Transvers Miyelit Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Transvers miyelit (TM), omuriliğin iltihaplanmasından kaynaklanan nadir bir nörolojik durumdur. Genellikle kas güçsüzlüğü, ağrı ve mesane disfonksiyonu gibi ani semptomlarla sonuçlanır. Transvers miyelitin birkaç olası nedeni vardır. Bazı insanlar transvers miyelit semptomlarından ve sonuçta ortaya çıkan komplikasyonlardan kurtulurken bazıları kurtulamaz.
Transvers miyelit, omuriliğin iltihaplanmasından kaynaklanan nadir bir nörolojik durumdur.
Omurilik, omurganın ortasından geçerek beyin sapından bele kadar uzanan silindirik bir yapıdır. Beyinden vücudun geri kalanına mesajlar taşıyan sinir demetleri ve hücreleri içeren hassas bir yapıdır.
Enflamasyon nedeniyle, omurilikteki sinir hücrelerinin etrafındaki örtü (miyelin kılıf) hasar görür. Bu durum omurilik sinirleri ile vücudun geri kalanı arasındaki sinyalleri kesintiye uğratarak his, hareket ve mesane kontrolü kaybı gibi sorunlara neden olur.
Transvers miyelit omuriliğin etrafında, omurga boyunca herhangi bir bölgede meydana gelebilir.
“Miyelit” terimi omuriliğin iltihaplanması anlamına gelir. “Transvers”, duyu ve işlevdeki değişikliklerin modelini ifade eder. Transvers miyelitte genellikle vücudun gövdesi boyunca bant benzeri bir his vardır ve bu bandın altında duyusal değişiklikler yaşanır.
Çoğu vakada, transvers miyelit ani başlangıçlı tek seferlik bir durumdur ve ardından iyileşme veya stabilizasyon görülür.
Transvers miyelit, herhangi bir yaşta herhangi bir kişide ortaya çıkabilir. Ancak 10 ila 19 yaş ve 30 ila 39 yaş arasındaki kişileri daha fazla etkiliyor gibi görünmektedir. Vakaların yaklaşık %25'i çocukları etkilemektedir. Transvers miyelit genetik olarak ortaya çıkmaz veya ailesel geçişli olarak görülmez.
Transvers miyelit nadir görülür. Yılda 1 milyon kişi başına yaklaşık 1 ila 8 yeni ABD vakası veya her yıl yaklaşık 1.400 yeni vaka görülmektedir.
Transvers miyelit belirtileri birkaç saat veya gün içinde gelişebilir (ani başlangıçlı) veya bir ila dört hafta içinde gelişebilir. Transvers miyelit belirtileri hızla şiddetli hale gelebilir.
Transvers miyelit belirtileri omuriliğin hasarlı bölgesinde veya altında ortaya çıkma eğilimindedir. Örneğin, omuriliğin hasarlı bölgesi orta sırtta kolların altındaysa, bacaklar ve mesane/bağırsak kontrolü muhtemelen etkilenecek ancak kollar etkilenmeyecektir.
Transvers miyelit genellikle vücudun her iki tarafını da etkiler ancak bazen sadece bir tarafı etkiler (bu multipl sklerozlu kişilerde daha yaygındır).
En kötü noktasında, transvers miyelite sahip insanların %50'si bacaklarının tüm hareketlerini kaybetmiştir, insanların %80 ila %94'ü uyuşma veya anormal his (karıncalanma veya iğnelenme) yaşar ve neredeyse tüm insanlarda bir dereceye kadar mesane disfonksiyonu vardır.
Bazı kişilerde bu semptomlar tedavi ile düzelir veya tamamen ortadan kalkarken, diğerlerinde kalıcı komplikasyonlar görülür.
Transvers miyelit için aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç farklı semptom grubu vardır:
Transvers miyelit, hasarın omurganın neresinde olduğuna bağlı olarak vücudun belirli bölgelerinde aşağıdaki anormal hislere (parestezi) neden olabilir:
Transvers miyelit vücudun belirli bölgelerinde ağrıya neden olabilir. Ağrı keskin veya künt hissedilebilir. Kollardan ve/veya bacaklardan aşağıya doğru yayılabilir veya göğsü ve karnı sarabilir.
Transvers miyelit aşağıdaki mesane ve bağırsak semptomlarına neden olabilir:
Transvers miyelitli kişilerin bacaklarında hızla ilerleyen güçsüzlük olabilir. Enflamasyon üst omuriliği etkiliyorsa, kolları da etkiler.
Kas ve hareket sorunlarının belirtileri şunları içerir:
Transvers miyelitli kişiler orgazm olmakta zorluk yaşayabilir ve penisi olan kişiler erektil disfonksiyon yaşayabilir.
Transvers miyelit ayrıca aşağıdaki semptomlara da sahip olabilir:
Genel olarak, transvers miyelit omuriliğin iltihaplanmasından kaynaklanır.
Vücut rahatsız edici bir ajanla (virüsler, bakteriler veya toksik kimyasallar gibi) karşılaştığında veya bir yaralanmaya maruz kaldığında, bağışıklık sistemini harekete geçirir.
