Spiral Kırık Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?

Spiral Kırık Nedir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Spiral kırık, kemik kırığı türlerinden biridir. Bu kırıklar, kemiklerden birinin bükülme hareketiyle kırılması durumunda ortaya çıkar. Kırık hattı bir tirbuşon gibi görünür.

Spiral Kırık Nedir?

Spiral kırık, kemik kırığı türlerinden birine verilen isimdir. Bu kırıklar, kemiklerden birinin bükülme hareketiyle kırılması durumunda ortaya çıkar. Kırık hattı, kemiğin etrafında dolanır ve sarmal şeklinde görünür. Spiral kırıklar genellikle tam kırıklar olarak adlandırılır. Bu, kırık hattının kemiğin tamamından geçtiği anlamına gelir.

Spiral kırıklar genellikle vücudun uzun kemiklerini etkiler. En yaygın olanları şunlardır:

• Femur (uyluk kemiği).
• Tibia (kaval kemiği).
• Fibula (incik kemiği).
• Talus (ayak bileği kemiği).
• Humerus (üst kol kemiği).
• Radius ve ulna (ön kol kemikleri).
• Falankslar ve metakarpallar (parmak ve el kemikleri).

Spiral kırıklar neredeyse her zaman düşme veya diğer travmalar nedeniyle oluşur. Kemiği onarmak için ameliyat gerekebilir. Tam iyileşme süresi, hangi kemiklerin kırıldığına ve kırıklara neyin neden olduğuna bağlıdır. Çoğu kişi, spiral kırıkta iyileşmek için birkaç aya ihtiyaç duyar.

Spiral Kırıklar ve Yaş Ağaç Kırıkları Arasındaki Fark Nedir?

Spiral kırıklar ve yaş ağaç kırıkları, farklı kemik kırığı türleridir. Bunlar, doktorun kemiklerin nasıl kırıldığı, nerede kırıldığı ve şu anda vücudun içinde nasıl göründüğü hakkında özel detaylar veren farklı terimlerdir.

Spiral kırıklar, kırığın kemiğin uzunluğu boyunca spiral merdiven gibi dolanması durumunda olur. Düşmeler, kazalar ve spor yaralanmaları gibi kemiklerin büyük bir kuvvetle büküldüğü durumlar (örneğin futbolda yere düşme) bu kırıklara neden olabilir.

Yaş ağaç kırıkları, kemiğin çatlayacak kadar büküldüğü ancak tamamen kırılmadığı durumlara verilen isimdir. Ellerinizle yeşil veya genç bir dalı kırmayı denediğinizde, dal çatlar ama kuru bir dal gibi tamamen kırılmaz. Bu çatlama ama tamamen kopmama durumu, yaş ağaç kırıkları ile tam kırıklar arasındaki farktır. Yaş ağaç kırıkları, yetişkinlerden çok çocuklarda daha yaygındır.

Spiral Kırıklar ve Toddler Kırıkları Arasındaki Fark Nedir?

Toddler kırıkları, genellikle üç yaşından küçük çocukları etkileyen bir spiral kırık türüdür. Toddler kırıkları, diğer spiral kırıklarla aynı bükülme hareketlerinden kaynaklanır ancak neredeyse her zaman çocukların kaval kemiklerinde (tibia) olur.

Kırıkların nasıl isimlendirildikleri fark etmeksizin en önemli ilk adım, yaralanmanın mümkün olan en kısa sürede bir doktor tarafından incelenmesidir.

Spiral Kırıklar Ne Kadar Yaygındır?

Spiral kırıklar nadirdir. Çoğu kişinin deneyimlemediği ciddi kazalar ve travmalardan kaynaklandığı için spiral kırıklar diğer kemik kırığı türlerine göre çok daha az yaygındır.

Spiral Kırıklar Kimlerde Görülür?

Spiral kırıklar aynı tüm kemik kırıkları gibi herkesi etkileyebilir. Bu, özellikle kazalar veya travmalar nedeniyle geçerlidir. Düşme riski olan kişiler, spiral kırık yaşama olasılığına daha fazla sahiptir. Osteoporozlu kişiler, spiral kırıklar da dahil olmak üzere tüm kemik kırıkları için artan bir riske sahip olur.

Spiral Kırığın Belirtileri Nelerdir?

Spiral kırığın belirtileri şunlardır:

• Ağrı.
• Şişlik.
• Hassasiyet.
• Normalde hareket ettirilebilen bir vücut kısmının hareket ettirilememesi.
• Morarma veya renk değişikliği.
• Vücutta normalde olmayan bir deformite veya yumru.

