Ependimoma Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Ependimoma Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Ependimoma, beyinde veya omurilikte yavaş büyüyen bir tümördür. Birincil merkezi sinir sistemi tümörüdür, yani başka bir yerde başlayıp yayılmak yerine beyinde veya omurilikte başlar. Bu tümörler genellikle beynin veya omuriliğin ötesine yayılmaz. Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda gelişir ancak çocuklarda daha yaygındır.

Ependimoma Nedir?

Ependimoma, beyinde veya omurilikte düzensiz hücrelerden oluşan bir kitledir (tümör). Birincil merkezi sinir sistemi tümörünün bir türüdür. Ependimomalar başka bir yerde başlayıp beyne veya omuriliğe yayılmak yerine beyinde veya omurilikte başlar. Ependimomalar yavaş büyüme eğilimindedir ve genellikle vücudun diğer bölgelerine yayılmazlar.

Ependimoma bir glioma türüdür, yani glial hücrelerde başlar. Glial hücreler beyindeki ve omurilikteki nöronları desteklemeye yardımcı olur.

Ependimoma Türleri Nelerdir?

Doktorlar ependimomaları 1 ila 3 arasında derecelendirir. 1. derece tümörler en yavaş, 3. derece tümörler ise en hızlı büyüyen tümörlerdir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli ependimoma türleri vardır:

• Subependimom (derece 1) beyin omurilik sıvısı içeren odacıkların (ventriküller) yakınında büyür. Yetişkinlerde çocuklardan daha yaygındır.
• Miksopapiller ependimoma (derece 1) alt omurilikte büyür ve en sık yetişkin erkeklerde görülür.
• Klasik ependimoma (derece 2) en yaygın ependimomdur ve çocuklarda ve yetişkinlerde görülür.
• Anaplastik ependimoma (derece 3) genellikle beynin tabanına yakın büyür ve beynin diğer bölümlerine yayılır. Bu tümörler tedaviden sonra geri dönme (nüks etme) eğilimindedir.

Kimlerde Ependimoma Görülme Olasılığı Daha Yüksektir?

Ependimomalar çocuklarda yetişkinlerden daha yaygındır. Çocuklarda en sık görülen altıncı beyin tümörü türüdür.

Ependimomalar Ne Kadar Yaygındır?

Uzmanlar 100.000 kişiden yaklaşık 22'sinde birincil merkezi sinir sistemi tümörü olduğunu tahmin etmektedir. Tüm birincil merkezi sinir sistemi tümörü tanıları arasında ependimomaların oranı şöyledir:

• Yetişkin tanılarının %2'sinden azını.
• 15-19 yaş arası çocuklarda teşhislerin yaklaşık %4'ü.
• Doğumdan 14 yaşına kadar olan çocuklarda teşhislerin neredeyse %6'sı.

Ependimomaların Belirtileri Nelerdir?

Ependimoma belirtileri tümörün bulunduğu yere, boyutuna ve yaşa bağlı olarak değişir. Bebeklerde ependimoma şunlara neden olabilir:

• Düzensiz büyüklükte kafa.
• Sinirlilik.
• Uykusuzluk.
• Kusma.

Daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde ependimomalar şunlara neden olabilir:

• Sırt veya boyun ağrısı.
• Denge problemleri.
• Bulanık görme.
• İdrar yapma zorluğu.
• Baş dönmesi.
• Baş ağrısı.
• Kas zayıflığı.
• Kollarda veya bacaklarda uyuşma.
• Bulantı veya kusma.
• Nöbetler.

Ependimomalara Ne Sebep Olur?

Uzmanlar ependimomaya neyin neden olduğunu bilmemektedir. Genel olarak kanser, belirli genler değiştiğinde (mutasyona uğradığında) gelişir. Uzmanlar bu gen mutasyonlarına neyin neden olduğunu bilmemektedir. Araştırmacılar nörofibromatozis tip 2 (NF2) hastalarında ependimoma gelişme olasılığının daha yüksek olduğunu bulmuşlardır.

Ependimomalar Nasıl Teşhis Edilir?

Bir ependimomanın teşhisi için birden fazla uzmana ihtiyaç duyulabilir. Bunlar örneğin;

• Nörolog, merkezi sinir sistemi konusunda uzmanlaşmış bir doktor.
• Nöro-onkolog, merkezi sinir sistemi tümörleri konusunda uzmanlaşmış bir doktor.
• Beyin ve omurilik cerrahisi konusunda uzmanlaşmış bir doktor olan beyin cerrahı.

