir titremenin genliği, titreme sırasında elin uçtan uca kat ettiği mesafedir. Mesafe ne kadar büyük olursa, titremenin genliği de o kadar büyük olur. Tremor genliği genellikle esansiyel tremor ilerledikçe artar ve hareket veya duruş gibi belirli durumlarda değişebilir.
• Frekans: Elin her sallanması bir titreme döngüsüdür. Bir titremenin frekansı, bir saniyede kaç döngüye sahip olduğudur. Saniyedeki çevrimlerin uluslararası birimi Hertz'dir (kısaltılmış Hz). Esansiyel tremor genellikle saniyede altı ila 12 titreme döngüsüne neden olur ancak bu genellikle tremor genliği arttıkça yavaşlar ve kişiden kişiye değişebilir.

Esansiyel Tremora Ne Sebep Olur?

Uzmanlar, esansiyel tremorun neden oluştuğunu veya oluşmasına neden olan tetikleyicilerin olup olmadığını tam olarak bilmiyor. Yine de bu durumun beynin belirli bölümlerindeki değişikliklerden kaynaklandığına dair deliller de bulunuyor.

Uzmanlar esansiyel tremorun neden olduğunu tam olarak bilmeseler de bu durumun ailesel olarak görülebileceğini biliyorlar. Tüm esansiyel tremor vakalarının yaklaşık yarısı kalıtsaldır. Bu durum, otozomal dominant kalıtsal bir durum gibi görünmektedir. Bu, eğer kişinin bir ebeveyni ona esansiyel titremeye neden olan mutasyona uğramış bir geni geçirirse, kişinin bu durumu miras olarak alma ihtimalinin yaklaşık %50 olduğu anlamına gelir.

Esansiyel Tremor Bulaşıcı mıdır?

Esansiyel tremor bulaşıcı değildir ve kişi onu başka insanlardan kapamaz veya başkalarına yayamaz.

Esansiyel Tremor Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, kişinin belirtilerine ve nörolojik muayeneye dayanarak esansiyel tremor teşhisi koyabilir. Bir kişinin esansiyel tremora sahip olup olmadığını doğrulayabilecek herhangi bir test yoktur.

Bununla birlikte teşhis sürecinin önemli bir kısmı, benzer semptomlara neden olabilecek diğer durumları elemeye çalışmaktır. Diğer koşulların dışlanması için kan testleri ve görüntüleme testlerine ihtiyaç duyulabilir.

Esansiyel Tremoru Teşhis Etmek İçin Hangi Testler Yapılabilir?

Doktor esansiyel tremordan şüphelendiğinde, olası diğer hastalıkları ekarte etmesi gerekebilir. Diğer koşulları ekarte etmeye yardımcı olan en yaygın ve olası testler aşağıdakiler gibidir:

• Kan testleri (esansiyel tremor gibi görünen durumları, özellikle tiroit rahatsızlıklarını, Wilson hastalığını ve kurşun veya manganez gibi metallere toksik maruziyeti dışlamaya yardımcı olabilir)
• Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması
• Genetik testler
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR)
• Pozitron emisyon tomografisi (PET) taraması

Esansiyel Tremor Nasıl Tedavi Edilir?

Esansiyel tremoru tamamen ortadan kaldıran bir çözüm yoktur ancak onu tedavi etmenin yolları vardır. Başlıca tedavi seçenekleri ilaçlar, yardımcı cihazlar, botulinum toksini, derin beyin stimülasyonu ve odaklanmış ultrasondur. Diğer tedaviler titremelere yardımcı olmak için yeterli değilse doktor, derin beyin stimülasyonu veya odaklanmış ultrason önerebilir.

• İlaç tedavisi: Esansiyel tremoru tedavi etmek için tek başına veya kombinasyon halinde alınan en yaygın ilaçlar, propranolol gibi beta blokerler ve primidon gibi nöbet önleyici ilaçlardır.
• Uyarlanabilir cihazlar: Titreme önleyici cihazlar, titreşim cihazları ve periferik sinir stimülasyonu gibi titreme kontrolünü iyileştirmek amacıyla birçok cihaz geliştirilmiştir.
• Botulinum toksini: Bu, kasları geçici olarak zayıflatmak ve titreme şiddetini azaltmak için titreyen kaslara yapılan botulinum enjeksiyonunu içerir.
• Derin beyin stimülasyonu: Bu, beynin belirli bir bölümüne elektriksel uyarılar ileten bir cihazı implante etmek için yapılan bir ameliyattır. Elektriksel uyarılar, esansiyel tremor kas hareketlerine neden olan sinyalleri kesintiye uğratır. Bu, vücudun her iki tarafındaki titremeleri iyileştirebilir.
• Odaklanmış ultrason: Bu prosedür, beyinde tremor üretiminde yer alan ve hedeflenen dokuyu yok eden, tek bir noktaya odaklanan ultra yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanır. Bu yıkım, titremenin şiddetini büyük ölçüde azaltabilir ve el stabilitesini iyileştirebilir. Bu prosedür, vücudun yalnızca bir tarafındaki titremeleri iyileştirebilir.

