Leptomeningeal Hastalık (Leptomeningeal Metastaz) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Leptomeningeal Hastalık (Leptomeningeal Metastaz) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Leptomeningeal hastalık (leptomeningeal metastazlar veya LM), beyin omurilik sıvısında ve beyin ile omuriliği çevreleyen leptomeningeal zarlarda meydana gelen kanserdir. Leptomeningeal hastalığı ortadan kaldıran bir tedavi yoktur. Bunun yerine doktorlar; kanserin yayılmasını önlemek, semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini korumak için mevcut olan çeşitli tedavilere odaklanırlar.

Leptomeningeal Hastalık Nedir?

Leptomeningeal hastalık (LMD, leptomeningeal metastazlar veya LM olarak da bilinir) beyin omurilik sıvısında ve beyni ve omuriliği çevreleyen zarlar olan leptomeninkslerdeki kanserdir. İlerlemiş bir kanser vücudun bir kısmından beyin omurilik sıvısına ve leptomeninkslere yayıldığında ortaya çıkar.

Leptomeningeal hastalık yaygın değildir ancak daha fazla insan kanserle daha uzun yaşadıkça doktorlar da daha fazla vaka görmektedir. Leptomeningeal hastalığı tümüyle ortadan kaldıran bir tedavi yoktur. Bu sebeple doktorlar; kanserin yayılmasını önlemek, semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini korumak için var olan tedavilere odaklanırlar.

Leptomeningeal Hastalık Ne Kadar Yaygındır?

Kanser hastası olan tüm insanların yaklaşık %5'inde leptomeningeal hastalık gelişir. Bu durum en yaygın olarak aşağıdaki kanser türlerine sahip kişileri etkiler:

• Meme kanseri: Bu, leptomeningeal hastalıkla bağlantılı en yaygın kanserdir. Meme kanseri olan kadınların yaklaşık %3 ila %5'inde leptomeningeal hastalık gelişecektir. Çalışmalar, üçlü negatif meme kanseri veya lobüler meme kanseri adı verilen bir alt tipe sahip kadınların, diğer meme kanseri türlerine sahip kadınlara göre leptomeningeal hastalık geliştirme riskinin daha fazla olduğunu göstermektedir.
• Akciğer kanseri: Hem küçük hücreli olmayan akciğer kanseri hem de küçük hücreli akciğer kanseri insanların leptomeninkslerine ve beyin omurilik sıvısına yayılabilir. Doktorlar, küçük hücreli olmayan akciğer kanseri olan tüm kişilerin %4 ila %7'sinde leptomeningeal metastaz gelişeceğini tahmin etmektedir. Küçük hücreli olmayan akciğer kanserine sahip kişilerin yaklaşık %11'inde leptomeningeal hastalık gelişecektir.
• Melanom: Melanomu olan kişilerin yaklaşık %5'inde leptomeningeal hastalık gelişecektir.
• Akut lenfositik lösemi: Akut lenfositik lösemi hastalarının yaklaşık %1 ila %10'unda leptomeningeal hastalık gelişir.
• Hodgkin dışı lenfoma: Hodgkin dışı lenfoma hastalarının yaklaşık %5 ila %10'unda leptomeningeal hastalık gelişir.

Beyin Metastazları ile Leptomeningeal Hastalık Arasındaki Fark Nedir?

Beyin metastazları (metastatik beyin tümörleri) ve leptomeningeal hastalık kanser yayıldığında ortaya çıkar. Aralarındaki fark, beyin metastazlarının beyin dokusunun kendisine ulaşan tümörler olmasıdır. Leptomeningeal hastalık, beyin omurilik sıvısına ve beyin ile omuriliği çevreleyen zarlara giden kanserdir. Beyin metastazları ve leptomeningeal hastalık bağımsız olarak veya birlikte ortaya çıkabilir.

Leptomeningeal Belirtiler Nelerdir?

Leptomeningeal hastalığın birçok belirtisi vardır ancak en yaygın olanları şunlardır:

• Baş ağrısı.
• Mide bulantısı ve kusma.
• Yürüyüşte veya yürüme şeklinde değişiklikler.
• İşitme kaybı.
• Çift görme gibi görme sorunları.
• Nöbetler.
• Kafa karışıklığı ve uyanıklık, ruh hali veya davranış değişiklikleri.
• Sırt ve bacak ağrısı.
• Bacaklarda veya kalçalarda uyuşma veya güçsüzlük.
• İşeme veya dışkı yapma ile ilgili sorunlar.
• Ortaya çıkan diğer yeni nörolojik sorunlar.

Leptomeningeal Hastalığa Ne Sebep Olur?

Leptomeningeal hastalık, büyüyen bir kanser vücuttaki orijinal bölgesinden beyin omurilik sıvısına ve leptomeninkslere yayıldığında ortaya çıkar. Bu, ilerlemiş ve agresif bir kanser modelini temsil eder ve önemli bir olaydır.

Leptomeninksler meninkslerin (beyni ve omuriliği kaplayan ve koruyan üç zar tabakası) iç kısmıdır. Beyin omurilik sıvısı, beyin tarafından üretilen, tüm merkezi sinir sistemini çevreleyen ve leptomeninkslerle doğrudan temas eden berrak sıvıdır. Normalde bir damar ağı, sıvının boşalmasını engelleyen bir şey olmadığı sürece bu sıvıyı boşaltır.

