Çfarë e Shkakton Dhimbjen e Kyçit Të Dorës dhe Si Trajtohet?

Kyçi i këmbës është një artikulacion i ndërlikuar, i përbërë nga:

• Kockat (tibia, fibula dhe talusi)
• Muskujt
• Nervat
• Tetivat
• Lidhëzat (ligamentet)
• Enët e gjakut

Dhimbja e kyçit të këmbës mund të shfaqet për shumë arsye. Shkaqet më të zakonshme janë dëmtimet, artriti dhe konsumimi i zakonshëm i artikulacionit me kalimin e kohës. Në varësi të shkakut, mund të ndihet dhimbje ose ngurtësi në çdo pjesë rreth kyçit. Kyçi mund të fryhet dhe mund të jetë e vështirë të vendoset peshë mbi të.

Dhimbja e kyçit të këmbës zakonisht përmirësohet me pushim, akull dhe ilaçe kundër dhimbjes pa recetë. Mjeku trajton dëmtimet dhe artritin. Shumicën e rasteve nuk ka nevojë për kirurgji për t’i trajtuar këto gjendje.

Dëmtimet e rënda të kyçit, veçanërisht frakturat e kockave, mund të kërkojnë ndërhyrje kirurgjikale. Nëse dhimbja e kyçit nuk përmirësohet edhe pasi janë provuar trajtime jo kirurgjikale, mund të jetë e nevojshme operacioni.

Nëse dhimbja e kyçit nuk kalon brenda pak ditësh ose përkeqësohet, duhet patjetër të konsultoheni me mjekun.

Cilat Janë Shkaqet Më Të Shpeshta Të Dhimbjes Së Kyçit Të Këmbës?

Dhimbja e kyçit të këmbës është shumë e zakonshme dhe mund të shkaktohet nga një sërë dëmtimesh ose gjendjesh shëndetësore.

Disa nga dëmtimet më të zakonshme që shkaktojnë dhimbje të kyçit janë:

• Dëmtimet sportive
• Sprain (dëmtim i ligamentit) i kyçit të këmbës
• Tendinit (tendiniti peroneal ose tendiniti i Akilit)
• Bursit
• Dëmtimet e tetivës së Akilit (duke përfshirë këputjen e tetivës së Akilit)
• Frakturat e kyçit të këmbës
• Sindroma e tunelit tarsal
• Sindroma e sinus tarsi
• Kompresioni i nervit sural

Çfarë Shkakton Dhimbje Të Kyçit Të Këmbës Pa Dëmtim?

Çdo gjendje shëndetësore që prek artikulacionet mund të shkaktojë dhimbje në kyçet e këmbëve. Disa nga shkaqet më të zakonshme janë:

• Artriti i këmbës dhe i kyçit të këmbës
• Artriti reumatoid
• Spondiliti ankilozant
• Lupusi
• Shputa e sheshtë (flat foot)
• Shputë me hark shumë të lartë
• Infeksionet që formohen në kyç ose që përhapen në kyç (përfshirë celulitin dhe osteomielitin)

Si Mund Të Lehtësohet Dhimbja E Kyçit Të Këmbës?

Deri sa mjeku të thotë se është e sigurt, nuk duhet të kryhen sporte ose aktivitete intensive fizike që mund të shtojnë stresin mbi kyçin. Sapo të vërehen dhimbja ose simptomat e tjera, duhet aplikuar metoda RICE:

Metoda RICE vjen nga fjalët angleze Rest, Ice, Compression, Elevation (pushim, akull, kompresion dhe ngritje):

• R (Rest – Pushim): Këmba duhet mbajtur sa më e palëvizshme dhe pesha mbi të të kufizohet.
• I (Ice – Akull): Akulli i mbështjellë me një peshqir të hollë aplikohet mbi zonën e dëmtuar për rreth 20 minuta.
• C (Compression – Kompresion): Këmba e dëmtuar mund të mbështillet lehtë me një fashë elastike kompresive.
• E (Elevation – Ngritje): Këmba duhet mbajtur e ngritur pak mbi nivelin e zemrës gjatë pushimit.

Nëse dhimbja zgjat më shumë se disa ditë ose nuk përmirësohet pas trajtimeve në shtëpi, duhet patjetër të konsultoheni me një mjek. Mjeku do të përcaktojë shkakun e dhimbjes dhe do të rekomandojë mënyrat më të mira për lehtësimin e saj.

Trajtimet e tjera të zakonshme për dhimbjen e kyçit të këmbës përfshijnë:

Ilaçe anti–inflamatore: Ilaçe pa recetë si naprokseni ose ibuprofeni ndihmojnë në reduktimin e dhimbjes dhe ënjtjes. Mjeku mund të përshkruajë edhe kortikosteroide për të trajtuar inflamacionin.

• Orteza ose ndryshim i këpucëve: Orteza janë shtresa mbështetëse për brenda këpucës që ndihmojnë në stabilizimin e këmbës dhe të kyçit. Mund të jenë të personalizuara ose të gatshme. Mund të jetë e nevojshme të ndryshohet lloji i këpucës që përdoret për disa aktivitete.
• Fizioterapi: Fizioterapisti mund të japë ushtrime për të rritur forcën dhe fleksibilitetin e kyçit.
• Imobilizim (bërja e pa lëvizshme): Mund të nevojitet atelë ose allçi për të mbajtur kyçin në vend dhe për të ulur ngarkesën mbi të gjatë shërimit.
• Aspirim i artikulacionit: Mjeku mund të fusë një gjilpërë në artikulacion për të hequr lëngun e tepërt që shkakton ënjtje.
• Kirurgjia e kyçit të këmbës: Mund të kryhet për të riparuar këputjet e tetivave ose ligamentëve, për të rregulluar frakturat ose për të trajtuar artritin e rëndë. Kirurgjia e kyçit shpesh kryhet me artroskopi minimale invazive. Në disa raste mund të kërkohet edhe bashkimi i artikulacionit të kyçit (ankle fusion).

