Ödem Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Ödem Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Ödem; genellikle ayaklarda, bacaklarda ve ayak bileklerinde olmak üzere dokularda sıvı biriktiğinde ortaya çıkar. Ödem herkesi, özellikle hamile olanları ve 65 yaş ve üstü yetişkinleri etkileyebilir. Tedavi, diyet ve egzersiz de dahil olmak üzere yaşam tarzı değişikliklerini içerir.

Ödem Nedir?

Ödem, vücudun dokularında sıkışan sıvının neden olduğu şişlik için kullanılan tıbbi terimdir. Ödem en sık ayaklarda, ayak bileklerinde ve bacaklarda olur ancak yüz, eller ve karın gibi vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir.

Ödem Kimleri Etkiler?

Ödem herkesi etkileyebilir ancak bu durum en sık hamile olan kişileri ve 65 yaş ve üstü yetişkinleri etkiler.

Ödem Ne Kadar Yaygındır?

Ödem yaygındır çünkü bu durumla ilişkili birçok neden vardır. Hafif ödem vakaları kendiliğinden geçer, bu nedenle kesin görülme oranı bilinmemektedir.

Ödem Vücudu Nasıl Etkiler?

Ödem, vücudun bazı bölümlerinin boyutunun artmasına (şişmesine) neden olur ve bu da günlük işleri tamamlamayı engelleyebilir. Vücudun şişen kısmını yükseltmek veya uzun süre oturuyor veya ayakta duruluyorsa hareket etmek gibi basit yaşam tarzı değişiklikleri şişliği azaltabilir ve kendini daha iyi hissetmeye yardımcı olabilir. Bazen ödem altta yatan bir sağlık durumunun belirtisidir, bu nedenle ödem belirtileri yaşanırsa bir doktora başvurulmalıdır.

Ödemin Belirtileri Nelerdir?

Ödemin belirtisi vücutta şişliktir. Şişme, dokularda sıvı birikmesi nedeniyle vücudun bir kısmı büyüdüğünde meydana gelir. Şişme vücudun herhangi bir yerinde olabilir ancak en sık ayakları, ayak bileklerini ve bacakları etkiler.

Ödem belirtileri şunları içerir:

• Vücudun bir bölgesi bir gün öncesine göre daha büyüktür.
• Şişmiş bölgenin üzerindeki deri gergin ve parlak görünür.
• Bacaklar, ayak bilekleri veya ayaklar şişerse yürümekte zorluk çekilebilir.
• Öksürülebilir veya nefes almakta zorlanılabilir.
• Şişen vücut bölgesinde dolgunluk veya gerginlik hissedilebilir.
• Etkilenen bölgede hafif ağrı veya acı hissi olabilir.

Ödemin Nedeni Nedir?

Doktor ödem teşhisi koyduktan sonra, bir sonraki adım dokularda sıvı birikmesine neyin neden olduğunu belirlemektir. Ödem teşhisi için aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç olası neden vardır:

• Yerçekimi: Bir yerde çok uzun süre oturur veya ayakta durulursa, su doğal olarak kollara, bacaklara ve ayaklara doğru çekilir.
• Damarlardaki kapakçıkların zayıflaması (venöz yetmezlik): Toplardamarlardaki kapakçıklar zayıfladığında, damarların kanı kalbe geri itmesi zorlaşır ve bu durum varislere ve bacaklarda sıvı birikmesine yol açar.
• Altta yatan tıbbi durumlar: Kalp yetmezliği ve akciğer, karaciğer, böbrek ve tiroid hastalıkları gibi durumlarda ödem bir belirti olarak ortaya çıkar.
• İlaçların yan etkileri: Tansiyon veya ağrı kesici ilaçlar gibi bazı ilaçların yan etkisi olarak ödem görülebilir.
• Kötü beslenme: Kişi dengeli beslenmiyorsa ya da tuz (sodyum) oranı yüksek gıdalar tüketiyorsa vücudunun farklı bölgelerinde sıvı birikebilir.
• Hamilelik: Hamilelik sırasında bacaklardaki şişme, uterusun vücudun alt gövdesindeki kan damarlarına baskı yapmasıyla oluşur.
• Zayıflamış bağışıklık sistemi: Alerjik reaksiyon, enfeksiyon, yanıklar, travma veya pıhtılar ödeme yol açabilir.

