Omurga (Spinal) Tümörü Belirtileri Nelerdir? Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Omurga tümörleri (spinal tümörler) omurganın içinde ve omurga boyunca; omurları, omuriliği ve omuriliği çevreleyen dokuları içeren herhangi bir yerde oluşabilir. Omurga tümörlerinin çoğu kanser metastazından (vücudun başka bir bölgesinden omurgaya yayılan kanser) kaynaklanır.
Omurga tümörü, omuriliğin ve/veya omurganın içinde veya çevresindeki hücrelerin anormal büyümesidir (kitle).
Omurga, omuriliği koruyan uzun, esnek kemik sütunudur. Kafatasının tabanından başlar ve pelvisin bir parçası olan kuyruk sokumunda sona erer.
Omurilik, omurganın ortasından geçerek beyin sapından (beynin alt kısmı) bele kadar uzanan silindirik bir yapıdır. Beyinden vücudun geri kalanına ve vücuttan beyne mesajlar taşıyan sinir demetleri ve hücreler içerir.
Aşağıdaki yerlerde spinal tümörler bulunabilir:
Omurga tümörleri iyi huylu (kanserli olmayan) veya kötü huylu (kanserli) olabilir. Tümör büyümeye devam ederse omurgadaki farklı dokulara zarar verebilir.
İlk olarak omurgada veya omurilikte gelişen tümörlere birincil (primer) omurga tümörleri denir. Metastatik veya ikincil (sekonder) omurga tümörleri, kanserin vücuttaki başka bir bölgeden omurgaya yayılmasından kaynaklanır. Metastatik omurga tümörleri birincil omurga tümörlerinden çok daha yaygındır.
Doktorlar omurga tümörlerini aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok şekilde kategorize eder:
Omurganın bölgeleri şunları içerir:
Bu bölgelerin herhangi birinde omurga tümörü olabilirken, torasik ve lomber bölgeler en sık görülen yerlerdir.
Doktorlar ayrıca omurga tümörlerini omurganın neresinde oluştuklarına göre de tanımlar.
Omurga birkaç farklı hücre ve doku türünden oluşan karmaşık bir yapı olduğundan, bazıları aşağıdakileri içeren çeşitli omurga tümörleri vardır:
Vücudun başka bir yerinde başlayan ve omurgaya yayılabilen (metastaz yapabilen) yaygın kanserler şunlardır:
Bu kanserler en sık omurganın kemikli kısmına metastaz yapar (yayılır).
Herkes omurga tümörüne yakalanabilir ancak özellikle akciğer, meme ve prostat kanseri olmak üzere kanseri olan kişilerde bunların gelişme olasılığı daha yüksektir. Bunlar metastatik veya ikincil omurga tümörleri olarak kabul edilir.
Birincil omurga tümörleri nadirdir ancak 65 ila 74 yaş arasındaki yetişkinlerde ve 10 ila 16 yaş arasındaki çocuklarda görülme olasılığı daha yüksektir.
İkincil (metastatik) omurga tümörleri yaygındır. Tüm omurga tümörlerinin %97'sini oluştururlar. Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık 10.000 kişide metastatik omurilik tümörü gelişmektedir. Çalışmalar, kanserli kişilerin %30 ila %70'inin omurgalarına kanser metastazı yaşayacağını göstermektedir.
Omurgada başlayan birincil omurga tümörleri nadirdir. İyi huylu (kanserli olmayan) birincil omurga tümörleri, yeni teşhis edilen tüm tümörlerin %0,5'ini oluşturur. Kötü huylu (kanserli) birincil omurga tümörleri daha da az yaygındır.
Omurga tümörlerinin belirtileri aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır:
Bazı omurga tümörleri hiçbir belirtiye neden olmaz çünkü yakındaki dokulara baskı yapmayacak ve onları tahriş etmeyecek kadar küçüktürler. Ancak tümör büyüdükçe başta ağrı olmak üzere belirli semptomlara neden olabilir.
Sırt ağrısı hem iyi huylu (kanserli olmayan) hem de kötü huylu (kanserli) omurga tümörlerinin en yaygın belirtisidir. Tümörlerin omurganın bu bölgelerinde gelişme olasılığı daha yüksek olduğundan, orta veya alt sırttaki omurga tümörlerinden kaynaklanan ağrı daha yaygındır.