Si Mund Të Parandalohet Dhimbja E Kyçit Të Këmbës?

Dhimbja e kyçit të këmbës nuk mund të parandalohet gjithmonë, sidomos kur shkaktohet nga dëmtime të paparashikuara. Po ashtu, artriti dhe disa gjendje të tjera shëndetësore nuk janë gjithmonë të parandalueshme.

Mënyra më e mirë për të reduktuar rrezikun e dhimbjes është të jeni i kujdesshëm gjatë aktiviteteve fizike. Gjatë sporteve ose aktiviteteve të tjera fizike:

• Duhet të përdoret pajisja e duhur mbrojtëse.
• Nëse gjatë ose pas aktivitetit fizik ndihet dhimbje në kyç, nuk duhet të vazhdohet duke “e injoruar dhimbjen”.
• Pas aktiviteteve intensive, trupit duhet t’i jepet kohë për pushim dhe rikuperim.
• Para sportit ose ushtrimeve duhet bërë nxehje dhe shtrirje.
• Pas aktivitetit fizik duhet bërë qetësim (cool-down) dhe shtrirje.

Për të ulur rrezikun e dëmtimeve, duhen ndjekur edhe këto këshilla të përgjithshme sigurie:

• Shtëpia dhe vendi i punës duhet mbajtur pa rrëmujë që mund të shkaktojë rrëshqitje ose rrëzim për veten apo të tjerët.
• Për të arritur objekte në lartësi, në shtëpi duhet përdorur gjithmonë mjet ose pajisje e përshtatshme. Nuk duhet hipur mbi karrige, tavolina ose banakë.
• Nëse ka vështirësi në ecje ose rritje të rrezikut për rrëzim, duhet përdorur bastun ose karrocë ecjeje (walker).

Si Kuptohet Nëse Dhimbja E Kyçit Të Këmbës Është Serioze?

Shumica e rasteve të dhimbjes së kyçit janë të lehta ose kalimtare. Dhimbja serioze e kyçit të këmbës kërkon diagnostikim dhe trajtim të menjëhershëm nga mjeku.

Nëse dhimbja është e vazhdueshme ose aq e fortë sa ndërhyn në rutinën e përditshme dhe detyron personin të shmangë aktivitetet e zakonshme, duhet patjetër të konsultoheni me mjekun.

Pas një traume si aksident automobilistik ose një rënie serioze, duhet shkuar menjëherë në urgjencë ose telefonuar 112 (ose numrin lokal të urgjencës). Nëse këmba ose kyçi nuk mund të lëvizet, ose dyshohet për frakturë të kockës, duhet kërkuar menjëherë ndihmë emergjente.

Çfarë Shkakton Dhimbje Në Anën E Jashtme Ose Të Brendshme Të Kyçit Të Këmbës?

Dëmtime të ndryshme ose gjendje shëndetësore mund të shkaktojnë dhimbje në pjesë të ndryshme brenda ose rreth kyçeve të këmbëve.

• Tendiniti peroneal është inflamacion i tetivave që shtrihen përgjatë kockës së jashtme të kyçit dhe anës së jashtme të shputës. Ai mund të shkaktojë dhimbje në anën e jashtme të kyçit të këmbës.
• Tendiniti i tibialis posterior (tendiniti tibial posterior) është inflamacion i një prej tetivave që shtrihen përgjatë anës së brendshme të kyçit dhe këmbës. Ai mund të shkaktojë dhimbje në anën e brendshme të kyçit ose shputës.

Çdo dëmtim ose gjendje që shkakton dhimbje të përgjithshme në kyçin e këmbës mund të shkaktojë gjithashtu dhimbje në anët e kyçit. Nëse metoda RICE ose ilaçet josteroidale anti–inflamatore pa recetë nuk e lehtësojnë dhimbjen pas disa ditësh, duhet të konsultoheni me mjekun, pavarësisht se në cilën zonë të kyçit ndihet dhimbja.

Çdokush ka përjetuar në një moment dhimbje të kyçit të këmbës. Por ka dallim mes dhimbjes që zgjat një–dy ditë dhe dhimbjes së vazhdueshme. Nëse dhimbja në kyç është e përsëritur ose e vazhdueshme, ose nëse dihet se ka pasur një dëmtim të kyçit, është e rëndësishme të kërkohet vlerësim nga një mjek.

Duhet dëgjuar sinjalet e trupit dhe të ndiqen me kujdes ndryshimet që ndihen. Ndonjëherë njerëzit mendojnë se dhimbja e kyçit të këmbës është thjesht pjesë e plakjes ose një efekt i pashmangshëm i punës apo i hobeve të tyre. Mund të ketë pak dhimbje herë pas here, por nëse nuk kalohet as edhe disa ditë radhazi pa dhimbje, kjo nuk duhet injoruar.