Reye Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Reye Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı yazımızda konuya dair detayları anlatacağız. Reye sendromu, viral bir enfeksiyon veya hastalıktan sonra özellikle de semptomlarını tedavi etmek için Aspirin (salisilat) almışlarsa, çocuklarda görülen nadir bir durumdur. Reye sendromu beyin, kan ve karaciğeri hedef alır. Erken tedavi edilmezse semptomlar hayati tehlike yaratabilir.

Reye Sendromu Nedir?

Reye sendromu, grip veya su çiçeği gibi viral bir hastalık veya enfeksiyondan sonra beynin şişmesine ve karaciğerin işlevini kaybetmesine neden olan nadir bir durumdur. Viral bir enfeksiyon veya hastalık sırasında semptomları tedavi etmek için Aspirin alan çocuklar arasında en yaygın olanıdır. Durum, viral bir hastalığın başlangıcından bir hafta sonrasına kadar gelişebilir.

Reye Sendromu Kimleri Etkiler?

Reye sendromu öncelikle bir çocuk hastalığıdır ancak her yaşta ortaya çıkabilir. Vakalar genellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde ortaya çıkar ve 18 yaşından küçük çocuklarda görülür.

Reye Sendromu Ne Kadar Yaygındır?

Amerika Birleşik Devletleri'nde yılda tahminen iki çocukta Reye sendromu gelişmektedir. Reye sendromunun görülme sıklığı, durumla ilgili farkındalığın artması nedeniyle azalmıştır. Çocuk hastaysa, semptomlarını tedavi etmek için ona Aspirin verilmemelidir. Grip ve suçiçeği (varisella) aşıları viral enfeksiyonları önlemede başarılıdır ve bu da her yıl vaka sayısının düşük olmasına katkıda bulunur.

Reye Sendromu Çocuğun Vücudunu Nasıl Etkiler?

Grip veya suçiçeği gibi viral bir hastalık veya enfeksiyondan sonra çocuk, ilk hastalık veya enfeksiyonundan bir hafta sonrasına kadar yeni semptomlar gösterebilir. Bir doktora danışmadan çocuğun semptomlarının Reye sendromuna yol açabilecek Aspirin ile tedavi edilmemesi önemlidir. Reye sendromu, çocuğun beyninde basınç oluşmasına neden olduğundan kişiliği aniden değişebilir. Çocuk en sevdiği aktivitelere ilgi göstermeyebilir veya normalde sorun olmayacak bir şeye sinirlenebilir veya rahatsız olabilir. Çocuğun ruhsal durumundaki değişiklikler gibi Reye sendromunun erken belirtileri, erken teşhis ve tedaviyi mümkün kılabilir bu da sağlıkları için en iyi sonucu sağlar.

Reye Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Reye sendromunun belirtilerinin şiddeti, durumun çocuğu nasıl etkilediğine bağlı olarak değişir. Reye sendromunun ilk belirtisi soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonu, grip veya suçiçeği gibi viral bir enfeksiyondur. Viral enfeksiyonun belirtileri beş ila yedi gün boyunca yaşandıktan sonra, aşağıdakiler de dahil olmak üzere Reye sendromu belirtileri ortaya çıkar:

• Kusma.
• Yorgun veya uyuşuk hissetmek.
• Anksiyete, kafa karışıklığı, kolayca yönünü kaybetme veya halüsinasyonlar görme.
• Ajitasyon, sinirlilik veya kavgacılık gibi kişilik değişiklikleri.
• Hızlı nefes alma.

Kafatasında artan basınç (intrakraniyal basınç) çocuğun beyninin işleyişinde değişikliklere neden olurken aynı zamanda çocuğun karaciğerinin işleyişini de etkiler. Reye sendromunun ciddi semptomları şunları içerir:

• Nöbetler.
• Koma.
• Bilinç kaybı.
• Kan pıhtılaşmasında güçlük.
• Kanda aşırı amonyak.

