Akne Bulaşıcı Bir Hastalık Mıdır?

Akne Bulaşıcı Bir Hastalık mıdır? başlıklı yazımızda, akne (sivilce) ile alakalı merak edilenlere genel manada değineceğiz. Yağlı cilt aknesinde, iltihaplı sivilcelerden sorumlu olan mikroplar derinin kendi mikroorganizmalarıdır. Bu nedenle, akne için bulaşıcı bir durum söz konusu değildir.

Akne Nedir?

Bugün genel anlamda akne denildiğinde, akne vulgaristen söz etmek gerekir. Kelime anlamı, ergenlik türü akne olsa da her yaşta görülebilen bir hastalıktır. Akne için öncelikle, dermatolojide hangi tip akneden söz edildiğinin bilinmesi gerekir. Akne sözcüğü geçen birbirinden farklı en az 200 hastalık vardır. Akne tanımı için, yağlı cilt aknesi olarak ifade edilmesi daha uygundur. Hastada hangi tip aknenin bulunduğunu ise dermatoloji uzman hekimi teşhis eder ve tedaviyi planlar.

Akne Neden Oluşur?

Derimizin üzerinde, dış etkenlere karşı koruyucu bir lipid yani yağ tabakası vardır. Bazı bireylerde genetik olarak ciltler fazla yağlıdır. Özellikle yüz, sırt ve göğsün üst kısımlarında bu durum belirgindir. Aşırı yağ salgısı nedeniyle gözenekler tıkanır. Bu tıkaçlar, dıştan bakıldığında siyah nokta olarak görülür. Bunlara komedon denir. Bazı tıkalı gözenekler derinlerde oluşup hiç görünmez. Bazıları ise beyaz bir kabarcık halindedir. Bunun sonucunda, artık akne başlamıştır. Daha sonra tıkalı gözeneklerin altında mikrobik aktivite ve yağ bezi yırtılmaları ile iltihaplı sivilceler ortaya çıkar. Son aşamada, önceki sivilceler iyileşirken yenileri oluşur. Ellenmese bile iyileşen iltihaplı sivilceler az veya çok iz bırakır.

Akne Bulaşıcı Bir Hastalık Mıdır?

Yağlı cilt aknesinde, iltihaplı sivilcelerden sorumlu olan mikroplar derinin kendi mikroorganizmalarıdır. Bu nedenle, akne için bulaşıcı bir durum söz konusu değildir. Yalnızca gerçek bulaşıcı kıl kökü enfeksiyonları, zaman zaman akne ile karışır. Bu nedenle dermatolog kontrolü başından itibaren büyük önem taşır.

Akne Oluşumuna Neler Neden Olur?

Akne oluşumuyla ilişkili durumlar arasında; yiyecekler, karaciğer ve hormonlar gösterilir. Akne oluşumuna neden olan faktörler arasında; önceden yağlı ve şekerli besinler, çikolata, şekerleme, cips ve gazlı içecekler gösterilirdi. Bugün biliyoruz ki insülin direnci ile seyreden ve nadir görülen metabolik bir sendrom dışında, besinlerle akne ilişkisi hakkında belirgin bir ilişki saptanamamıştır.

Akne oluşuma neden olan durumlar arasında gösterilen bir diğer etken ise karaciğer olmuştur. Deri hastalıkları ile ilişkilendirilen karaciğerin, akne oluşumuna neden olmasında bir rolü bulunmamaktadır.

Akne oluşumuna neden olan durumlar arasında gösterilen bir diğer neden ise hormonlardır. Ancak akne, hormonal bir hastalık değildir. Bazı kadın hastalarda, erkeklik hormonunun artışıyla cilt yağlanmasında da artış gözlenir. Bu duruma ek olarak saçlarda dökülme, yüz ve vücutta erkek tipi tüylenme durumları oluşabilir. Bu durumlarda dermatoloğun bu yönde bir yaklaşımı zaten söz konusu olur ve değerlendirme yapar.

