Neden Kolon Kanseri Genç Yetişkinlerde Endişe Verici Bir Artış Gösteriyor?

Neden Kolon Kanseri Genç Yetişkinlerde Endişe Verici Bir Artış Gösteriyor? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. 50 yaşın altındakilerde görülen vakalardaki istikrarlı artış onlarca yıl önce başladı.

50 yaşından gençseniz bilmeniz gereken bir şey var: Kolon (kolorektal) kanserine dair onlarca yıllık veriler, sizi de etkileyen ölümcül bir eğilimi gösteriyor.

Kolon ve rektum kanseri artık Amerika Birleşik Devletleri'nde 20 ila 49 yaş arası erkeklerde kanser kaynaklı ölümlerin önde gelen nedeni olarak sıralanıyor. Kadınlarda ise Amerikan Kanser Derneği'nin 2024 raporuna göre artık meme kanserinin ardından ikinci sırada. Bu, kolorektal kanserin her iki grupta da dördüncü sırada yer aldığı 1990'lara göre endişe verici bir değişim.

Değişim, 50 yaş altı kitlede kolorektal vakalarda istikrarlı bir artışı yansıtıyor. Son yıllarda teşhisler bu demografik grupta yıllık %1 ila %2 artarken, genel ABD nüfusu için düşüş yaşandı.

Benzer bir örüntü dünya genelinde de görüldü; Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve Asya ile Avrupa'nın bazı bölgelerinde belgelenen artışlar var.

Genç Yetişkinlerde Kolon Kanseri Vakaları Neden Artıyor?

Erken başlangıçlı kolon kanserindeki artışı açıklayacak net bir cevap yok. Vakalardaki bu artışa neyin sebep olduğunu daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Bunun nedenine ilişkin birçok teori, yaşam tarzı faktörlerine ve kolon kanseriyle ilişkili sağlık koşullarına odaklanmaktadır. Liste şunları içeriyor:

• Artan obezite oranları: Araştırmacılar vücut ağırlığı ile kolorektal kanser arasında belirgin bir bağlantı olduğunu belirtiyorlar. 10 kilogram fazladan ağırlık taşımak kolon kanseri riskinde %8'lik bir artışa neden oluyor.
• Hareketsiz alışkanlıklar: Çalışmalar, televizyon izlerken veya masa başı bir işte çalışırken uzun süre oturmanın kolon kanseri riskini artırdığını göstermektedir.
• Fiziksel aktivite eksikliği: Dünya çapında yetişkinlerin %27'sinin önerilen fiziksel aktivite seviyelerini karşılamadığı tahmin ediliyor. Egzersizin kolorektal kansere karşı koruma sağladığı düşünüldüğünde bu bir endişe kaynağı olarak görülüyor.
• Diyet seçimleri: İnsanlar çok fazla kırmızı et, ayrıca düşük lifli, yüksek yağlı ve işlenmiş gıda tüketme eğilimindedir ve bu da kolon kanseri riskini artırır. Ayrıca diyetler genellikle koruyucu faydalar sağlayabilecek yeterli meyve ve sebzeyi içermez.
• Sigara içmek: Sigara içmek genel olarak azalırken, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne göre 25 ila 44 yaş arasındaki yetişkinler arasında hala yüksek kalmaya devam ediyor. Sigara içmenin kolorektal kansere neden olan bir faktör olduğu tespit edilmiştir.
• Alkol tüketimi: Ulusal Kanser Enstitüsü, orta ila yoğun alkol tüketiminin kolon ve rektum kanseri riskini artırdığını bildiriyor.

Ancak erken başlangıçlı vakaların çoğu yukarıdaki kategorilerden hiçbirine uymuyor. Sağlıklı ve formda olan birçok genç kolorektal kanser hastası var. Yani bu sadece obezite veya hareketsiz bir yaşam tarzı ile ilgili değil. Bu, birden fazla faktörün birleşimi.

Bazı araştırmacılar, belirli bağırsak bakterilerinin bağırsaklardaki tümörlerin büyümesine katkıda bulunup bulunmadığını araştırıyor.

Kolorektal kanser açısından daha yüksek risk altında olan ve genellikle hastalık için daha erken ve daha sık tarama yaptırması gereken kişiler şunlardır:

• Ailede kolorektal kanser öyküsü
• İnflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığıgibi) olanlar.
• Bazı genetik sendromlara (Lynch sendromuve ailesel adenomatöz polipozis gibi) sahip olanlar.