Leptomeninkslere ve beyin omurilik sıvısına yayılan kanser birçok nörolojik belirtiye neden olabilir ve beyin omurilik sıvısının normal akışını engelleyerek beyinde baskı oluşturabilir.

Leptomeningeal Hastalık Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar leptomeningeal hastalığı beynin ve/veya omurganın manyetik rezonans görüntülemesi (MR) ile ve ayrıca kanser hücrelerinin belirtileri ve varlığı açısından inceleyebilecekleri beyin omurilik sıvısını elde etmek için bir spinal tap (lomber ponksiyon) yaparak teşhis eder. Bazen tümör yayılımı sadece mikroskobik ise MR normal görünebilir, bu da teşhis koymayı zorlaştırabilir.

Leptomeningeal Hastalığın Tedavisi Var mıdır?

Ne yazık ki doktorlar bu hastalığı tedavi ile ortadan kaldıramamaktadır. Bunun yerine kanserin yayılmasını yavaşlatmanın ve semptomları hafifletmenin yollarına odaklanırlar. Tedaviler; beyin omurilik sıvısına ve leptomeninkslere yayılan kanser türüne, kanserin bulunduğu yere ve genel sağlık durumuna göre değişir. Bazı yaygın tedaviler şunları içerir:

• Radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisi bazı semptomları hafifletebilir ve nörolojik fonksiyonu iyileştirmeye yardımcı olabilir.
• Kemoterapi: Kanserin türüne ve tedavi seçeneklerine bağlı olarak doktorlar antikanser ilaçları kullanabilir. Bunlar oral, intravenöz veya ventriküler erişim yoluyla doğrudan beyin omurilik sıvısına verilebilir.

Leptomeningeal Hastalığa Yakalanma Riski Azaltılabilir mi?

Ne yazık ki leptomeningeal hastalık riskini azaltmanın herhangi bir yolu yoktur.

Leptomeningeal Metastazlarla (Leptomeningeal Hastalık) Yaşam Süresi Ne Kadardır?

Leptomeningeal hastalık, ilerlemiş kanserin önemli bir komplikasyonudur. Bu, bu durumu geliştiren kişilerin zaten kanserin daha ciddi aşamalarında olduğu anlamına gelir. Genel olarak bu durum için tedavi gören kişiler tanıdan sonra üç ila altı ay arasında yaşarlar. Tedavi görmeyen kişiler ise teşhisten sonra yaklaşık bir ay yaşarlar. Bununla birlikte her kişinin tümörü ve durumu kendine özgüdür. Kişinin durumu hakkında bilgi almak için en iyi kaynağı doktorudur.

Leptomeningeal Hastalığı Olan Kişi Kendine Nasıl Bakabilir?

Leptomeningeal hastalığa sahip olanların seyirleri hakkında net bir görüşe sahip olması önemlidir. Leptomeningeal hastalık, ilerlemiş veya geç evre kanserin ciddi bir komplikasyonudur ve tedavi edilemez. Kişinin kendine özgü durumu göz önüne alınarak ne beklenebileceği doktoruna danışılmalıdır. Bu şekilde mümkün olduğunca rahat olabilmek için semptomları yönetmek gibi öncelikler belirlenebilir.

Bunlar kişinin kendisi veya doktoru için kolay konuşmalar değildir ancak önemlidir. Doktorlar vücutta neler olduğunu ve neler olabileceğini anlamaya yardımcı olabilir. Hastanın seçenekleri hakkında düşünmesine yardımcı edebilir ve yardımcı kaynaklar önerebilirler.

Leptomeningeal Hastalığı Olanlar Hospis Bakımını Düşünmeli midir?

Hospis bakımı; ilerlemiş, yaşamı sınırlayan hastalıkları olan kişilerin son günlerini rahatça, saygınlık, kontrol ve iyi bir yaşam kalitesi ile geçirmelerine yardımcı olur. İnsanlar ciddi bir hastalıkla mücadele ederken, zamanları ve enerjileri genellikle tedaviye odaklanır. Hospis hakkında düşünmek, odağı hastalıktan alıp sahip olunan zamanın nasıl geçirilmek istendiğine kaydırır. Kişi doktorla konuşarak ve leptomeningeal hastalığın hayatı nasıl etkilediğini, belirli kanser türü için hangi tedavilerin mevcut olduğunu ve tedavinin kendisinden neler bekleyebileceği öğrenerek, kendisi için mümkün olan en iyi kararı vermek adına daha fazla bilgiye sahip olabilecektir.

Leptomeningeal hastalığa sahip olan kişi, muhtemelen bir çeşit ilerlemiş kanserle yaşıyordur. Bu, tedaviye rağmen vücutta büyümeye devam eden bir kanserdir. Büyüyen kanserin tedavisi olmayan ciddi bir komplikasyona neden olduğunu öğrenmek yıkıcı olabilir. Bu durum yaşanana onca şeyden sonra, muhtemelen yaşam kalitesini etkileyecek başka bir kanser türüne daha sahip olunduğu anlamına gelir. Hasta kendini korkmuş ya da bunalmış hissedebilir ve ne yapacağını bilemeyebilir. Eğer durumu böyleyse ilgili bir sağlık uzmanından yardım istenmelidir. Doktor kişinin neler yaşadığını anlayacak ve ona elinden gelen her şekilde yardımcı olmaya çalışacaktır.