Bağışıklık sistemi ilk yanıtlayıcılarını gönderir: Enflamatuar hücreler ve sitokinler (daha fazla enflamatuar hücreyi uyaran maddeler).
Bu hücreler, bakterileri ve diğer suçlu ajanları yakalamak veya yaralı dokuyu iyileştirmeye başlamak için enflamatuar bir yanıt başlatır. Bu enflamatuar yanıt birçok durumda gerekli olsa da bazen bağışıklık sistemi bilinen bir neden olmaksızın ilk yanıtlayıcılarını gönderebilir ve sağlıklı dokuya saldırabilir. Ya da rahatsız edici bir ajana karşı verilen enflamatuar yanıt aşırı olabilir ve bu süreçte vücuttaki dokulara zarar verebilir.
Transvers miyelit durumunda, omurilikteki sinir hücrelerinin etrafındaki örtü iltihaplanma nedeniyle hasar görür.
Transvers miyelite yol açan çeşitli olası iltihaplanma nedenleri vardır. Nedenler aşağıdaki kategorilerde gruplandırılabilir:
İdiopatik transvers miyelit, durumun bilinen bir nedeni olmadığı anlamına gelir. Bu, transvers miyelit vakalarının çoğunluğunu temsil eder.
Bilim insanları idiyopatik transvers miyelitin omuriliğe karşı anormal ve aşırı bir bağışıklık tepkisinden kaynaklandığını ve bunun da iltihaplanma ve doku hasarına yol açtığını düşünmektedir. Ancak kesin neden veya tetikleyici bulunamamaktadır.
Transvers miyelite neden olabilen bakteriyel, viral, parazitik ve mantar enfeksiyonları bunlarla sınırlı olmamakla birlikte aşağıdakileri içerir:
Doktorlar için transvers miyelite doğrudan viral enfeksiyonun mu yoksa bağışıklık sisteminden gelen enfeksiyon sonrası bir yanıtın mı neden olduğunu belirlemek genellikle zordur.
Transvers miyelit ile ilişkisi olan sistemik inflamatuar otoimmün durumlar şunlardır:
Transvers miyelite neden olabilen merkezi sinir sistemi otoimmün koşulları şunları içerir:
Bazı kişilerde transvers miyelit, multipl skleroz (MS) veya nöromiyelit optika spektrum bozukluğu (NMOSD) gibi merkezi sinir sistemi otoimmün veya immün aracılı bir durumun ilk belirtisini temsil eder.
Vücudun sadece bir tarafının etkilendiği anlamına gelen “kısmi” miyelit MS'te daha yaygındır.
NMSOD, miyelit “tam” olduğunda, yani vücudun her iki tarafında da ciddi felç ve uyuşukluğa neden olduğunda altta yatan bir durum olarak çok daha olasıdır. NMOSD'li kişilerin başına gelen miyelit atakları daha şiddetli olma eğilimindedir ve MS'li kişilerdeki ataklara göre daha az iyileşme ile ilişkilidir.
Aşılama sonrası transvers miyelit vakaları, hepatit B virüsü, kızamık-kabakulak-kızamıkçık, difteri-tetanoz-boğmaca ve diğerlerine karşı aşılamadan iki gün ila üç ay sonra bildirilmiştir. Son zamanlarda, COVID-19 aşılamasından bir ila 14 gün sonra bazı transvers miyelit vakaları da bildirilmiştir.
Bilim insanları bu reaksiyonun kesin nedenini bulamamış olsa da bir teori aşılamanın otoimmün bir süreci tetiklemiş olabileceğini öne sürmektedir. Kapsamlı araştırmaların aşıların güvenli olduğunu kanıtladığını ve transvers miyelit ile potansiyel bağlantının yalnızca tesadüfi veya en kötü ihtimalle çok nadir görülen bir komplikasyon olabileceğini bilmek çok önemlidir.
Kişi transvers miyelit belirtileri yaşıyorsa, doktor tıbbi geçmişini gözden geçirecek ve fiziki muayene yapacaktır.
Bu inceleme omurilikte bir sorun olduğunu gösteriyorsa, aşağıdakiler için daha ileri testler istenecektir:
Doktorlar, birkaç gün içinde omurilik semptomları geliştirilirse ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya diğer görüntülemeler omurilik sorunları için başka bir neden göstermezse transvers miyelit tanısı koyar.
Doktorlar transvers miyeliti ve nedenini teşhis etmek için aşağıdaki testleri isteyebilir:
Transvers miyelitin olası nedenine bağlı olarak ek testlere ihtiyaç duyulabilir. Bu testlerden hiçbiri belirli bir nedene işaret etmiyorsa kişide idiyopatik transvers miyelit olduğu varsayılır.
Transvers miyelit için tedavi hedefleri şunları içerir:
Transvers miyelit tedavisi, iltihabın ve nedeninin akut (kısa vadeli) tedavisini ve transvers miyelitin neden olabileceği komplikasyonların uzun vadeli yönetimini içerir.