Ödem Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor ödemi teşhis etmek için fiziki muayene yapacak ve ardından nedenini bulmak için tanısal testler uygulayacaktır. Özellikle cildin parlak veya gergin bir görünüme sahip olduğu kısımlarında şişlik olup olmadığına bakacaktır.

Ödemin Derecelendirmesi Nasıldır?

Ödem derecelendirmesi, ödem tanısının ciddiyetini belirlemek ve dokularda ne kadar sıvı biriktiğini tahmin etmek için kullanılan bir ölçektir. Doktor vücudun bir bölgesinde ödem olup olmadığını test etmek için parmağını cildin şişmiş bir bölgesine 5 ila 15 saniye boyunca hafifçe bastırır (çukur testi). Basıncı bıraktıktan sonra ciltte bir çukur belirecektir. Çukur, dokularda sıvı biriktiğini gösterir.

Ödem derecelendirme ölçeği, çukur testinden sonra çukurun ne kadar hızlı normale döndüğünü (rebound) ölçer. Ölçek şunları içerir:

• Derece 1: 2 milimetrelik (mm) çukur ile anında geri tepme.
• Derece 2: 3 ila 4 mm çukur ile 15 saniyeden az geri tepme.
• Derece 3: 5 ila 6 mm çukur ile 15 saniyeden fazla ancak 60 saniyeden az geri tepme.
• Derece 4: 8 mm'lik bir çukur ile 2 ila 3 dakika arasında geri tepme.

Ödem Nasıl Tedavi Edilir?

Ödem tedavisi, özellikle neden altta yatan bir sağlık durumuyla ilgiliyse, nedene bağlı olarak değişir. Örneğin:

• Amfizem veya kronik bronşit gibi bir akciğer hastalığı ödeme neden oluyorsa, doktor sigara içiliyorsa sigarayı bırakmayı önerecektir.
• Ödem kronik kalp yetmezliği ile ortaya çıkıyorsa doktor, kiloyu, sıvı alımını ve tuz alımını izleyerek teşhisi tedavi etmek için yaşam tarzı değişiklikleri önerecektir. Doktor içilen alkol miktarını azaltmayı önerebilir.
• Ödem, alınan bir ilacın yan etkisiyse, doktor şişliği gidermek için ilacı kesebilir veya dozajını azaltabilir. Doktor söylemedikçe ilaçlar bırakılmamalıdır.

Şişliği Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?

Ödemin altında yatan nedeni tedavi etmenin yanı sıra, vücutta sıvı birikmesini önlemek için atılabilecek birkaç adım vardır:

• Otururken veya uzanırken, bacakların altına bir yastık koyarak onları kalp seviyesinin üzerinde tutmak.
• Hareket etmeden uzun süre oturmamak veya ayakta durmamak ya da kısa yürüyüşler yapmak.
• Vücudun bazı bölgelerine baskı uygulayarak sıvıların buralarda toplanmasını önleyen destek çorapları veya kolluklar giymek. Kronik ödem yaşayan ve şişlik için ayarlanabilir ayakkabıya ihtiyaç duyan kişiler için ödem ayakkabıları mevcuttur.
• Beslenme düzenindeki tuz miktarını azaltmak.
• İlaç almak için doktorun talimatlarına uymak. Doktor, vücudun fazla sıvıdan kurtulmasına yardımcı olan bir diüretik alınmasını isteyebilir.

Ödem Varsa Nasıl Beslemek Gerekir?

Bazı durumlarda ödemin nedeni beslenme düzeninde çok fazla tuz bulunması olabilir. Tuz vücudun su tutmasına neden olur, bu da dokulara sızabilir ve şişmeye neden olabilir. Diyetteki tuz miktarını azaltmak için yaşam tarzı değişiklikleri yapmak ödem teşhisini iyileştirebilir.

Tedaviden Ne Kadar Süre Sonra Daha İyi Hissedilir?