Tümörün boyutu, yeri ve derecesi hakkında daha fazla bilgi edinmek için testler yaptırmak gerekebilir. Bu testler aşağıdakiler gibidir:

• MR'lar: Uzmanlar beyni veya omuriliği kapsamlı bir şekilde görüntülemek için büyük mıknatıslar ve bilgisayarlar kullanır.
• Lomber ponksiyon (spinal tap): Doktor, tümör hücrelerini test etmek için küçük bir beyin omurilik sıvısı örneği alır.
• Ameliyat: Bir beyin cerrahı tümörü çıkarabilir ve türünü ve derecesini belirlemek için test edebilir.

Ependimomalar Nasıl Tedavi Edilir?

Doktorlar bir ependimomayı şu şekilde tedavi edebilir:

• Ameliyat: Ameliyat en yaygın ependimoma tedavisidir. Beyin cerrahı sağlıklı dokuyu sağlam tutarken tümörün mümkün olduğunca çoğunu çıkarır. Ameliyat genellikle bir ependimoma için ihtiyaç olan tek tedavidir.
• Radyasyon tedavisi: Radyasyon onkoloğu tümör hücrelerini küçültmek veya yok etmek için güçlü enerji ışınları kullanır. Birçok kişi ameliyattan önce veya sonra radyasyon tedavisi görür.
• Kemoterapi: Tümör hücreleri de dahil olmak üzere hızlı büyüyen hücreleri yok eden ilaçlar alınır. Tümör vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa kemoterapiye ihtiyaç duyulabilir, bu durum ependimomalarda nadirdir.
• İmmünoterapi: Kanserle daha etkili bir şekilde savaşmak için bağışıklık sistemini uyaran ilaçlar alınır. İmmünoterapi ependimoma için nadir bir tedavidir ancak tümör vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa buna ihtiyaç duyulabilir.
• Hedefe yönelik tedavi: Bu tedavide kanser hücrelerine saldırmak veya büyümelerini engellemek için belirli hücreleri hedef alan ilaçlar veya diğer maddeler kullanılır. Nadiren ependimoma için bir tedavi olarak kullanılır.

Ependimoma Geliştirme Riski Nasıl Azaltılabilir?

Uzmanlar ependimomalara neyin neden olduğunu bilmedikleri için bunları önlemenin bir yolu yoktur. Ependimomaya işaret edebilecek herhangi bir belirti geliştirilirse hemen bir doktora başvurulmalıdır. Bir tümörü tedavi etmek genellikle erken dönemde olduğunda daha kolaydır.

Ependimomaların Seyri Nasıldır?

Ependimoma için beş yıllık sağkalım oranı yaklaşık %84'tür. Bununla birlikte, tümör derecesi, konumu ve sağlık durumu ve yaş da dahil olmak üzere birçok faktör hastalığın seyrini etkiler.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Kişinin kendisinde veya çocuğunda ependimoma varsa doktora aşağıdaki soruları sormak faydalı olacaktır:

• Ependimomayı teşhis etmek için hangi testler gerekecek?
• Çocuğumun veya benim nörofibromatozisi kontrol etmek için testlere ihtiyacımız var mı?
• Ependimoma için tedaviler nelerdir?
• Bir ependimomanın tedaviden sonra geri dönme olasılığı nedir?

Ependimomalar için 10 Yıllık Sağkalım Oranı Nedir?

Ependimoma sağkalım oranları yetişkinlerde çocuklara göre daha olumludur. Yetişkinlerde 10 yıllık sağkalım oranı yaklaşık %70 ila %89'dur. Çocuklarda ise bu oran yaklaşık %64'tür.

Ependimoma, beyinde veya omurilikte başlayan bir tümördür. Çocuklarda daha yaygın olmasına rağmen yetişkinlerde de gelişebilir. Ependimomaların birçok türü ve derecesi vardır. Tümörün yeri ve derecesi yaşanan semptomları etkileyebilir. Ependimoması olan kişiler denge sorunları, baş ağrısı, kas güçsüzlüğü veya uyuşukluk yaşayabilir. Tedavi genellikle tümörü çıkarmak için yapılacak ameliyatı içerir.