Bu belirtiler viral bir hastalık sırasında veya hemen sonrasında ortaya çıkarsa, hayati tehlike söz konusu olduğundan derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

Reye Sendromunun Sebepleri Nelerdir?

Reye sendromunun nedeni bilinmemektedir. Bu durum genellikle çocuklarda viral bir enfeksiyon veya hastalıktan sonra semptomları tedavi etmek için Aspirin (salisilatlar) verildiğinde ortaya çıkar. Reye sendromunu tetikleyebilecek viral hastalıklar şunlardır:

• Grip.
• Suçiçeği.
• Solunum yolu enfeksiyonu.
• Soğuk algınlığı.

Reye sendromunun belirtileri, beyin dokularında artan sıvı veya basınç (beyin ödemi) ve karaciğerlerinde meydana gelen değişikliklerin sonucudur. Araştırmalar, hasarlı mitokondrinin karaciğerlerde Reye sendromunu aktive edebileceğini düşündürmektedir. Mitokondri, bir hücrenin (organel) enerji (adenozin trifosfat) sağlayan kısmıdır ve "hücrenin enerji merkezi" olarak da bilinir. Az aktif mitokondri karaciğer fonksiyonlarını etkileyerek hastalığın semptomlarına neden olur. Hasarlı mitokondrinin nedeni bilinmemektedir.

Aspirin Reye Sendromuna Neden Olur mu?

Çalışmalar Aspirin’in (salisilat) Reye sendromunu tetikleyebileceğini ve semptomların şiddetini artırabileceğini göstermektedir. Reye sendromunun doğrudan nedeni bilinmemektedir. Grip gibi viral bir hastalık sırasında çocuğa Aspirin vermeden önce bir sağlık uzmanıyla konuşulmalıdır. Çocuğa vermeden önce, yaş ihtiyaçlarını ve talimatları kontrol etmek için her zaman tüm ilaçların etiketi okunmalıdır. Herhangi bir sorusu olanlar bunu sağlık uzmanıyla konuşmalıdır.

Reye Sendromu ile İlişkili Süreç (Patofizyoloji) Nasıldır?

Reye sendromunun çocuğun vücudunu nasıl etkilediğine dair kesin süreç (patofizyoloji) bilinmemektedir. Araştırmalar, hasarlı mitokondri hücrelerinin viral bir hastalık veya enfeksiyonla eşleştiğinde durumun ilerlediğini göstermektedir. Vücutlarına Aspirin girdiğinde Reye sendromu semptomları artar ve bu da mitokondri hasarını kötüleştirir. Hasarlı mitokondri, kanlarında amonyak seviyelerinin artmasına ve ardından beyinlerinin şişmesine (beyin ödemi ve kafa içi basınç) neden olur. Beyinlerine olan basınç şiddetli hale geldiğinde, böbrekleri yağ dokusunu bozmaya başlar (yağlı dejenerasyon) ve nöronlar (beyinle iletişim kurmaktan sorumlu sinir hücreleri) işlevini kaybeder.

Reye Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Sağlık hizmeti sağlayıcıları, viral bir hastalık tespit ettikten sonra Reye sendromundan şüphelenebilir ve ardından kusma ve çocuğun davranışlarında kolayca tedirgin olma, kafası karışmış veya yönünü kaybetmiş olma gibi değişikliklere benzer Reye sendromu semptomlarını gözlemleyebilir. Teşhis testleri benzer semptomlara sahip diğer durumları elemektedir. Çocuğa konulan Reye sendromu teşhisi, I (1) en az şiddetli ve V (5) en şiddetli olmak üzere bir Romen rakamı ile işaretlenmiş bir şiddet seviyesine sahip olacaktır.

Reye Sendromu Hangi Testlerle Teşhis Edilir?