Açık ve Kapalı Kırıklar

Doktorlar kırıkları açık veya kapalı olarak sınıflandırır. Açık kırıkta, kemik cildi deler. Açık kırıklar genellikle daha uzun sürede iyileşir ve enfeksiyon veya diğer komplikasyonlar için artan bir riske sahiptir. Kapalı kırıklar da ciddi olabilir ancak bu kırıklarda kemik cildi delmez.

Yer Değiştirmiş Spiral Kırıklar

Yer değiştirmiş veya yer değiştirmemiş, doktorların kırığı tarif etmek için kullanacağı diğer terimlerdir. Yer değiştirmiş kırıkta kemik parçaları kırık sırasında o kadar çok hareket eder ki kırık etrafında bir boşluk oluşur. Yer değiştirmemiş kırıklarda parçalar, kırık sırasında hizadan çok fazla sapmamıştır. Yer değiştirmiş kırıkların onarım için ameliyat gerektirme olasılığı çok daha yüksektir.

Spiral Kırıklara Ne Sebep Olur?

Kemiklere bükülme hareketi yapan herhangi bir darbe, spiral kırıklara neden olabilir. Bunlar genellikle bir uzvun veya vücudun ani bir şekilde normal pozisyonundan uzaklaşmasıyla oluşur. En yaygın nedenler şunlardır:

• Düşmeler.
• Araba kazaları.
• Spor yaralanmaları.
• İşyeri kazaları.

Spiral Kırık Tanısı Nasıl Konur?

Doktorlar spiral kırık tanısını fiziki muayene ve görüntüleme testleriyle koyar.

Spiral Kırık Tanısı Koymak İçin Hangi Testler Yapılır?

Fiziki muayeneden sonra tanı için en az bir görüntüleme testi gerekir:

• Röntgen: Röntgen, herhangi bir spiral kırığı veya diğer kırıkları doğrular ve kemiklerin ne kadar hasar gördüğünü gösterir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Doktor, kemiklerdeki ve çevresindeki bölgedeki hasarın tam bir görüntüsünü elde etmek için MR kullanabilir. MR, kemiklerin etrafındaki dokuları da gösterir. Bu, özellikle kasların, bağ dokusunun ve organların yaralanıp yaralanmadığını belirlemek için önemlidir.
• BT taraması: Ameliyat gerekirse, doktor veya cerrah kemiklerin ne kadar hasar gördüğünü tam olarak bilmek ister. BT taraması, röntgenden daha ayrıntılı bir görüntü sağlar ve kemikleri ve çevresindeki dokuları gösterir.

Spiral Kırıklar Nasıl Tedavi Edilir?

Spiral kırığın tedavisi, orijinal kırığın ciddiyetine ve hangi kemiğin kırıldığına bağlıdır. Kırık kemiklerin yeniden birleşmesi gerekir. Kemiklerin ne kadar hasar gördüğüne ve kırıkların neyin neden olduğuna bağlı olarak, doktor birkaç tedavi yöntemi kullanabilir.

Hareketsizleştirme (Sabitleme)

Kırık hafifse ve kemikler çok fazla yer değiştirmemişse (yer değiştirmemiş kırıksa), sadece atel veya alçı gerekebilir. Atel genellikle üç ila beş hafta sürer. Alçı gerekiyorsa, bu genellikle altı ila sekiz hafta sürer. Her iki durumda da kemiklerin doğru iyileştiğinden emin olmak için takip röntgenleri gerekebilir.

Kapalı Redüksiyon

Daha ciddi kırıklar, kemikleri hizalamak (yerleştirmek) için kapalı redüksiyon gerektirir. Bu cerrahi olmayan prosedürde, doktor vücudun dışından fiziksel olarak iterek ve çekerek içerideki kırık kemikleri hizalar. İşlem sırasında ağrı hissedilmesini önlemek için aşağıdakilerden biri uygulanır:

• Kırık bölgesini uyuşturmak için lokal anestezik.
• Tüm vücudu rahatlatmak için sedatifler.
• İşlem boyunca uyumak için genel anestezi.

Kapalı redüksiyondan sonra doktor atel veya alçı uygular.