Genç Yetişkinlerde Kolon Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Kolorektal kanser uyarı işaretleri ile gelir. Ne yazık ki sıklıkla daha az ciddi bir duruma (örneğin hemoroid ) atfedilir veya kolorektal kanser için çok genç olduklarını düşünenler tarafından görmezden gelinir.

Geleneksel olarak kolon kanseri riski yaşa bağlıydı ve risk seviyeleri 50 yaşından sonra artıyordu.

İleri evre kolorektal kanser vakalarına sahip genç hastaların, başlangıçta semptomlarını görmezden geldikleri ve bu nedenle değerlendirmelerinin geciktiği sıklıkla görülüyor.

Kolorektal kanserinin erken belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

• Dışkıda kan (“normal” kanama diye bir şey yoktur).
• Tuvalet alışkanlıklarında kalıcı kabızlık ve/veya ishal gibi değişiklikler. Bağırsak hareketinden sonra "bitmiş" hissetmemek daha büyük bir sorunun olası bir başka işaretidir.
• Şiddetli ve bir türlü geçmeyen karın ağrısı.
• Açıklanamayan kilo kaybı.

Peki herhangi biri doktoruyla dışkı alışkanlıkları hakkında konuşmayı gerçekten sever mi? Tabii ki hayır. En hafif tabirle bu pek çok kişiye garip gelir ancak bu konu hakkında konuşmak oldukça önemlidir.

Doktorla bu konu görüşülürse doktor bir değerlendirme yapabilir. Kolorektal kanser son derece tedavi edilebilir ve iyileştirilebilir olabilir ancak bunun için erken teşhis çok önemlidir.

Kolon Kanseri Taramalarına Ne Zaman Başlanmalıdır?

İnsanların giderek daha erken yaşlarda kolon kanserine yakalanması, 2021 yılında kolorektal tarama önerilerinde değişikliklere yol açtı.

ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü, taramanın önerdiği yaşı 50'den 45'e düşürdü. Kolon kanseri aile geçmişi gibi yüksek risk faktörleri olanların ise taramalara daha erken başlaması öneriliyor.

Bu ayarlama tek bir temel hedef düşünülerek yapıldı: Erken tespit yoluyla hayat kurtarmak. Çünkü bir sorun olduğunu bilmek, onu ele almanın ilk adımıdır.

Kolonoskopi, kolon kanseri taraması için "altın standart" olarak kabul edilir. Bu prosedür, doktorların kanserli veya kanserli hale gelebilecek kolon poliplerini bulmasını ve çıkarmasını sağlar.

Evde dışkı testleri, kolon kanserini tespit etmede etkili olabilen daha az invaziv bir seçenektir. Ancak testler, sorun haline gelmeden önce kanser öncesi polipleri bulma konusunda sınırlıdır.

Tarama programlarının kullanılması, 50 yaş üstü kişilerde kolorektal kanser vakalarının ve ölümlerinin azalmasının başlıca nedeni olarak gösteriliyor.

Kolon Kanseri Riski Nasıl Azaltılabilir?

Hastalığın bir adım önünde kalmak için riski anlamak esastır.

Bu açıdan şu dört ipucu oldukça önemlidir.

• Aile geçmişini bilmek: Genetik, potansiyel risk hakkında çok şey ortaya çıkarabilir. Yakın bir akrabanızın kolorektal kanser veya ileri kolon polipleri için tedavi görüp görmediğini bilmek son derece önemlidir.
• Tarama yaptırmak: Zamanı geldiğinde kontrol yaptırmak için mevcut kaynaklar kullanılmalıdır. Kolon kanseri yavaş büyür, bu da hayatı tehdit eden bir sorun haline gelmeden önce onu yakalama fırsatı verir.
• Bir doktorla görüşmek: Bir şeyler ters gidiyor gibi görünüyorsa bunu bir doktor randevusunda dile getirmek gerekir. 20'li yaşlarda olunsa ve hiçbir şeyin ters gidemeyeceği düşünülüyor olsa bile sağlık ciddiye alınmalıdır.
• Sağlıklı yaşamak: Daha fazla egzersiz yapılmalı, daha az oturulmalıdır. Tabağının daha fazlası meyve ve sebzelerle doldurulmalı ve kırmızı et azaltılmalıdır. Sigarayı bırakmak ve alkol tüketimini sınırlamak gerekir.

Hangi faktörlerin kolorektal kanser geliştirme riskini artırabileceği, hangi semptomlara karşı dikkatli olunması gerektiği ve ne zaman tarama yaptırmanın gerektiğini bilmek önemlidir. Kişinin kendini bu hastalıktan korumak için yapabileceği çok fazla şey vardır.