Tedavilerin Komplikasyonları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Esansiyel tremor tedavilerinin olası komplikasyonları ve yan etkileri, tedavilerin kendileri de dahil olmak üzere birçok faktöre bağlıdır. Doktor, hastaya kendi özel durumunda hangi yan etkilerin veya komplikasyonların mümkün olduğunu ve bunları yönetmek veya önlemek için neler yapabileceğini söyleyecek en iyi kişidir.

Semptomları Nasıl Yönetilebilir?

Esansiyel tremoru teşhis ve tedavi edecek kişi eğitimli, nitelikli bir sağlık uzmanı olmalıdır. Esansiyel tremor hayati tehlike oluşturmaz veya tehlikeli değildir ancak titremeler başka durumların bir parçası olabilir ve bunlardan bazıları hızlı bir şekilde tespit edilirse tedavi edilebilir. Açıklayamadığı titremeler yaşamaya başlayanların bir doktorla iletişime geçip randevu almaları önemlidir.

Tedaviden Sonra İyileşme Ne Kadar Sürer?

Çeşitli tedavilerden iyileşme süresi, özellikle tedavilerin hangileri olduğu başta olmak üzere birçok faktöre bağlıdır. Kişinin durumuyla ilgili en iyi bilgi kaynağı doktorudur çünkü doktor tüm faktörleri göz önünde bulundurabilir ve hastaya özel durum ve koşullarla ilgili bilgiler verebilir.

Esansiyel Tremor Riski Nasıl Azaltılabilir?

Esansiyel tremor beklenmedik bir şekilde gerçekleşir, bu nedenle bu durumu önlemek veya ortaya çıkma riskini azaltmak mümkün değildir.

Esansiyel Tremor Zamanla Kötüye Gider mi?

Esansiyel tremor genellikle ilerleyicidir, yani zamanla kötüleşir. Bu genellikle yavaş bir süreçtir. Kol veya el titremelerinin ortalama kötüleşme oranı yılda %1,5 ile %5 arasındadır.

Esansiyel titreme yavaş başlar ve genellikle ilk başta sadece elleri etkiler. Zamanla, genellikle uzun yıllar boyunca, titreme kolu ve başı da etkileyecek şekilde yayılabilir. Durum ilerledikçe kişi belirli aktivitelerle mücadele etmeye başlayabilir ve bunları yapmak için yardıma ihtiyaç duyabilir.

Esansiyel Tremor Ne Kadar Sürer veya Tamamen Geçebilir mi?

Esansiyel tremor, bir kez başladıktan sonra kalıcı, ömür boyu süren bir durumdur. Geri döndürülemez ve kendi kendine geçmez.

Esansiyel Tremorda Hastalığın Seyri Nasıldır?

Geçmiş yıllarda "zararsız" anlamına gelen "benign" terimi, "benign esansiyel tremor"da olduğu gibi, hastalığın adının standart bir parçasıydı. Ancak uzmanlar artık esansiyel tremorun doğrudan zararlı olmadığını ancak kişinin hayatında ciddi aksamalara neden olabileceğini kabul ediyor.

Daha şiddetli titremesi olan kişiler yemek yapma, mutfak gereçlerini kullanma, bardaktan içme, hijyen, bakım ve giyinme gibi faaliyetlerde zorlanırlar. Esansiyel tremoru olan bazı kişiler sonunda bağımsız olarak yaşayamazlar ve aileleriyle, yardım alarak ya da bir bakım tesisi ortamında yaşamaları gerekebilir.

Esansiyel Tremoru Olan Kişi Kendine Nasıl Bakmalıdır?

Esansiyel tremor çok hafif semptomlarla başlayan, hatta hiç fark edilmeyen ve yavaş ilerleyen bir durumdur. Semptomların tedaviye başlamanın önerildiği bir noktaya gelmesi genellikle yıllar alır. O zaman bile, birçok kişi semptomları daha şiddetli olana kadar tedavi almamayı tercih edebilir.

