Peroneal Sinir Yaralanması Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Peroneal Sinir Yaralanması Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Peroneal sinir yaralanmaları, bacakların önünden geçerek ayaklara ve parmaklara uzanan peroneal sinire zarar verir. Peroneal sinir yaralanması olan birçok kişide, ayağı öne doğru adım atmak için düzgün şekilde fleksiyon yapamama durumuyla karakterize bir yürüme şekli olan ayak düşmesi gelişir. Bunun yerine yürürken bir diz diğerinden daha yukarı kaldırılarak yürünebilir.

Peroneal Sinir Yaralanması Nedir?

Peroneal sinir yaralanması, ortak peroneal sinirin işlev bozukluğudur. Ortak peroneal sinir, bacakların ön ve yan kısımlarında his duyusunu algılamaya yardımcı olur. Aynı zamanda ayak parmaklarını ve ayak bileğini yukarı kaldırmaya olanak tanır.

Peroneal sinir, kalçanın ve kalça kaslarının (gluteal bölge) üst kısmında siyatik sinir yakınında başlar. Uyluğun arka kısmından aşağı doğru ilerler ve dize ulaştığında bacağın ön kısmını dolanarak ayak parmaklarına kadar uzanır.

Peroneal sinir yaralanmaları, karıncalanma hissi, ağrı veya güçsüzlüğe neden olabilir. Ayrıca, ayak bileğini yukarı kaldıramama problemi olan ayak düşmesi de görülebilir.

Yüzeyel ve Derin Peroneal Sinir Arasındaki Fark Nedir?

Diz çevresinde ortak peroneal sinir iki dala ayrılır:

• Derin peroneal sinir: Bu dal, bacağın iç kısmında ve ayak bileği kemiğinin üzerinden geçerek ilerler. Ayak iç kısmında, özellikle başparmak ve ikinci parmak gibi alanların fonksiyonunu kontrol etmeye yardımcı olur.
• Yüzeyel peroneal sinir: Bu dal, bacağın dış kısmından ilerler. Bacağın dış üçte ikilik kısmı ve ayağın üst kısmındaki duyudan sorumludur. Diğer tüm ayak parmaklarının hareketini kontrol etmeye yardımcı olur.

Kimlerde Peroneal Sinir Yaralanması Görülebilir?

Herkes peroneal sinir yaralanması yaşayabilir. Ancak belirli sağlık durumları veya yaralanmalar söz konusuysa bu sorunun gelişme olasılığı artar. Bunlar şunlardır:

• Anoreksiya nervoza.
• Charcot-Marie-Tooth hastalığı.
• Romatoid artrit veya lupus gibi inflamatuar hastalıklar.
• Diz veya ayak bileği yaralanmaları.
• Düşük vücut kitle indeksi.
• Tip 2 diyabet.

Ayrıca bacakları diz üstünde çaprazlayarak oturma, bacağın alçıya alınması ya da uzun süre yatakta kalma durumlarında da risk artar.

Peroneal Sinir Yaralanmasının Nedenleri Nelerdir?

Çoğunlukla peroneal sinir yaralanmaları, diz, bacak veya ayak bileğinde meydana gelen travmatik bir yaralanmadan kaynaklanır. Bu yaralanmalar şunları içerir:

• Ayak bileği kırığı.
• Fibula kırığı, yani alt bacağın dışındaki uzun kemiğin kırılması.
• Diz çıkığı.
• Diz kırığı.

Diz çıkarsa, peroneal sinir yaralanması gelişme olasılığı yüksektir. Dizini çıkaran her 5 kişiden yaklaşık 2'si kadarında peroneal sinir yaralanması görülür. Bazı kişilerde diz veya bacak ameliyatlarından sonra, örneğin diz protezi veya kalça protezi sonrası peroneal sinir yaralanması gelişebilir.

Bu yaralanmalar ayrıca peroneal sinire baskı uygulanması (kompresyon) durumlarında da ortaya çıkabilir. Aşağıdaki durumlar, sinirde baskı artışına neden olabilir:

• Kan pıhtısı.
• Sıkı bacak alçısı.
• Tümör.

Peroneal Sinir Yaralanmasının Belirtileri Nelerdir?

Peroneal sinir yaralanmasının yaygın bir belirtisi, ayak düşmesi gelişmesidir. Ayak düşmesi, ayak bileği fleksiyonu yapılamadığı için öne doğru adım atılamayan kendine özgü bir yürüme şeklidir. Bunun yerine kişi, ayağını yerden kaldırabilmek için bir dizi diğerinden daha fazla kaldırır.

Diğer peroneal sinir yaralanması belirtileri şunlardır:

• Ayağı hareket ettirememe.
• Ayak parmaklarını ya da ayak bileğini yukarı doğru (dorsifleksiyon) bükememe.
• Baldır veya ayağın üst kısmında duyusal kayıp.
• Ayakta veya alt bacakta ağrı.