Teşhisin nedenine bağlı olarak ödem geçici veya kalıcı olabilir. Şişlik normalde birkaç gün sürer. İlk iki gün en fazla şişlik yaşanır ve üçüncü günden itibaren şişlik azalmaya başlayacaktır. Doktorun tedavisini özenle takip etmek, yaşanabilecek ödem miktarını azaltır. Birkaç günlük tedaviden sonra ödem geçmezse doktorla iletişime geçilmelidir.

Ödem Nasıl Önlenebilir?

Bazen kalp yetmezliği, karaciğer veya böbrek hastalığı gibi altta yatan bir sağlık durumunun sonucuysa ödeme neden olan şeyi önlemek mümkün olmaz ancak semptomları yönetmek için doktorla birlikte çalışılabilir.

Ödemin nedeni çok fazla tuz alımı ise tüketilen gıdalardaki tuz miktarını azaltmak için diyeti ayarlamak ödemi önleyecektir.

Daha sık hareket ederek de ödemi önlenebilir. Hareket etmeden oturmak veya ayakta durmak dokularda sıvı birikmesine neden olabilir. Uzun süre oturulduğu fark edildiğinde kalkmak veya vücudu hareket ettirmek ödem olasılığını azaltacaktır.

Ödemi Olanlar Ne Yapmalıdır?

Vücutta ödem veya şişlik hissedilirse bir doktora görünmek çok önemlidir. Ödem cildi gerebilir ve tedavi edilmezse şişlik artıp ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Ödem, nedenine bağlı olarak kısa veya uzun süreli bir durum olabilir. Ödeme neden olabilecek altta yatan herhangi bir durumu yönetmeye yardımcı olacak tedaviler mevcuttur veya vücuttaki şişliği ve sıvı birikimini azaltmak için basit yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir.

Ödemi Olan Kişi Kendine Nasıl Bakabilir?

Kişide ödem varsa, şişliği azaltmak için aşağıdaki adımları atmalıdır:

• Sigarayı bırakmak veya beslenme şeklini değiştirmek için yaşam tarzı değişiklikleri yapmak.
• Daha sık hareket etmek.
• Yatarken veya otururken bacakları yükseltmek.
• Kompresyon çorapları veya kolluklar giymek.
• Vücudun şişmiş bölgelerini ek basınç, yaralanma ve aşırı sıcaklıklardan korumak önemlidir. Şişmiş bölgelerin üzerindeki deride meydana gelen yaralanmaların iyileşmesi daha uzun sürer ve enfekte olma olasılığı daha yüksektir.

Ne Zaman Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Aşağıdaki durumlarla karşılaşılırsa derhal bir doktorla iletişime geçilmelidir:

• Şişmiş bir bölgede ağrı veya renksiz cilt.
• Şişmiş bir bölgede açık bir yara.
• Nefes darlığı.
• Sadece bir uzvun şişmesi.
• Yürümekte veya hareket etmekte zorlanmak.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Ödeme ne sebep oldu?
• Diyetimdeki tuz miktarını azaltmam gerekir mi?
• Tedavinin yan etkileri var mı?
• Ayak bileklerimdeki şişliği azaltmak için kompresyon çorabı giymem gerekir mi?

Ödem İçin ICD-10 Kodu Nedir?

Ödem için tanısal ICD-10-CM kodu R60.9'dur. Doktorlar için bu kod tanıyı, semptomları ve tedavi gerekliliğini tanımlar.

Ödem yaygındır ve nedenine bağlı olarak bu durum teşhisi konan her kişi için şiddeti değişir. Kişi hamileyse, doğum tarihi yaklaştıkça şişlik yaşaması normaldir. Normalde kişinin hafif bir durumu varsa ödem kendiliğinden geçer ancak daha şiddetli bir durumu varsa ilaç ve çeşitli tedaviler mevcuttur.

Kişi hamile değilse ve vücudunun bir bölümünde beklenmedik bir şişlik olduğunu fark ederse, muayene için bir doktora başvurmalıdır. Ödem, altta yatan bir sağlık sorununun işareti olabilir ve erken teşhis ve tedavi en iyi sonucun alınmasını sağlayabilir.