Çfarë është Reduktimi i Hapur dhe Fiksimi i Brendshëm (ORIF)? Për kë aplikohet? Cilat janë përfitimet e tij?

Çfarë Është Kirurgjia ORIF?

Reduksion I Hapur Dhe Fiksim I Brendshëm (ORIF) është një ndërhyrje kirurgjikale që përdoret për të riparuar frakturat e kockave (kockat e thyera). Kirurgu ortoped i rreshton (i vendos) kockat e thyera në pozicionin e tyre të duhur dhe i fiksion në vend, në mënyrë që ato të shërohen dhe të ribashkohen siç duhet.

Jo çdo person me frakturë kocke ka nevojë për kirurgji ORIF. Disa lloje frakturash kanë shumë më tepër gjasa të kërkojnë ndërhyrje kirurgjikale, si p.sh.:

• Frakturat e hapura (frakturat e ekspozuara).
• Frakturat e shumta të copëzuara (fragmentare).
• Frakturat e zhvendosura (kur fragmentet e kockës janë larguar aq shumë sa kanë krijuar boshllëk).

Çfarë Ndodh Para Kirurgjisë ORIF?

Frakturat e kockave zakonisht ndodhin si pasojë e traumave, si rrëzimet, aksidentet automobilistike ose dëmtimet sportive. Për këtë arsye, ndonjëherë mjekët kanë shumë pak kohë për planifikim para se të vendosin për kirurgji ORIF.

Çfarë ndodh para operacionit për të riparuar frakturën varet nga disa faktorë:

• Cila kockë është thyer.
• Lloji i frakturës (modeli i frakturës).
• Rëndësia e frakturës.
• Shkaku i frakturës.
• Prania e dëmtimeve të tjera të mundshme.

Nëse personi është dërguar në urgjencë pas traumës, ekipi shëndetësor do të stabilizojë dhe trajtojë dëmtimet sipas rrezikut për jetën, duke filluar nga ato më seriozet.

Pasi pacienti të jetë stabilizuar, do të bëhen rreze X për të konfirmuar frakturën. Mjeku mund të përdorë gjithashtu MR (rezonancë magnetike) ose skaner CT (tomografi e kompjuterizuar) për të kërkuar dëmtime të tjera.

Çfarë Ndodh Gjatë Reduksionit Të Hapur Dhe Fiksimit Të Brendshëm (ORIF)?

Para operacionit do të aplikohet anestezi për të mpirë trupin dhe për të siguruar që të mos ndjehet dhimbje. Anestezisti mund të japë:

• Anestezi të përgjithshme (pacienti fle gjatë gjithë operacionit) ose
• Anestezi rajonale (mpirje e zonës rreth kockës së thyer). Nëse përdoret anestezi rajonale, mund të jepen edhe ilaçe shtesë për ta vënë pacientin në gjumë.

ORIF e merr emrin nga dy pjesët kryesore të procedurës:

• Reduksion i hapur: nënkupton që kirurgu bën prerje (incizione) në lëkurë për të arritur tek kocka e thyer dhe për të vendosur fragmentet e kockës në pozicionin e tyre natyral. “I hapur” do të thotë që kirurgu hap trupin për të parë strukturat e brendshme. “Reduksion” nënkupton ripozicionimin e fragmenteve kockore.
• Fiksim i brendshëm: kirurgu vendos pjesë metalike mbi apo brenda kockës për ta mbajtur atë në vend. Për të fiksuar fragmentet e kockës mund të përdoren shufra metalike, vida, tela, pllaka ose kombinime të tyre.

Gjatë kirurgjisë ORIF, kirurgu do të:

• Bëjë incizione në lëkurë rreth kockës së thyer.
• Ripozicionojë dhe rreshtojë fragmentet e kockës.
• Kryejë fiksimin e brendshëm për t’i mbajtur fragmentet në vend. Mënyra e fiksimit varet nga lloji i frakturës. Për shembull, për një frakturë tibie, mund të futet një shufër e gjatë titani në mes të kockës (si kockat e gjata, p.sh. kaval kocka), ose për një frakturë kyçi, mund të vidhosen pllaka metalike në të dy anët e kyçit.
• Mbyllë incizionet.
• Imobilizojë (ta bëjë të palëvizshme) kockën. Shumica e njerëzve kanë nevojë për allçi. Në disa raste mjafton një shinë (atelë). Kjo varet nga cila kockë është thyer.