Spiral Kırık Ameliyatı

İç Sabitleme

En ciddi kırıklar ameliyat gerektirir. Cerrah, kemikleri doğru konumlarına getirir (hizalar) ve iyileşip yeniden birleşebilmeleri için yerine sabitler. Genellikle iç sabitleme adı verilen bir işlem yapılır. Bu, cerrahın kemiğe metal parçalar yerleştirerek kemiği iyileşirken yerinde tutması anlamına gelir. İç sabitleme teknikleri şunları içerir:

• Çubuklar: Kemiğin merkezinden geçen ve baştan sona uzanan bir çubuk.
• Plakalar ve vidalar: Kemik parçalarını yerinde tutmak için kemiğe vidalanan metal plakalar.
• Pimler ve teller: Diğer bağlantı elemanları için çok küçük olan kemik parçalarını yerinde tutmak için pimler ve teller. Bunlar genellikle çubuklar veya plakalarla birlikte kullanılır.

Bazı kişiler bu parçalarla ömür boyu yaşar. Bunları çıkarmak için takip ameliyatları gerekebilir.

Dış Sabitleme

Kırıklarda bazen dış sabitleme de gerekebilir. Cerrah, kırığın her iki tarafına vücudun içine vidalar veya pimler yerleştirir ve bunları vücudun dışında kemiğin etrafındaki bir destek veya brakete bağlar. Bu genellikle kırığı stabilize etmek ve iç sabitleme yapılmadan önce iyileşmeye başlaması için zaman tanımak amacıyla uygulanan geçici bir yöntemdir.

Kemik Grefti

Spiral kırık ciddi şekilde yer değiştirmişse veya kemik gerektiği gibi birleşmiyorsa, kemik grefti gerekebilir. Cerrah, kırık kemiği yeniden birleştirmek için ek kemik dokusu yerleştirir. Ardından kemik yeniden büyürken parçaları bir arada tutmak için genellikle iç sabitleme yapılır. Kemik greftleri birkaç kaynaktan gelebilir:

• Vücudun başka bir yerinden, genellikle kalça kemiğinin üst kısmından.
• Dış bir donörden.
• Yapay bir parça olarak.

Spiral kırık ameliyatları genellikle ayakta tedavi prosedürleridir ve kırılan kemiğe bağlı olarak aynı gün eve dönülebilir. Ancak femur (uyluk) veya tibia (kaval kemiği) gibi daha büyük bir kemikte ameliyat gerekiyorsa, ameliyat sonrası bir veya iki gün hastanede kalınması gerekebilir.

Ameliyat sonrası kırık kemiğin bulunduğu vücut kısmı hareketsiz hale getirilir. Tekrar ağırlık koymaya veya kırık öncesindeki gibi kullanmaya başlamadan önce destek, atel veya alçı kombinasyonu gerekir.

Spiral Kırıkları Tedavi Etmek İçin Hangi İlaçlar Kullanılır?

Aspirin veya ibuprofen gibi reçetesiz satılan nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar, ameliyat sonrası kanamaya ve diğer komplikasyonlara yol açabilir. Cerrah, ameliyat sonrası ağrıyı azaltmak için alınabilecek ilaçlar hakkında bilgi verecektir.

Spiral Kırık Tedavisinin Komplikasyonları Nelerdir?

Spiral kırık ameliyatı komplikasyonları şunları içerir:

• Akut kompartman sendromu: Kaslarda basınç birikmesi, dokulara kan ulaşmasını engelleyebilir ve bu, kalıcı kas ve sinir hasarına neden olabilir.
• Yanlış kaynama (malunion): Kırık kemikler iyileşirken doğru şekilde hizalanmazsa bu durum meydana gelir.
• Kaynamama (nonunion): Kemikler tamamen veya hiç birleşmeyebilir.
• Kemik enfeksiyonu (osteomiyelit): Açık kırık varsa (kemik cildi delerse), bakteriyel enfeksiyon riski artar.
• Diğer iç hasarlar: Kırıklar, yaralanma bölgesindeki kaslara, sinirlere, kan damarlarına, tendonlara ve bağlara zarar verebilir.

Nonsteroid antiinflamatuar ilaçların yan etkileri şunları içerir:

• Kanama.
• Ülserler.
• Mide ağrısı.
• Bağırsak komplikasyonları.

Tedaviden Ne Kadar Süre Sonra Daha İyi Hissedilir?

Belirtilerin iyileşmesi birkaç hafta sürebilir. Spiral kırığı onarmak için hangi tür ameliyat yapıldığına ve hangi kemiklerin kırıldığına bağlı olarak, birkaç hafta içinde tekrar hareket etmeye başlanabilir.

