Spinal Metastaz Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Spinal Metastaz Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Spinal metastaz, kanserin vücuttaki başka bir bölgeden omurgaya yayılmasıdır. Omurlarda veya omurilikte spinal metastaz olabilir. Belirtiler arasında şiddetli boyun ve sırt ağrısı ile kol ve bacaklarda güçsüzlük yer alır. Tedavi, semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini korumak için kemoterapi ve radyasyon tedavisini içerebilir.

Spinal Metastaz Nedir?

Spinal metastaz (metastatik spinal kanser), vücudun başka bir yerindeki kanser omurgaya yayıldığında (metastaz yaptığında) meydana gelir. Doktorlar bunu omurgadaki ikincil (sekonder) kanser olarak adlandırabilir.

Bu durum bir tür kemik metastazıdır. En sık torasik omurgada (omurganın orta bölümündeki omurlar) veya lomber omurgada (alt omurgadaki omurlar) gelişir. Ancak omurilikte de spinal metastaz olabilir.

Omurgadaki kanserli bir tümör kemik ağrısına ya da kompresyon kırıklarına neden olabilir veya omuriliğin çalışma şeklini etkileyebilir. Tedavi değişkenlik gösterir ancak tipik olarak semptomları yönetmeyi ve tümör büyümesini yavaşlatmayı amaçlar.

Spinal Metastaz Ne Kadar Yaygındır?

Spinal metastaz, kanserin yaygın bir komplikasyonudur. Uzmanlar kanserli kişilerin %5 ila %30'unda metastatik omurga tümörü geliştiğini tahmin etmektedir.

Spinal Metastazın Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler tümörün omurgada mı yoksa omurilikte mi olduğuna bağlı olarak değişir:

• Sırt veya boyun ağrısı: Omurgadaki kanser, omurgayı oluşturan ve omurilik ile sinirleri barındıran küçük kemiklere (omurlar) zarar verebilir. Omurlardaki hasar ağrıya neden olur. Bu ağrı hafif bir sızı veya ani keskin bir ağrı gibi hissedilebilir. Ağrı genellikle geceleri daha da kötüleşir.
• Deforme olmuş omurga: Omurgadaki bir tümör omurganın şeklini değiştirebilir.
• Uyuşma, güçsüzlük veya karıncalanma hissi: Omuriliğe baskı yapan bir tümör kolları veya bacakları uyuşuk veya güçsüz hissettirebilir. Göğüste karıncalanma (iğne batması gibi) hissi olabilir.
• Nasıl ve ne zaman idrar veya dışkı yapacağını kontrol etmekte güçlük: Omurilik mesane ve bağırsakların nasıl çalıştığını kontrol eder. Omuriliğe baskı yapan bir tümör varsa idrar kaçırma veya dışkı tutamama sorunu yaşanabilir.
• Felç: Spinal sinirlere zarar veren spinal metastaz felce yol açabilir. Bunun nedeni omurilik sinirlerinin beyin, omurilik ve vücudun geri kalanı arasında elektrik sinyalleri göndermesidir. Bu elektriksel sinir sinyalleri duyuları hissetmeye ve vücudu hareket ettirmeye yardımcı olur (motor sinirler).

Spinal Metastaza Ne Sebep Olur?

Spinal metastazda kanserli bir tümörden hücreler kopar ve kan dolaşımına girer. Kan dolaşımı hücreleri omurlara ve bazen de omuriliğe taşıyarak omurgada kansere neden olur. Her türlü kanserli tümör omurgaya yayılabilir. Ancak spinal metastaz genellikle aşağıdaki kanserlerin bir komplikasyonu olarak ortaya çıkar.

Bunlar sıklıklarına göre şöyle sıralanabilir:

• Meme kanseri.
• Akciğer kanseri.
• Prostat kanseri.
• Böbrek kanseri.
• Kolorektal kanser ve diğer gastrointestinal kanserler.
• Tiroit kanseri.

Spinal Metastaz Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor önce bir fiziki muayene yapacaktır. Denge sorunları ve kol ve bacaklarda herhangi bir güçsüzlük olup olmadığını kontrol edecektir.

Sırt veya boyun ağrısı varsa, nasıl bir his olduğunu tarif edilmesi istenir. Örneğin ağrının bir sızı mı yoksa keskin bir ağrı mı olduğu sorulabilir. Doktor, ağrının ne zaman başladığı, hangi durumlarda var olduğu ve gelip gittiği ya da sürekli olup olmadığı gibi sorular soracaktır. Ağrı yaygın bir spinal metastaz belirtisidir.

