Koenzim Q10 Takviyesine Gerçekten İhtiyacınız Var mı?

Koenzim Q10 Takviyesine Gerçekten İhtiyacınız Var mı? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Çoğu insanın ek koenzim Q10'a ihtiyacı yoktur ancak migren veya kalp hastalığı yaşayanların önce doktorunuza danışırsanız yardımcı olabilir.

Vitamin ve takviye rafları oldukça bunaltıcı olabilir. Tüm bu şişeler ve kavanozlar, genellikle kulağa çok bilimsel gelen adlarına göre alfabetik olarak sıralanmış halde size bakarlar. Peki neye ihtiyacınız olduğunu, neye ihtiyacınız olmadığını, neyin güvenli olduğunu ve nelerden kaçınmanız gerektiğini nasıl bileceksiniz?

Bu takviyelerden biri, son yıllarda daha popüler ve kullanılabilir hale gelen koenzim Q10'dur. Bazı çalışmalar, koenzim Q10’un belirli sağlık sorunları olan kişiler için yararlı olabileceğini göstermektedir.

Koenzim Q10'un ne olduğunu, vücutta ne işe yaradığı ve kimlerin koenzim Q10 takviyesi alması ya da almaması gerektiği ile ilgili detayları yazımızda bulabilirsiniz.

Koenzim Q10 Nedir?

CoQ10 olarak bilinen koenzim Q10, vücudun doğal olarak ürettiği bir besin maddesidir. Vücuttaki neredeyse tüm hücrelerde bulunur ve çoğunlukla mitokondride, yani hücrenin “güç merkezinde” yoğunlaşır.

Koenzim Q10 enerji üretiminde rol oynar ve biyokimyasal reaksiyonlara güç verir. Beyni, kalbi ve kasları korumaya yardımcı olan güçlü bir antioksidandır ve aynı zamanda anti-enflamatuar özelliklere de sahiptir.

Antioksidanlar, vücudun kendisini serbest radikallere (hücrelere zarar verebilen ve kronik hastalıklara yakalanma riskini artıran kararsız moleküller) karşı savunmasına yardımcı olan doğal olarak oluşan kimyasallardır.

Aşağıdaki gıdalar da koenzim Q10 içerir:

• Somon, uskumru ve sardalya gibi yağlı balıklar.
• Yumurtalar.
• Fındık.
• Tavuk.
• Karaciğer, kalp veya beyin gibi sakatatlar.
• Tam tahıllar.

Koenzim Q10 ihtiyacının çoğu vücutta üretilenlerle karşılanır ancak bir kısmını da yiyeceklerden alınır.

Ancak yaşlandıkça koenzim Q10 seviyeleri düşmeye başlar. Diğer pek çok şey gibi bu da yaşlanmanın doğal bir fonksiyonudur. Bu önemli besini üretme kabiliyeti 20'li yaşlarda zirveye ulaşır ve sonra yavaş yavaş azalır.

Aşağıdakiler gibi bazı sağlık koşulları da koenzim Q10 seviyelerinin düşmesine neden olabilir:

• Kalp hastalığı
• Kanser
• Diyabet
• Parkinson veya Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklar

Koenzim Q10 eksikliği olup olmadığını anlamak zor olabilir çünkü kan testinde ortaya çıkmaz. Kandaki koenzim Q10 miktarı doku ve hücrelerdeki miktarı yansıtmayabilir. Kandaki koenzim Q10 seviyeleri normal aralıkta olabilir ancak iyi emilemiyorsa hala eksik olabilir.

Doktor kişide koenzim Q10 eksikliği olduğundan veya kişinin risk altında olduğundan şüpheleniyorsa takviye önerebilir.

Koenzim Q10 Takviyelerinin Faydaları Nelerdir?

Koenzim Q10 takviyeleri ne işe yarar? Bu antioksidan takviyesi iki ana fayda ile ilişkilendirilir. Bunlar şöyledir:

• Migreni rahatlatır.
• Kalp hastalığı olan kişiler için belirli sağlık risklerini azaltır.

Koenzim Q10'un vücuda nasıl yardımcı olabileceğini inceleyen diğer çalışmalarla birlikte bu olası faydaların her ikisine de daha derinlemesine göz atmakta fayda var.