İyileşmeyen yoğun ağrı yaşanırsa, hemen doktorla iletişime geçilmelidir.

Spiral Kırığı Olanları Neler Bekler?

Kişide spiral kırık varsa tam bir iyileşme beklenir.

Yaralanan vücut kısmının gücünü ve hareket aralığını geri kazanmak için fizik tedavi gerekir.

Spiral Kırığın İyileşmesi Ne Kadar Sürer?

İyileşme süresi, kırığın ciddiyetine ve gereken tedavilere bağlıdır. Çoğu kişi, spiral kırıkta iyileşmek için birkaç aya ihtiyaç duyar.

Vücudun iyileşme süresini etkileyen birçok faktör vardır. Kişiye özel bir zaman çizelgesi için bir doktor veya cerrahla konuşulmalıdır.

İşe veya Okula Ara Vermek Gerekir mi?

Yaralanmanın ne olduğu ve hangi kemiklerin kırıldığı, iş, okul ve diğer aktivitelerin ne kadar süre bırakılacağını etkiler.

İyileşme sırasında herhangi bir fiziksel aktiviteye devam etmeden önce cerrah veya doktorla konuşulmalıdır.

Spiral Kırıkların Seyri Nasıldır?

Çoğu spiral kırığın seyri olumludur. Ameliyat gerekse bile tam bir iyileşme sağlanmalıdır. Kırığın ciddiyetine bağlı olarak, iyileşmeden sonra bazı aktivitelerden kaçınılması gerekebilir. Gelecekteki yaralanmaları ve kırıkları önlemenin en iyi yolları hakkında doktor veya cerrahla konuşulmalıdır.

Spiral Kırık Riski Nasıl Azaltılabilir?

Yaralanma riskini azaltmak için şu genel güvenlik ipuçları takip edilmelidir:

• Her zaman emniyet kemeri takılmalıdır.
• Tüm aktiviteler ve sporlar için uygun koruyucu ekipman kullanılmalıdır.
• Ev ve iş yeri, kişiyi veya başkalarını düşürecek dağınıklıktan arındırılmalıdır.
• Evde bir şeylere ulaşmak için her zaman uygun aletler veya ekipmanlar kullanılmalıdır. Sandalyeler, masalar veya tezgahlar üzerinde durulmamalıdır.
• Kemik sağlığını korumak için diyet ve egzersiz planı takip edilmelidir.
• Kişi 50 yaşından büyükse veya ailede osteoporoz geçmişi varsa doktorla kemik yoğunluğu testi hakkında konuşulmalıdır.

Spiral Kırıklar Nasıl Önlenebilir?

Spiral kırıklar genellikle düşme, kaza veya spor yaralanmaları nedeniyle olduğu için bunları önlemek için pek bir şey yapılamaz.

Ne Zaman Acil Servise Gidilmelidir?

Spiral kırık veya başka bir kemik kırığı olduğu düşünülüyorsa, mümkün olan en kısa sürede bir doktora görünmek gerekir. Aşağıdaki durumlarda acil servise başvurulmalıdır:

• Yoğun ağrı varsa.
• Normalde hareket ettirilebilen bir vücut kısmı hareket ettirilemiyorsa.
• Vücudun bir kısmı fark edilir şekilde farklı görünüyorsa veya normal yerinde değilse.
• Kemik cilt üzerinden görünüyorsa.
• Şişlik varsa.
• Bu belirtilerle aynı anda ortaya çıkan yeni morarmalar oluştuysa.

Travma yaşandıysa hemen acil servise gidilmelidir.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Hangi kemiğim kırıldı?
• Spiral kırığım mı yoksa başka bir kırığım mı var?
• Ameliyat gerekecek mi?
• İyileşmem ne kadar sürecek?
• Fiziksel aktivitelere ne zaman devam edebilirim?

Spiral kırıklar kulağa korkutucu gelen yaralanmalardır ancak doktor kişiyi mümkün olan en kısa sürede ayağa kaldıracaktır. İyileşme sürecinde acele edilmemelidir. Her adım kendi zamanında atılmalı ve iyileşmek için vücuda yeterli süre tanınmalıdır. Kemiklerin güçlü ve sağlıklı kalması için doktorla konuşulmalı ve kişi 50 yaşından büyükse veya ailesinde osteoporoz geçmişi varsa düzenli kemik yoğunluğu taramaları yaptırmalıdır.