Omurga tümöründen kaynaklanan ağrı genellikle aşağıdaki gibidir:
Omurga tümörleri radiküler ağrıya da neden olabilir. Bu, omurgadan kalçalara, bacaklara, ayaklara veya kollara yayılan ağrıdır. Radiküler ağrı genellikle keskin ve vurucu bir hisse sebebiyet verir.
Omurga tümörünün yeri ve türüne bağlı olarak, ağrıya ek olarak başka belirti ve semptomlar da gelişebilir. Bu genellikle tümör büyüyüp omuriliğe veya sinir köklerine, kan damarlarına veya omurganın kemiklerine baskı yaptığında meydana gelir.
Omurga tümörlerinin diğer belirtileri şunlardır:
Bir omurga tümörünün nedeni, ne tür bir tümör olduğuna (birincil veya ikincil ya da diğer adıyla metastatik) bağlıdır.
Bilim insanları primer omurga tümörlerinin çoğunun nedeninden emin değildir. Bazıları kansere neden olan kimyasallara veya maddelere maruz kalmaktan kaynaklanıyor olabilir. Omurilik lenfomaları (bir tür bağışıklık hücresini etkileyen kanserler) bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde daha yaygındır. Omurga tümörleri bazen ailesel geçişli olarak görülebilir, bu nedenle bilim insanları genetik bir bileşen olabileceğini düşünmektedir.
Tanım olarak, ikincil (metastatik) omurga tümörleri vücudun başka bir yerinde oluşan ve omurgaya yayılan (metastaz yapan) kanserden kaynaklanır.
Metastazlar en yaygın olarak kanser hücreleri ana tümörden kopup kan dolaşımına veya lenfatik sisteme girdiğinde gelişir. Bu sistemler vücuttaki sıvıları taşır, bu nedenle kanser hücrelerini vücudun bir bölgesinden diğerine taşıyabilirler.
Metastazlar, tipik olarak karın boşluğundaki ana tümörden kanser hücreleri kopup karaciğer, akciğerler veya kemikler gibi yakın bölgelerde büyüdüğünde de gelişebilir.
Omurga önemli bir kan kaynağına sahip olduğundan ve lenfatik ve venöz drenaj sistemlerine yakın olduğundan, genellikle metastaza karşı savunmasızdır.
Birincil omurga tümörlerinin genellikle hiçbir belirtisi olmadığından (asemptomatik), doktorlar bunları genellikle bir kişi başka bir nedenle görüntüleme testi yaptırırken tesadüfen bulurlar.
Semptomatik omurga tümörü olan kişiler genellikle sırt ağrılarının yakın geçmişteki gerçek veya şüpheli bir yaralanmayla ilişkili olduğuna inanırlar. Sırt ağrısı yaşayanlar, özellikle de kanser hastası olanlar, mutlaka bir doktora görünmelidir.
Doktor kişiye semptomları ve tıbbi geçmişi hakkında sorular soracaktır. Ayrıca aşağıdaki semptomları kontrol etmek için nörolojik muayene de yapacaktır:
Doktor ayrıca tümör tanısını doğrulamaya veya ekarte etmeye yardımcı olmak için bazı testler isteyecektir.
Fiziksel ve nörolojik muayeneye ek olarak, doktor bir omurga tümörünün varlığını doğrulamak için aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli testler isteyebilir:
Omurga tümörlerinin tedavisi çok bireyseldir ve tümörün yeri, boyutu ve türüne bağlıdır. Metastatik omurga tümörü tedavisinin hedefleri şunları içerir:
Birincil omurga tümörlerinde tedavinin amacı, semptomlara neden oluyorsa mümkün olduğunda tümörü tamamen çıkarmaktır.
Omurga tümörleri için tedavi planına genellikle birkaç farklı sağlık uzmanı dahil olur. Bu uzmanlar şunları içerebilir:
Omurga tümörleri için tedavi seçenekleri tümörün türüne bağlı olarak değişir.
Sağlık ekibi metastatik bir omurga tümörünü tedavi etmek için aşağıdakileri içeren bir tedavi kombinasyonu kullanabilir:
Kişinin asemptomatik veya hafif semptomatik iyi huylu bir primer tümörü varsa ve tümör değişiyor veya ilerliyor gibi görünmüyorsa, doktor düzenli MR'larla izlemeyi önerebilir.