Migrende Rahatlama

Koenzim Q10 enflamasyonu azaltmaya ve iyileşmeyi desteklemeye yardımcı olabilir. Yapılan çalışmalar bunun migrenlerin sıklığını, şiddetini ve uzunluğunu azaltabileceğini göstermektedir. Bir çalışma, koenzim Q10'un magnezyum ve riboflavin (diğer adıyla B2 vitamini) ile eşleştirildiğinde migren ağrısını ve etkisini azaltmada umut verici sonuçlara sahip olduğunu göstermiştir. Ancak bu çalışmaların her ikisi de küçüktü, bu da daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu anlamına gelmektedir.

Ayrıca bu etkiler yalnızca insanlar yüksek dozda takviye aldıklarında ortaya çıkmıştır. Bu nedenle migren için Koenzim Q10 almayı düşünenlerin önce bir doktora danışması gerekmektedir.

Daha Düşük Kalp Hastalığı Riski

Koenzim Q10 takviyeleri kalp hastalığı ile yaşayan insanlara yardımcı olabilir. Uzun süreli bir çalışma, günlük Koenzim Q10 takviyesi aldıklarında, orta ila şiddetli kalp yetmezliği olan kişilerin ilk majör olumsuz kardiyovasküler olay yaşama riskinin %42 daha düşük olduğunu göstermiştir. (Majör olumsuz kardiyovasküler olay şemsiye terimi, kalp yetmezliği nedeniyle ani hastaneye yatışı ve kalp hastalığına bağlı ölümü içerir).

Ancak koenzim Q10 kalp hastalığı için bir tedavi değildir. Koenzim Q10 takviyesi,alınan diğer tedavilere ek olarak yapılır. Halihazırda yapılmakta olanlarla birlikte çalışması amaçlanmaktadır, onların yerini alması değil.

Hala daha fazla araştırmaya ihtiyaç var gibi görünmektedir. Kalp yetmezliği ve koenzim Q10 takviyeleri ile ilgili çalışmalara genel bir bakış, ek çalışmaların (ve özellikle daha büyük çalışmaların) koenzim Q10'un kalp hastalığı olan kişilere nasıl fayda sağlayabileceğini ve ideal dozajı belirlemeye yardımcı olacağını belirtmektedir.

Koenzim Q10 Statinlerden Kaynaklanan Kas Ağrıları İçin Faydalı mıdır?

Koenzim Q10 takviyeleri statin kaynaklı kas ağrısını gidermeye yardımcı olmaz. Bu reçeteli ilaçlar kolesterolü düşürmeye yardımcı olarak kalp krizi ve felç riskini azaltabilir ancak bazı insanlarda kas ağrıları gibi yan etkileri de beraberinde getirir. Bir süre insanlar bu kas ağrılarının statinlerin genel koenzim Q10 seviyelerini düşürdüğü için meydana geldiğini düşündüler ancak bunun doğru olmadığı gösterildi.

Koenzim Q10'un Diğer Olası Faydaları Nelerdir?

Koenzim Q10'un sağlığa başka faydaları da olabilir ancak henüz kesin bir şey söylemek için yeterli araştırma bulunmamaktadır. Koenzim Q10'un aşağıdakiler üzerindeki olası etkileri araştırılmıştır:

• Egzersiz iyileşmesi. Veriler kesin değildir ancak koenzim Q10, insanların egzersiz sonrası yorgunluktan kurtulmalarına yardımcı olma olasılığı nedeniyle “ilginç bir molekül” olarak adlandırılmıştır.
• Diyabet. Çalışmaların gözden geçirilmesi, koenzim Q10'un diyabetin neden olduğu oksidatif stresi (vücuttaki serbest radikallerin ve antioksidanların dengesizliği) azaltabileceğini göstermiştir.
• Cilt sağlığı. Koenzim Q10 kolajen üretimini artırmaya yardımcı olabilir. Kolajen cildin ana yapı taşıdır ve elastik (yumuşak ve esnek) kalmasına yardımcı olur ancak yaşlandıkça vücudun kolajen üretimi azalır.
• Doğurganlık. Bir çalışma, koenzim Q10 takviyelerinin yumurta kalitesini artırabileceğini gösterirken, diğer çalışmalar spermin daha iyi hareket etmesine (sperm hareketliliği olarak bilinir) yardımcı olabileceğini bulmuştur.

Diğer takviyeler gibi koenzim Q10 da burada listelenmeyenler de dahil olmak üzere pek çok açıdan incelenmiştir. Ancak araştırmalar sınırlıdır ve başka faydaları olduğunu gösteren kesin bir kanıt yoktur.

Ne Kadar Koenzim Q10 Alınmalıdır?

Koenzim Q10 (ya da herhangi bir takviye) almaya başlamadan önce her zaman bir doktorla konuşulmalıdır.