Doktor çocuğun teşhisini doğrulamak için çeşitli testler önerecektir. Testler şunları içerebilir:

• Kanlarındaki amonyak seviyelerini veya idrarlarında toksin birikimini kontrol etmek için laboratuvar testleri.
• Beynini görüntülemek için MR veya BT taraması gibi görüntüleme testleri.
• Karaciğer biyopsisi.
• Beyin omurilik sıvısını test etmek için omurilikten sıvı alma.

Reye Sendromu Yanlış Teşhis Edilebilir mi?

Reye sendromu diğer birçok hastalıkla benzer semptomları paylaşır ve yanlış teşhis mümkündür ancak yaygın değildir. Yanlış teşhis şunları içerebilir:

• Ensefalit. 
• Menenjit.
• Diyabet.
• Aşırı dozda ilaç.
• Zehirlenme.
• Ani bebek ölümü sendromu.
• Akıl hastalığı.

Reye Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Reye sendromu tedavisi, şişmeyi azaltarak çocuğun beynini korumaya, karaciğer hasarını ve metabolik hasarı (kandaki oksijen eksikliği) tersine çevirmeye ve akciğer komplikasyonlarını önlemeye odaklanır. Tedavi şunları içerebilir:

• Solunum hızını artırmak (hiperventilasyon) için nefes borusuna bir tüp yerleştirmek (endotrakeal entübasyon) veya bir ventilatör kullanmak.
• Başlarını yüksekte tutmak.
• Kanlarındaki amonyak seviyesini düşürmek için ilaç almak (amonyak detoksikanları).
• Kanlarındaki şeker seviyelerini korumak için ilaç almak (glikoz).
• Kanın pıhtılaşmasını iyileştirmek için K vitamini almak veya plazma transfüzyonu almak.

Çocuğa Reye sendromu teşhisi konulursa doktor, çocuğu tedavi için derhal yoğun bakım ünitesine yatıracaktır. Çocuğun bakım ekibi, tedavinin etkili olduğundan emin olmak için vücut ısısını ve tüm hayati organlarını izleyecektir.

Tedavinin Herhangi Bir Yan Etkisi Var mıdır?

Reye sendromu teşhisi konan çocukların çoğu tamamen iyileşir. Çocuk şiddetli beyin şişmesi yaşarsa, aşağıdakiler de dahil olmak üzere yan etkilerle karşılaşabilir:

• Hafıza kaybı.
• Öğrenme güçlüğü.
• Görme ve işitme kaybı.
• Konuşma ve dil ile ilgili sorunlar.
• Hareket etmekte ve giyinmek gibi günlük işleri tamamlamakta güçlük.

Çocuğu desteklemek ve yaşlandıkça ihtiyaçlarını karşılamak için özel bakım gerekli olabilir.

Tedaviden Ne Kadar Süre Sonra Çocuklar Kendini Daha İyi Hisseder?

Tedaviden sonra çocuğun beynindeki şişlik azaldığında çocuk iyileşme yolunda ilerleyecektir. Çocuğun hastaneden ayrılacak kadar sağlıklı olması birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebilir. Sağlık ekibi çocuğun iyileşme süreci hakkında aileyi bilgilendirecektir.

Reye Sendromu Nasıl Önlenebilir?

Aspirin ve Reye sendromu arasında bir bağlantı olduğundan, özellikle 16 yaşından küçük çocuklara Aspirin vermeyerek bu durum önlenebilir. Çocuğun bir rahatsızlığı tedavi etmek için Aspirin’e ihtiyacı varsa, amaçlanan tedaviyi sağlık uzmanıyla görüşmeden önce çocuğa Aspirin verilmemelidir. Çocuğa ilaç vermeden önce her zaman yaş gereksinimleri için prospektüs kontrol edilmeli veya ilacın çocuğun alması için güvenli olduğundan emin olmak için doktorla görüşülmelidir.

Çocukta Reye Sendromu Varsa Ne Beklenmelidir?