Sa Zgjat Reduksioni I Hapur Dhe Fiksimi I Brendshëm (ORIF)?

Kirurgjia ORIF zakonisht zgjat të paktën disa orë nga fillimi në fund. Kohëzgjatja varet nga lloji i frakturës dhe cila kockë është e thyer. Riparimi i kockave më të mëdha dhe më të gjata, ose frakturave më të rënda, zakonisht merr më shumë kohë.

Çfarë Ndodh Pas Reduksionit Të Hapur Dhe Fiksimit Të Brendshëm (ORIF)?

Pas operacionit, pacienti dërgohet në dhomën e rikuperimit. Stafi kirurgjikal do ta monitorojë për disa orë për t’u siguruar që zgjohet pa komplikacione nga anestezia. Po ashtu do të maten shenjat vitale dhe niveli i dhimbjes.

Disa pacientë që i nënshtrohen ORIF mund të kthehen në shtëpi të njëjtën ditë. Nëse ka dëmtime të tjera, mund të jetë e nevojshme një natë ose disa ditë qëndrim në spital. Kirurgu do të tregojë se kur është e sigurt të ktheheni në shtëpi.

Cilat Janë Përparësitë E Kirurgjisë Së Reduksionit Të Hapur Dhe Fiksimit Të Brendshëm (ORIF)?

Përfitimi më i dukshëm i kirurgjisë ORIF është riparimi i kockës së dëmtuar. Frakturat e rënda shpesh nuk shërohen në mënyrë të saktë pa kirurgji. Një kockë që nuk shërohet drejt, ka shumë më tepër gjasa të thyhet sërish në të ardhmen.

ORIF ndihmon që fragmentet e kockës të rreshtohen saktë. Kjo i jep kockës mundësinë më të mirë për t’u shëruar pa komplikacione afatgjata.

Cili Është Shkalla E Suksesit Të Kirurgjisë Së Reduksionit Të Hapur Dhe Fiksimit Të Brendshëm (ORIF)?

Kirurgjia ORIF zakonisht është shumë efektive. Shkalla e suksesit varet nga cila kockë është thyer dhe modeli i frakturës. Studimet tregojnë se ORIF është mënyra më e mirë për të trajtuar frakturat serioze të kockave që nuk mund të shërohen vetëm me imobilizim.

Edhe për fraktura të rralla dhe të komplikuara, si ato të femurit, ORIF ka një shkallë të lartë suksesi. Një studim gjeti se rreth 75% e personave që iu nënshtruan ORIF për frakturën e femurit, patën pak ose aspak komplikacione afatgjata.

Cilat Janë Komplikacionet E Mundshme Të Kirurgjisë Së Reduksionit Të Hapur Dhe Fiksimit Të Brendshëm (ORIF)?

Komplikacionet e mundshme të ORIF përfshijnë:

Sindromi akut i kompartimentit: grumbullimi i presionit në muskuj mund të ndërpresë qarkullimin e gjakut drejt indeve dhe të shkaktojë dëme të përhershme në muskuj dhe nerva.

• Malunion: fragmentet e kockës nuk rreshtohen siç duhet gjatë shërimit.
• Nonunion: kockat nuk bashkohen plotësisht, ose nuk bashkohen fare.
• Infeksion i kockës (osteomielit): rreziku rritet sidomos në fraktura të hapura kur kocka del përmes lëkurës.
• Mpiksje gjaku: ORIF mund të rrisë rrezikun e formimit të mpiksjeve të gjakut në enët e gjakut pranë vendit të frakturës gjatë periudhës së shërimit.

Sa Zgjat Rikuperimi Pas Reduksionit Të Hapur Dhe Fiksimit Të Brendshëm (ORIF)?

Kjo varet nga lloji i frakturës dhe nga mënyra si është kryer ORIF. Disa fraktura shërohen për disa javë. Kockat e thyera më rëndë mund të kenë nevojë për një vit ose më shumë për t’u shëruar plotësisht.

Me shumë gjasë do të jetë e nevojshme të mbani allçi ose atelë për të paktën disa javë. Duhet biseduar me mjekun ose kirurgun për të kuptuar çfarë pritet gjatë rikuperimit.