Koenzim Q10 için oldukça tipik bir doz günde 100 miligramdır ancak şu anda belirlenmiş ideal bir doz yoktur. Önerilen dozaj aynı zamanda onun ne için kullanıldığına da bağlı olacaktır. Bununla birlikte takviyeler ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından iyi bir şekilde düzenlenmemektedir (veya bazı durumlarda hiç düzenlenmemektedir), bu nedenle etikette yazanla gerçekte alınanın aynı olup olmadığını bilmek zor olabilir.

Koenzim Q10 takviyeleri arayanların bunları ubikinol formunda satın almasına gerek yoktur. Bunlar daha pahalı olma eğilimindedir ve koenzim Q10’un bu şekilde alınması bir gereklilik değildir.

Ubikinol genellikle koenzim Q10‘un en emilebilir aktif formu olarak ifade edilir ancak bu gerçekten önemli bir özellik değildir. Vücudun koenzim Q10'u nasıl emdiğine katkıda bulunan birkaç faktör vardır ve bu oldukça karmaşık bir süreçtir.

Daha İyi Bir Emilim İçin Ne Yapılabilir?

Koenzim Q10 takviyesi yiyeceklerle birlikte alınmalıdır. Koenzim Q10  yağda çözünen bir besin maddesidir, bu nedenle yemeklerle almak vücudun emilimi en üst düzeye çıkarmasına yardımcı olabilir.

Koenzim Q10’un Yan Etkileri ve Riskleri Nelerdir?

Koenzim Q10'un genellikle çok az yan etkisi ve riski olduğu ya da hiç olmadığı için güvenli olduğu düşünülmektedir.

Koenzim Q10 takviyesinin güvenliği henüz tam olarak belirlenmiş değildir. Güvenli olmadığını keşfetmediğimiz sürece ya da keşfedene kadar, almanın güvenli olduğu varsayımı altında hareket edilmektedir.

Yan etkiler nadir ve genellikle küçük olsa da yüksek seviyelerde takviye alınıyorsa bu yan etkilerle karşılaşmak daha olasıdır. Yan etkiler aşağıdakileri içerebilir:

• İshal
• Mide bulantısı
• Mide yanması

Koenzim Q10'un kullanılan diğer ilaçlarla olumsuz etkileşime girmeyeceğinden emin olmak da önemlidir. Örneğin koenzim Q10 kan basıncını düşürebilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanılıyorsa koenzim Q10 takviyesi de almak çok fazla olabilir. Bazı durumlarda koenzim Q10 kan şekeri seviyelerini düşürebilir. Diyabetle yaşanıyorsa mevcut tedaviye bağlı olarak koenzim Q10 takviyeleri uygun olmayabilir.

Koenzim Q10 Takviyesi Alınmalı mı?

Koenzim Q10 takviyeleri herkes için gerekli değildir.

Dengeli besleniyorsanız, genç ve sağlıklıysanız, muhtemelen vücudunuzda yeterince Koenzim Q10 vardır. Koenzim Q10 eksikliği varsa takviyeler yardımcı olabilir.

Kişinin koenzim Q10 seviyesini düşürecek herhangi bir sağlık sorunu yoksa takviye alması için bir neden de yoktur.

İnsanlar bazen takviye almaya daha fazlasının daha iyi olduğu düşüncesiyle yaklaşsa da bu her zaman doğru değildir. İlk etapta bir eksiklik yoksa, takviye almak muhtemelen herhangi bir fark yaratmayacaktır.

Bir takviyenin tek dozda faydalı olması, daha fazlasının daha faydalı olacağı anlamına gelmez. Daha yüksek seviyelerde takviyenin mutlaka ek bir faydası yoktur.

Günün sonunda, bir koenzim Q10 takviyesi almaya başlamadan önce dikkatli olmak önemlidir. Takviye reyonundan bir şişe alıp her gün bir hap yutmaya başlamayın! Önce kendinize sorun: Koenzim Q10 seviyenizi etkileyebilecek bir durumunuz var mı? Koenzim Q10 size nasıl yardımcı olabilir ya da zarar verebilir? Ve belki de en önemlisi doktorunuz bu konuda ne diyor?

Kalp hastalığınız ya da migreniniz varsa veya 50 yaşın üzerindeyseniz ve koenzim Q10 seviyelerinizle ilgili sorularınız varsa bir doktora takviye önerip önermediğini sormak faydalı olabilir. Ancak genç ve sağlıklıysanız, koenzim Q10 takviyesi almanıza büyük ihtimalle gerek yoktur.