Kişinin kendisine bakmak için yapabileceği en iyi şeyler şunlardır:

• Kişi semptomları hakkında açıkça konuşmaktan korkmamalıdır. Birçok insan bu durumdan utanır. Kişinin yaşadıkları hakkında doktoruyla dürüstçe konuşması, ona durumunun tam bir resmini verir ve kişinin daha etkili bir şekilde tedavi edilmesine yardımcı olur.
• Kişi tavsiye edildiği şekilde doktoruyla görüşmelidir. Doktora yapılan takip ziyaretleri, onun durumu daha iyi izlemesine yardımcı olabilir. Bu da ilaçları gerektiği gibi ayarlamalarına veya kişiye daha iyi sonuç verebilecek tedavi alternatifleri sunmalarına olanak tanır.
• Kişi ilaçları reçete edildiği şekilde almalıdır. İlaçlar, esansiyel tremor semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir ve bu da hastalığın, kişinin tedavi görmediği zamanki kadar şiddetli bir şekilde yaşamını kesintiye uğratmasını önleyebilir. Doktor bir ilaç reçete ederse, bunlar tam olarak reçete edildiği gibi alınmalıdır. Esansiyel tremor için reçete edilen bazı ilaçlar aniden bırakılırsa, hoş olmayan veya ciddi yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle, önce doktorla konuşmadan ilaçları kullanmayı bırakmamak önemlidir.
• Titremeleri kötüleştiren şeyleri öğrenmek ve onlardan kaçınmak gerekir. Esansiyel tremor genellikle yorgun, stresli, endişeli veya başka bir şekilde üzgün olunduğunda daha da kötüleşir. Kafein de semptomları daha kötüleştirebilir. Yukarıdakilerin hepsinden mümkün olduğunca kaçınmak, yaşanılan semptomlarda büyük bir fark yaratabilir.
• Teknolojiden yardım alınabilir. Teknolojideki ilerlemeler, esansiyel tremorlu insanlara yardım etmenin yeni yollarının olduğu anlamına geliyor. En önemli gelişmelerden bazıları, kişinin yaşam kalitesine ve bağımsız yaşama yeteneğinize büyük ölçüde fayda sağlayabilecek uyarlanabilir cihazlar biçimindedir.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Kişinin açıklanamayan titremeleri başlarsa bir doktoru ziyaret etmelidir. Doktor, kişinin durumunu izlemek ve tedavileri gerektiği gibi ayarlamak için düzenli takip ziyaretleri planlayacaktır. Bu kontrolleri önerildiği şekilde takip etmek önemlidir çünkü bu ziyaretler, bu durumun yıkıcı etkilerini en aza indirmeye yardımcı olması açısından önemlidir.

Kişi belirtilerinin faaliyetlerini ve rutinini bozacak kadar kötüleştiğini fark ederse hemen bir doktoru ziyaret etmelidir. Benzer şekilde ilaçlardan veya tedavilerden doğan yan etkileri olursa yine doktorunu görmek konusunda tereddüt etmemelidir.

Hangi Durumda Acil Servise Başvurmak Gerekir?

Esansiyel tremor sağlığı doğrudan tehdit eden bir durum değildir. Doğrudan acil tıbbi bakım gerektiren semptomlara neden olması pek olası görülmez. Bununla birlikte kişi, acil tıbbi bakıma ihtiyacı olabilecek herhangi bir olası neden olup olmadığını öğrenmek için doktoruyla konuşmalıdır. Doktor, bu tür sorunlar meydana geldiğinde kişinin nelere dikkat etmesi ve kendine iyi bakması için neler yapması gerektiğini söyleyebilir.

Esansiyel tremor, vücudunuzun bazı bölümlerinin, çoğunlukla ellerin ve kolların titremesine neden olan bir durumdur. Erken evrelerinde esansiyel tremor genellikle önemsizdir ve kişi için rahatsızlıktan veya sıkıntıdan başka bir anlamaz gelmez. Esansiyel tremor tehlikeli bir durum olmasa da titremeler daha şiddetli hale gelirse kişinin kendisine bakmasına ve bağımsız bir şekilde yaşamasına engel olabilir.

İnsanların bu durumun neden olduğu titremelerden utanması oldukça yaygın görülen bir durumdur. Bu kaygı, depresyon ve diğer zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilir. Neyse ki, bu rahatsızlığı tedavi etmenin birçok yolu vardır ve birçok cihaz, kişinin bu durumu yönetmesine veya bu hastalığa uyum sağlamasına yardımcı olabilir. Bu cihazlar hastalığın yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini en aza indirmek konusunda kişiye büyük fayda sağlayabilir.