Transvers miyelit için ilk basamak tedavi damar yolu glukokortikoidlerdir. Doktor transvers miyelitten şüphelenirse, mümkün olan en kısa sürede yüksek doz damar yolu glukokortikoidlere başlayacaktır.
Glukokortikoidler, steroid hormonların bir sınıfı olan kortikosteroidlerin bir sınıfıdır. Glukokortikoidler iltihapla savaşan ve bağışıklık sistemiyle birlikte çalışan güçlü ilaçlardır. Transvers miyelit durumunda, glukokortikoidler omurilikteki iltihabı azaltmaya yardımcı olur.
Muhtemelen en az üç ila beş gün boyunca bu ilaçlar kullanılır ancak ilaca daha uzun süre ihtiyaç duyulabilir.
Transvers miyelit için ek tedaviler şunları içerebilir:
Transvers miyelitin akut fazı için tedavi gördükten sonra, işlevsel becerileri geliştirmek ve transvers miyelitin ikincil komplikasyonlarını önlemek için muhtemelen rehabilite edici bakıma ihtiyaç olacaktır.
Rehabilitasyon, transvers miyelitten kaynaklanan fiziksel hasarı tersine çeviremese de ciddi felç geçiren kişilerin bile mümkün olduğunca işlevsel olarak bağımsız olmalarına ve mümkün olan en iyi yaşam kalitesine sahip olmalarına yardımcı olabilir.
Transvers miyelitin uzun vadeli yönetimi şunları içerebilir:
Transvers miyelitten iyileşmek mümkündür ancak iyileşme farklı insanlar için farklı seyreder.
Transvers miyelitten iyileşme hiç olmayabileceği gibi, kısmi veya tam da olabilir ve genellikle ilk tedaviden sonra bir ila üç ay içinde başlar. Çoğu insan transvers miyelitten, durum ortaya çıktıktan sonraki üç ay içinde iyileşir. Bazıları için iyileşme aylar ya da yıllar sürebilir.
Bazı insanlar iltihaptan çok az veya hiç kalıcı komplikasyon olmadan kurtulurken, diğerleri orta veya ciddi sakatlıklarla iyileşir.
İyileşme şansı düşük olan kişiler şunlardır:
Maalesef transvers miyeliti önlenek mümkün değildir.
Transvers miyeliti olan kişiler için hastalığın seyri değişkendir.
Transvers miyelit çoğu insanda genellikle sadece bir kez görülür. Multipl skleroz gibi altta yatan bir nedeni olan bazı kişilerde tekrarlayabilir (yeniden ortaya çıkabilir). Vücudun sadece bir tarafı transvers miyelitten etkilendiyse, gelecekte MS geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir.
Kişide transvers miyelit varsa, bağırsak ve mesane disfonksiyonu ve kas gerginliği gibi transvers miyelit komplikasyonlarını önlemek veya tedavi etmek için kaliteli tıbbi bakım aldığından emin olmak çok önemlidir. Kişi, deneyimlerini paylaşabilecek diğer kişilerle tanışmak için bir destek grubuna katılmayı da düşünebilir. Transvers miyelit ile ilgili depresyon veya anksiyete yaşayanların bir terapist veya psikologdan yardım alması önemlidir.
Transvers miyeliti olan birine bakanların, bu kişilerin en iyi tıbbi bakımı almalarını ve daha bağımsız olmalarına yardımcı olabilecek mobilite cihazlarına ve terapiye erişmelerini sağlamak için onlara yardımcı olması önemlidir.
Transvers miyelitin psikolojik ve fiziksel etkileriyle başa çıkmak hasta kişi ve onun ailesi için zor olabilir. Erken iyileşme döneminde, bağımsızlığın önündeki zorluklarla başa çıkmaya yönelik bir plan geliştirmek için aile eğitimi şarttır.
Ani ve kötüleşen kas güçsüzlüğü ve ağrı gibi transvers miyelit belirtileri yaşayanlar mümkün olan en kısa sürede en yakın hastaneye gitmelidir.
Kişiye transvers miyelit teşhisi konulduysa, tedavi almak ve olası komplikasyonları izlemek için sağlık ekibini düzenli olarak ziyaret etmek gerekecektir.
Kişinin kendisine veya bir yakınına konulan transvers miyelit teşhisini anlaması ve kabullenmesi çok zor olabilir. Ancak sağlık ekibi, kişinin semptomlarına özgü sağlam bir tedavi ve rehabilitasyon planı sunacaktır. İyileşme süreci boyunca ihtiyaç duyulan sevgi ve desteğin alındığından emin olmak ve ortaya çıkan yeni semptomları ele almak için sağlık durumunu dikkatle izlemek önemlidir.
Gebe Okulu Nedir?
Vertebroplasti Nedir? Hangi Durumları Tedavi Eder? Yan Etkileri Nelerdir?
Lisfranc Yaralanması Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Açık Redüksiyon ve İç Sabitleme (ORIF) Nedir? Kimlere Uygulanır? Faydaları Nelerdir?
Bilek Ağrısı Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?
Osteoporoz Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Bacak Kırıkları Neden Olur? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Bilek Kırıkları Neden Olur? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Subungual Hematom Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Medial Tibial Stres Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?