Çocukta hastalığın seyri, teşhisin ciddiyetine özellikle de beynindeki şişme miktarına ve çocuğun kanında ne kadar amonyak bulunduğuna bağlıdır. Durum hızla ilerler ve çocuk komaya girerse, kötü bir seyre sahip olacaktır. Durum teşhis edildikten sonra erken tedavi edilirse, seyir mükemmeldir. Reye sendromu teşhisi konulan çocuklar için ölüm oranı ortalama %21'dir. Ölüm oranı, evre I veya hafif Reye sendromu teşhisi konan çocuklar için %2'den az ile evre V Reye sendromu ile komada olan çocuklar için %80 arasında değişmektedir. Erken teşhis ve tedavi, hayatta kalma oranını önemli ölçüde artırır. Reye sendromunun şiddetli semptomlarını yaşayan çocuklarda beyin hasarı, bilişsel gelişim sorunları, epilepsi, kas güçsüzlüğü ve sinir hasarı gibi yetişkinliğe kadar süren yan etkiler görülebilir.

Reye Sendromu İyileştirilebilir mi?

Reye sendromu tümüyle tedavi edilip ortadan kaldırılamaz. Teşhislerine bağlı olarak, birçok çocuk tamamen iyileşebilir. Tedavi semptomları azaltır ve uzun vadeli komplikasyonları veya ölümü önlemeyi amaçlar.

Reye Sendromu İçin Hangi Araştırmalar Yapılmaktadır?

Reye sendromu ile ilgili araştırmaların çoğu, Aspirin’in bu yaşamı tehdit eden durumda nasıl bir rol oynadığı gibi durumla ilgili temel soruları yanıtlamaya odaklanmaktadır. Araştırmanın nihai amacı, Reye sendromunun bilimsel olarak anlaşılmasını, teşhisini ve tıbbi tedavisini geliştirmektir.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Çocuk viral bir hastalık veya enfeksiyondan sonra Reye sendromu belirtileri yaşarsa veya çocuk sağlık uzmanının yönlendirmesi dışında Aspirin (salisilat) aldıysa, derhal bir sağlık uzmanınıza görünmek gerekir.

Ne Zaman Acil Servise Başvurulmalıdır?

Hasta çocuklar geçici olarak bilincini kaybettiği, kollarını ve bacaklarını kontrolsüzce hareket ettirdiği ve endişe veya kafa karışıklığı gösterdiği nöbetler veya kasılmalar yaşayabilir. Nöbetler genellikle 30 saniye ile iki dakika arasında sürer. Böyle bir durumda derhal acil çağrı merkezi aranmalı veya çocuk acil servise götürülmelidir.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Çocuk hastaneden çıktıktan sonra Reye sendromunun herhangi bir belirtisini yaşayacak mı?
• Reye sendromu teşhisi çocuğun geleceğini nasıl etkileyecek?
• Çocuk hastaysa ne tür ilaçlar verilmemelidir?

Grip gibi viral bir hastalık veya enfeksiyon sırasında verilen Aspirin, Reye sendromu semptomlarına neden olabilir ancak Reye sendromunun doğrudan nedeni bilinmemektedir. Çocuğa Aspirin vermeden önce her zaman ilacın üzerindeki uyarılar ve prospektüs okunmalı veya çocuğa bir doz Aspirin vermeden önce bir eczacıya veya sağlık uzmanınıza danışılmalıdır. Viral bir enfeksiyon veya hastalıktan sonra çocuğun davranışlarında değişiklikler ve yeni semptomlar ortaya çıktığını fark edilirse, Reye sendromunun belirtilerini anlamak ve çocuğu hızlı bir şekilde sağlık uzmanına götürmek olumlu bir sonuca yol açar. Özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde viral hastalıklardan kaçınmak için çocuğun aşılarının zamanında yaptırıldığından emin olunmalıdır. Çocuğun bakım ekibi, çocuğun sağlık durumundaki ilerleme hakkında aileyi bilgilendirecek ve çocuğa Reye sendromu teşhisi konulması halinde onlara destek sunacaktır.