Bazı primer spinal tümörler, olası bir tedavi için tam en bloc rezeksiyon (tümörün tamamen çıkarılması) yoluyla cerrahi olarak çıkarılabilir. Ancak diğer tümör tipleri için, özellikle de omurilik-intramedüller içinde oluşanlar için, önemli sinirsel hasar olmadan tam cerrahi çıkarma mümkün değildir.
Kişinin spinal tümörü kötü huyluysa, yukarıda listelenen seçenekler gibi kanser tedavilerine ihtiyacı olacaktır.
Omurga tümörleri için korunma yöntemleri tümörün birincil veya ikincil (metastatik) olmasına bağlıdır.
Ne yazık ki primer omurga tümörleri önlenebilir değildir.
Az sayıda vakada, primer omurga tümörleri aşağıdakiler de dahil olmak üzere belirli genetik koşullara sahip olmaktan kaynaklanabilir:
Birinci dereceden bir aile üyesinde (kardeş veya ebeveyn) bu durumlardan biri varsa, kişinin kendisinde de bu durumun olup olmadığını görmek için genetik danışmanlık veya test yaptırması önemlidir. Omurga tümörlerini erken evrelerinde yakalamak genellikle en iyi sonucu verir.
Ne yazık ki tüm ikincil (metastatik) omurga tümörü vakaları önlenebilir değildir. Birçok kişiye ilk tanı olarak metastatik kanser teşhisi konmaktadır.
İkincil omurga tümörlerini önlemenin en iyi yolu, lokalize bir kanser teşhisi alındıysa adjuvan veya neoadjuvan tedavidir. Adjuvan tedavinin amacı birincil tümörü küçültmek ve orijinal tümörden kopan tümör hücrelerinin daha sonra metastatik tümörler oluşturmasını önlemektir.
Doktorlar birkaç farklı adjuvan tedavi türü kullanmaktadır ve şu anda yeni tedavi türlerini araştırmaktadır.
Omurga tümörlerinin seyri büyük ölçüde yaşa ve genel sağlık durumuna ve tümörün iyi huylu veya kötü huylu ve birincil veya metastatik olmasına bağlıdır. Sağlık ekibi, kişinin bir omurga tümörü varsa ne beklemesi gerektiği konusunda ona daha iyi bir fikir verebilir. Bu konuda doktora soru sormaktan çekinilmemelidir.
Genel olarak, bir omurga tümörünün erken teşhisi ve tedavisi genellikle daha iyi bir sonuca yol açar. Geceleri kötüleşen sırt ağrısı gibi omurga tümörü belirtileri yaşayanların vakit kaybetmeden bir doktorla görüşmesi önemlidir.
Kişide omurga tümörü varsa, mümkün olduğunca iyi sonuç vermesi için tedavi planını dikkatle takip etmesi önemlidir. Ayrıca, sırt ağrısı ve/veya kanserle yaşamanın fiziksel, duygusal ve sosyal etkileri için de desteğe ihtiyaç duyulacaktır.
Aniden ortaya çıkan veya giderek kötüleşen şiddetli sırt ağrıları olanlar, özellikle de kanser geçmişleri varsa, vakit kaybetmeden bir doktoru ziyaret etmelidir.
Omurga tümörünün tedavisi sırasında yeni veya kötüleşen semptomlar geliştirenlerin en yakın acil servise başvurması veya 112 Acil Çağrı Merkezi’ni araması gerekmektedir.
Omurgada tümör olduğunu öğrenmek korkutucudur ancak sağlık ekibi, ağrıyı hafifletmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olması için kişiselleştirilmiş ve kapsamlı bir tedavi planı geliştirecektir. Kanser tedavisinden sonra düzenli takip randevuları omurga tümörü metastazlarının erkenden yakalanmasına yardımcı olabilir. Omurga tümörü belirtileri geliştirenler hemen bir sağlık kuruluşu ile iletişime geçmelidir.
Gebe Okulu Nedir?
Vertebroplasti Nedir? Hangi Durumları Tedavi Eder? Yan Etkileri Nelerdir?
Lisfranc Yaralanması Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Açık Redüksiyon ve İç Sabitleme (ORIF) Nedir? Kimlere Uygulanır? Faydaları Nelerdir?
Bilek Ağrısı Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?
Osteoporoz Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Bacak Kırıkları Neden Olur? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Bilek Kırıkları Neden Olur? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Subungual Hematom Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?
Medial Tibial Stres Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?