Akne Oluşumunu Artıran Nedenler Nelerdir?

Akne oluşumunu artıran birçok neden bulunur. Akne oluşumunu artıran nedenler şunlardır:

• Akne oluşumu, cildin aşırı yağlı oluşundan kaynaklandığı için ciltte yağlanmayı arttıran her şey akne oluşumunu da artırır.
• Fazla yağlı maddeler, tıkalı gözenek oluşumunu arttırır.
• Dıştan kullanılan nemlendiriciler, güneş koruyucular veya makyaj malzemeleri akne oluşumunu artırır. Bu ürünlerde preparatların mutlaka ‘’oil free’’ yani yağsız ya da su bazlı olmasına dikkat edilmelidir.
• Yağlanmayı arttıran diğer bir faktör strestir.
• Komedon yani tıkalı gözenek oluşturan diğer nedenler arasında güneş ışınları ve kükürt gelir. Bu yüzden akne tedavisinde yerleri yoktur.
• Yine bazı ilaçlar da akneye neden olur ve akneyi oluşumunu artırır.
• Covid pandemisinde takılan maskelerin oklüzyona neden olarak gözenekleri tıkayıcıyı bir ortam sağlamasıyla akne oluşumunu tetikleyen nedenler arasındadır.

Akne Tedavi Edilebilir Bir Hastalık Mıdır?

Akne, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Akne tedavisinde öncelikle, dermatolojik olarak diğer tiplerden ayrı olan yağlı cilt aknesinin deri lezyonları değerlendirilerek bir puanlama yapılır. Yüzde yalnızca siyah noktalar bulunan bir hasta ile birkaç kırmızı iltihaplı akneli bir hasta ve büyük apselerle seyreden aknesi olan bir hastaya yaklaşım ve tedavi planı elbette aynı değildir. Akne tedavisinde en hafif durumlarda, dermatolog kontrolünde yapılan komedon temizlik seansları ve evde cilde kullanılacak uygun temizleyici ve nemlendiricilerin yeterli olabilir. Bunların yanında çok şiddetli aknelerde, ağızdan güçlü ilaçlarla birkaç aylık tedaviler zorunlu hale gelir.

Akne Tedavisinde Hangi Tür İlaçlar Kullanılır?

Akne tedavisinde, ağızdan alınan veya dıştan sürülen ilaçlar için bir seçenek antibiyotiklerdir. Ancak bilinmelidir ki aknede rol alan mikroplar dıştan gelen bulaşıcı mikroplar değil, kendi deri elemanlarımızdır. Bu nedenle, tedavi sürecinde özellikle ağızdan antibiyotik kullanımının sınırlı tutulması gerekir.

A vitamini türevi izotretinoin içeren ilaçlar kullanırken şunlara dikkat edilmelidir:

• Düzenli kan tetkikleri yaptırılmalıdır.
• Bu ilaçlar, kısırlık yapmaz ancak ilaç kullanım sürecinde kadınların hamile kalmaması gerekir.
• Ciltte ve dudaklarda kuruluk gibi kalıcı olmayan bazı yan etkileri bulunur.

Bu ilaçlarla birkaç aylık tedavi ile birçok hastada kalıcı iyilik sağlanır. Yalnızca dermatologların kontrolünde olan bu tedavi programı sayesinde, hastalar tedavi şansı bulurlar.

Akne İzlerinin Tedavisi Mümkün Müdür?

Akne izlerinin tedavisi mümkündür. Akne izleri için kullanılan birçok cilt yenileyici tedavi yöntemi bulunur. Bunlar;

• Peeling,
• Mezoterapi,
• Lazer,
• Altın iğne.

Bu mevcut yöntemlerde; hastanın yaşı, cilt tipi, izlerin yapı ve derinliği gibi özellikleri göz önünde bulundurularak uygulanır. Yöntemlerin etki ve yan etki profiline göre dermatoloji uzman hekiminin planlayacağı iz tedavileriyle iyi sonuçlar alınır.