Kirurgu do të japë një plan individual të rikuperimit, por në përgjithësi duhet:

• Të mbani kockën e lartësuar: sa më shpesh të jetë e mundur, kocka duhet të mbahet mbi nivelin e zemrës. Në shtrirje mund të mbështetet me jastëkë ose minderë.
• Të mbani plagën të pastër dhe të mbyllur: për të parandaluar infeksionin, duhet ndjekur me kujdes çdo udhëzim i kirurgut për kujdesin ndaj plagës. Duhet pyetur kur duhet ndërruar fasha/pansamenti dhe kur është e sigurt të bëhet dush, sidomos nëse ka allçi.
• Fizioterapi: për disa muaj pas operacionit do të punohet me fizioterapist. Kirurgu do të japë udhëzime për lëvizje të sigurta para se të shkoni në shtëpi. Pas ORIF mund të jetë e nevojshme përdorimi i patericave apo pajisjeve të tjera ndihmëse për disa javë.

Si Është Menaxhimi I Dhimbjes Pas Kirurgjisë Së Reduksionit Të Hapur Dhe Fiksimit Të Brendshëm (ORIF)?

Pas operacionit, sidomos gjatë javëve të para të rikuperimit, do të ndjehet dhimbje. Dhimbja vjen si nga vetë operacioni, ashtu edhe nga procesi i shërimit të kockës.

Kirurgu mund të rekomandojë një kombinim të:

• Ilaçeve kundër dhimbjes me recetë.
• Ilaçeve pa recetë të tipit anti-inflamator josteroidal (NSAID), nëse janë të sigurta për t’u përdorur.
• Paracetamolit (acetaminofen).

Kirurgu do të shpjegojë sa shpesh dhe sa sasi nga secili ilaç mund të merret në ditë ose brenda një periudhe të caktuar.

Nëse dhimbja është shumë e fortë ose nëse ka shqetësime nga efektet anësore të ilaçeve kundër dhimbjes, duhet kontaktuar kirurgu.

A Janë Vidat E Reduksionit Të Hapur Dhe Fiksimit Të Brendshëm (ORIF) Të Përhershme?

Kjo varet nga vendi ku është bërë fiksimi i brendshëm. Disa persona jetojnë gjithë jetën me pjesët metalike të vendosura në kockat e tyre. Disa të tjerë mund të kenë nevojë për një operacion të dytë për t’i hequr ato. Duhet pyetur kirurgu për çfarë pritet në rastin konkret.

Veçanërisht vidat dhe pllakat rreth nyjeve, si p.sh. te kyçi i dorës, mund të mbeten përgjithmonë edhe pasi fraktura të jetë shëruar. Metalet vazhdojnë të ofrojnë mbështetje për kockën.

Ndonjëherë, ndërsa kocka shërohet, trupi e shtyn vidën ose fiksuesit e tjerë drejt sipërfaqes së lëkurës. Nëse vërehet dhimbje ose shenja të tjera shqetësuese pranë implantit, duhet kontaktuar kirurgu.

Kur Duhet Të Kontaktohet Mjeku?

Duhet njoftuar menjëherë kirurgu ose mjeku nëse shfaqen:

• Dhimbje në gjoks.
• Vështirësi në frymëmarrje (dispne).
• Temperaturë mbi 38,5°C.
• Gjakderdhje.
• Shenja infeksioni në vendin e operacionit: rrjedhje, enjtje, ndryshim ngjyre, erë e pakëndshme ose ndjesi e nxehtësisë.
• Dhimbje shumë e fortë që nuk lehtësohet edhe pasi janë marrë ilaçet kundër dhimbjes.

Fraktura e kockës është gjithmonë një përvojë e frikshme dhe ideja e vendosjes së pjesëve metalike brenda trupit për të riparuar kockën mund ta bëjë situatën edhe më shqetësuese. Ankthi pas një traume të tillë është plotësisht normal. Por reduksioni i hapur dhe fiksimi i brendshëm (ORIF) është një nga mënyrat më të mira për të siguruar që kocka të shërohet në formën dhe pozicionin e duhur.

Nuk duhet hezituar për t’i bërë kirurgut sa më shumë pyetje: cili lloj ORIF është më i përshtatshëm, sa kohë do të qëndrojnë implantet metalike në kockë dhe çfarë prisni gjatë rikuperimit.