Doktor ayrıca kişini tıbbi geçmişi hakkında da sorular soracaktır. Özellikle kişide kanser olup olmadığını veya daha önce kanser geçirip geçirmediğini öğrenmek isteyecektir. Doktor aşağıdaki testleri isteyebilir:

• Kan testleri: Kalsiyum kan testi ve alkalin fosfataz testi istenebilir. Kanser kemik dokusunun parçalanmasına neden olduğunda, kemikler bu kimyasalları kan dolaşımına salgılar.
• Görüntüleme testleri: Testler MR'ları, BT (bilgisayarlı tomografi) taramalarını ve röntgenleri içerebilir. MR'lar doktorun omuriliği, sinirleri ve omurgayı görmesini sağlar. BT taramaları omurlardaki sorunları tespit edebilir. Röntgenler omurgadaki büyümeleri ve diğer sorunları bulabilir.
• Kemik taraması: Bu test omurgada spinal metastaz belirtisi olabilecek anormal alanları tespit edebilir.
• İnce iğne aspirasyonu: Doktor omurgadaki tümörden veya kemikten örnek almak için biyopsi isteyebilir. Bir patolog omurgada ne tür bir kanser olduğunu bulmak için örneği inceler. Ayrıca kanserin omurgada veya omurilikte yayılıp yayılmadığına dair işaretler arar.

Spinal Metastaz Nasıl Tedavi Edilir?

Genel olarak spinal metastaz tedavisi ağrıyı hafifletmeye ve omurganın çalışma şeklini korumaya veya iyileştirmeye odaklanır. Spinal metastaz için bir tedavi yoktur. Kişiye özel tedavi aşağıdaki gibi faktörlere bağlı olacaktır:

• Kanserin türü: Örneğin akciğerlerden omurgaya yayılan kanser hala akciğer kanseridir ve doktor bu tür kanseri tedavi etmek için en iyi sonucu veren tedavileri kullanacaktır.
• Genel sağlık durumu: Omurgaya yayılan kanser vücudun başka bölgelerinde de olabilir. Örneğin, metastatik meme kanseri beyni, akciğerleri ve karaciğeri de etkileyebilir.
• Kanserin yeri: Omurilikteki kanser, omurgadaki kanserden farklı bir tedaviye sahip olabilir.

Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

• Kemoterapi: Kemoterapi ilaçları omurgadaki ve vücuttaki kanser hücrelerini yok edebilir. Kemoterapi, damar içine enjeksiyon yoluyla veya bir hap şeklinde alınabilir. Bazen doktorlar tümörleri küçültmek için ameliyattan önce kemoterapi kullanırlar (neoadjuvan tedavi).
• Radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisi, tümör hücrelerini yok eden veya tümörleri küçülten yüksek dozda X-ışınlarını içerir. Omurgada tek bir tümör varsa doktor bu tedaviyi önerebilir. Tedavi tümörleri küçültür, böylece daha az ağrı olur.
• Stereotaktik radyocerrahi: Bu, yakındaki dokuya radyasyon maruziyetini minimumda tutarken bir tümöre hassas dar radyasyon ışınları veren cerrahi ve invazif olmayan bir prosedürdür.
• Ameliyat: Spinal metastazı olan kişilerin yaklaşık %10'u ameliyat olur. Genel olarak doktorlar kemoterapi ve radyasyon tedavisinin etkili olmadığı durumlarda ameliyatı kullanırlar. Doktor kompresyon kırıklarını tedavi etmek için vertebroplasti veya kifoplasti yapabilir. Bunlar ağrıyı hafifletebilen ve omurgayı destekleyerek daha stabil olmasına yardımcı olan minimal invaziv prosedürlerdir.
• Palyatif bakım: Palyatif bakım, yaşam kalitesine odaklanan özel bir tedavidir. Genellikle ağrı, spinal metastazın ilk ve en önemli semptomudur. Palyatif bakımda ağrı yönetimi desteği alınır. Tıbbi ekip ayrıca tedavinin yan etkilerini yönetmeye de yardımcı olacaktır. Ayrıca spinal metastazın yaşam kalitesini nasıl etkileyebileceğini ve ona bu konuda nasıl yardımcı olabileceklerini hastanın anlamasına yardımcı olabilirler.

Tedavini Yan Etkileri Nelerdir?

Spinal metastaz tedavileri farklı yan etkilere neden olur:

• Yaygın kemoterapi ve radyasyon tedavisinin yan etkileri arasında yorgunluk, saç dökülmesi, bulantı ve kusma yer alır.
• Stereotaktik radyocerrahi yorgunluğa neden olabilir.
• Kifoplasti veya vertebroplasti yan etkileri nadirdir ancak enfeksiyon veya kanama, artan ağrı, uyuşma veya karıncalanma ve sinir hasarını içerebilir.

Omurga Metastazı Olanları Neler Bekler?

Spinal metastaz ilerlemiş kanserdir, yani omurgada ve vücudun en az bir başka bölgesinde kanser vardır. Herkesin durumu biraz farklıdır ancak genel olarak, spinal metastazı olan kişilerin kanseri yavaşlatmaya ve semptomları yönetmeye odaklanan sürekli tedaviye ihtiyacı olacaktır.

Spinal Metastaz Sağkalım Oranları Nasıldır?

Spinal metastaz sağkalım oranlarını etkileyen birçok faktör vardır. Örneğin:

• Bir faktör, omurgaya yayılan kanser türü için tahmin edilen sağkalım oranıdır. Örneğin, meme kanseri omurgaya yayılırsa, omurgada meme kanseri hücreleri vardır. Bu da hayatta kalma oranı tahminlerinin, belirli meme kanseri türü de dahil olmak üzere meme kanserine ilişkin verileri yansıttığı anlamına gelir.
• Tedavinin omurgadaki kanseri yavaşlatıp yavaşlatmadığı.
• Genel sağlık durumu.