Peroneal Sinir Yaralanması Nasıl Teşhis Edilir?

Peroneal sinir yaralanmasını teşhis etmek için doktor, bacağı muayene eder ve belirtiler hakkında sorular sorar. Ayrıca aşağıdaki gibi çeşitli testler de yapılabilir:

• BT taraması, ultrason veya MR gibi görüntüleme testleri.
• Manyetik rezonans (MR) nörografi, sinirlerin daha iyi görüntülenmesi için özel bir MR şekli.
• Elektromiyogram, kasların sinir uyarılarına nasıl tepki verdiğini değerlendirmek için.
• Sinir iletim çalışması, sinirlerden geçen elektriksel uyarıların ölçülmesi için.

Peroneal Sinir Yaralanması Nasıl Tedavi Edilir?

Peroneal sinir yaralanmasının tedavisi, sinirdeki hasarın yeri ve şiddetine göre değişir. Doktor genellikle cerrahi olmayan tedavilerle başlar:

• Ortez, atel veya tabanlık gibi ayakkabı içi aparatlar, doğru bir yürüme şekliyle yürümeye yardımcı olur.
• Fizik tedavi, güç ve hareket açıklığını artırabilir.
• Yürüme eğitimi, ayak düşmesi olmadan yürümeyi öğretir.

Bazı durumlarda doktor cerrahi müdahale önerebilir. Cerrahi sırasında doktor şunları yapabilir:

• Sinir üzerindeki baskıyı azaltmak.
• Siniri onarmak.
• Ciddi şekilde zarar görmüş siniri değiştirmek için donör doku kullanmak.

Peroneal Sinir Yaralanması Riski Nasıl Azaltılır?

Peroneal sinir yaralanmasını tamamen önlemenin kesin bir yolu yoktur. Ancak ciddi yaralanma riskini azaltmak için şunlar yapılabilir:

• Bacaklar çapraz şekilde oturmaktan kaçınmak.
• Özellikle dizin yan veya arka kısmına baskı yapan aktiviteleri azaltmak.
• Bacak yaralanmaları ya da bacak uyuşmaları durumunda hemen tedavi almak.

Peroneal Sinir Yaralanması Durumunda Ne Beklenmelidir?

Peroneal sinir yaralanmasından iyileşme, yaralanmanın yeri ve şiddetine göre değişir. Birçok kişi için belirtiler cerrahi olmayan tedavi ile iyileşir veya tamamen kaybolur.

Belirtiler total diz artroplastisinden sonra gelişmişse, tamamen iyileşme olasılığı yüksektir. Ancak yaralanma diz çıkığından sonra gelişmişse, belirtilerin tamamen ortadan kalkması olasılığı daha düşüktür.

Peroneal Sinir Yaralanması Ameliyatı Sonrası İyileşme Süresi Nedir?

Peroneal sinir yaralanması için ameliyat olunursa, iyileşme süresi değişkendir. Genellikle ameliyattan sonraki ilk altı hafta boyunca aktiviteler sınırlandırılır. Altı haftadan sonra aktivite düzeyleri yavaş yavaş artırılabilir. Tam iyileşme genellikle üç ila dört ay sürer.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Kişi doktora şunları da sormak isteyebilir:

• Peroneal sinir yaralanmasının en olası nedeni nedir?
• Tedavi seçenekleri nelerdir?
• Peroneal sinir yaralanması tedavi edilmezse ne olabilir?
• Yeni bir peroneal sinir yaralanmasını önlemek için ne yapılabilir?

Peroneal Sinir Yaralanmasına Benzer Durumlar Nelerdir?

Bazı nörolojik hastalıklar, peroneal sinir yaralanmalarına benzer belirtilere neden olabilir. Doktor, belirtilerin peroneal sinir yaralanması mı yoksa başka bir durumla mı ilişkili olduğunu belirlemek için testler yapabilir.

Bu nörolojik hastalıklardan bazıları şunlardır:

• Amiyotrofik lateral skleroz (ALS).
• Bel fıtığı.
• Multipl skleroz.
• Parkinson hastalığı.

Peroneal sinir yaralanmaları, kalçadan başlayarak uyluk arkasından geçip dizi dolanan, bacakların ön ve yan kısımlarından ayaklara kadar uzanan siniri etkiler. Peroneal sinir yaralanması varsa, alt bacakta ya da ayakta uyuşma olabilir. Birçok kişide ayak düşmesi gelişir. Peroneal sinir yaralanmaları için yaygın tedaviler arasında ayakkabı içi destek aparatlar, fizik tedavi veya yürüme eğitimi bulunur. Çoğu zaman belirtiler cerrahi olmayan tedavi ile iyileşir veya kaybolur.