Hastanın durumunda pek çok unsur etkili olabileceğinden bu konudaki en iyi bilgi kaynağı kişinin doktorudur. Doktorlar sağkalım oranı verilerinin kafa karıştırıcı ve bazen de endişe verici olabileceğinin farkındadırlar ve hastayı neler beklediğini ona en uygun şekilde açıklayacak olan da yine onlardır.

Spinal Metastazı Olan Kişi Kendine Nasıl Bakabilir?

Spinal metastaz yaşam kalitesini etkileyebilir. Devam eden ağrı, ağrı kesici ilaçların yan etkileri veya yayılan kanserle yaşamaktan kaynaklanan anksiyete ile ilgili sorunlar olabilir. Hastalara yardımcı olabilecek bazı öneriler şunlardır:

• Kanserden kurtulma programları hakkında bilgi almak: Bu programlar insanları kanserden kurtarabilir ya da mümkün olduğunca uzun süre ve mümkün olan en iyi yaşam kalitesiyle yaşamalarına yardımcı olur. Bakım ekibine metastatik kanserle yaşamaya odaklanan programlar hakkında danışılabilir.
• İyi beslenmek: Spinal metastaz semptomları ve tedavilerin yan etkileri iştahı etkileyebilir. Genel sağlığı desteklemek için yeterli kalori almak ve iyi beslenmek önemlidir. Kişini iştahı yoksa veya yemek yemek istemiyorsa, fikir ve destek almak için bir beslenme uzmanıyla konuşması faydalı olacaktır.
• Ruh sağlığı desteğini göz önünde bulundurmak: Araştırmalar, spinal metastazı olan kişilerin sıklıkla depresyon veya anksiyete geliştirdiğini göstermektedir. Bir ruh sağlığı uzmanıyla konuşmak yardımcı olabilir.
• Stresi yönetmek: Kanser her zaman streslidir, özellikle de yayıldığında. Meditasyon ve rahatlama egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri hastalara yardımcı olabilir.
• Klinik deneyleri keşfetmek: Araştırmacılar spinal metastazı tedavi etmenin yeni yollarını değerlendirmektedir. Kişi doktorundan, kendisi için uygun olabilecek klinik çalışmalar hakkında bilgi alabilir.

Hospis Bakımı Nedir?

Hospis bakımı fiziksel rahatlığı vurgulayarak kişiyi ağrıdan uzak tutar ve diğer semptomlarını yönetir. Hospis bakımı fiziksel, duygusal, sosyal ve ruhsal esenliği destekleyecek programlar ve hizmetler içerir. Doktorlar kişinin altı aydan daha az ömrü kaldığına inanıyorsa ve kişi artık kanser tedavisini bırakmaya hazırsa bu onun için bir seçenek olabilir.

Ne Zaman Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Aşağıdaki durumlarda doktora başvurulmalıdır:

• Doktor reçete edilen ilaçlarla baş edilemeyen ağrılar varsa.
• Boyunda veya sırtta omur kırılmasının belirtileri olabilecek ani ve keskin bir ağrı varsa.

Ne Zaman Acil Servise Başvurulmalıdır?

Spinal metastaz omuriliğe zarar verebilir ve felce neden olabilir. Aşağıdaki gibi belirtileri olanlar 112 Acil Çağrı Merkezi’ni aramalı ya da bir acil servise başvurmalıdır:

• Bacaklar ve karın uyuşmuş hissediliyorsa.
• Bacakları hareket ettirmekte zorlanılıyorsa.
• Ne zaman işeneceği veya dışkı yapılacağı kontrol edilemiyorsa.
• Kişi idrarını yapamıyorsa.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Kanser omurgaya yayıldığında doktora aşağıdaki soruları sormak faydalı olabilir:

• Omurgamın hangi kısmı etkileniyor?
• Bu benim hastalığımın seyri ve iyileşme şansım için ne anlama geliyor?
• Ağrımı ilaçla yönetmek için seçenekleri açıklayabilir misiniz?
• Ağrıyı yönetebileceğim başka yollar nelerdir?
• Kemik kırığı riskini azaltmak ve ağrıyı yönetmek için günlük rutinimde ne gibi değişiklikler yapmam gerekecek?

Spinal metastaz teşhisi almak insanlar için zor olabilir. Yaşam kalitesini etkileyebilecek ağrı ve halsizlik gibi semptomlarla başa çıkma konusunda endişelenmek normaldir. Kanser yayıldığı ve ileride ne olacağından emin olunamadığı için ortaya çıkan bu belirsizlik durumu kişiyi ruhsal olarak zorlayabilir.  Kızgın veya sinirli hissetmek olağandır. Belirtiler hakkında endişelenmekten belirsizlikle başa çıkmaya kadar hastalığa dair tüm duyguları doktorla paylaşmaktan çekinmemek gerekir. Doktor tüm soruları yanıtlayacak ve endişeleri konusunda hastayı en iyi şekilde yönlendirecektir.