İdrar Kültürü Nedir? Neden ve Nasıl Yapılır?

İdrar Kültürü Nedir? Neden ve Nasıl Yapılır? başlıklı yazımızda konuya dair detayları anlatacağız. İdrar kültürü testi, idrar yolu enfeksiyonuna neden olan bakteri veya maya mantarını tespit edebilir. Bakteriler çoğalırsa, bir antibiyotik duyarlılık testi bu belirli bakterileri öldürme olasılığı en yüksek antibiyotiği belirleyebilir. Doktor, kronik veya tedavisi zor idrar yolu enfeksiyonu olanlardan idrar kültürü isteyebilir.

İdrar Kültürü Nedir?

İdrar kültürü testi, idrarda enfeksiyonlara neden olan mikropları (mikroorganizmaları) kontrol eder. İdrar vücudun sıvı atığıdır. Kültür, bakteri ve maya mantarı gibi mikroorganizmaların laboratuvar ortamında büyütülmesi için kullanılan tıbbi bir terimdir. Bir laboratuvar idrar örneğine büyümeyi teşvik edici maddeler ekler. Örnekte bakteri veya mantar mevcutsa, çoğalmaya başlarlar. Bu büyüme üriner sistemde bir enfeksiyon olduğunu gösterir.

İdrar Kültürünün Amacı Nedir?

Doktorlar idrar yolu enfeksiyonlarını kontrol etmek için idrar kültürü isterler. İdrarı vücuttan dışarı taşıyan tüp olan üretraya bakteriler girdiğinde bir idrar yolu enfeksiyonu meydana gelebilir. İdrar yolu enfeksiyonları tipik olarak mesanede (idrarı tutan organ) başlar. Böbreklere (idrar yapan organlar) veya prostata yayılabilir.

İdrar kültürü testi ayrıca, enfeksiyona neden olan bakteri veya mantarı tanımlar, böylece doktor en etkili tedaviyi seçebilir ve bakterinin herhangi bir antibiyotiğe dirençli olup olmadığını belirleyebilir.

Kimlerin İdrar Kültürüne İhtiyacı Vardır?

Sık sık veya tedavisi zor idrar yolu enfeksiyonu geçirenlerden doktor, idrar kültürü testi isteyebilir. Genel olarak, sadece idrar yolu enfeksiyonu semptomları olan kişilerin idrar kültürüne ihtiyacı vardır. İdrar yolu enfeksiyonları tüm cinsiyetleri etkileyebilir ancak kadınlar bunlara, erkeklerden daha sık yakalanma eğilimindedir.

Sık idrar yolu enfeksiyonu için risk faktörleri şunları içerir:

• Diyabet.
• Sık cinsel ilişki özellikle yeni partnerlerle veya spermisit (sperm öldürücüler) kullanarak.
• Böbrek taşı da dahil olmak üzere böbrek hastalıkları.
• Özellikle idrarı boşaltmak için idrar sondası kullanmak gibi mesaneyi tam olarak boşaltmada sorunlar yaşıyor olmak.
• Otoimmün hastalıklar ya da organ nakli veya kanser tedavileri nedeniyle zayıflamış bağışıklık sistemine sahip olmak.

İdrar Kültürü Testi ile İdrar Tahlili Arasındaki Fark Nedir?

İdrar tahlili ve idrar kültürünün her ikisi de idrar örneği gerektirir. Doktor önce idrar tahlili yapabilir. Bu daha hızlı test, idrarda kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin ve enfeksiyona işaret edebilecek bakterilerin varlığını tarar. İdrar tahlili, idrar yolu enfeksiyonuna neden olan spesifik bakterileri tanımlayamaz. Bu bilgi için idrar kültürüne ihtiyaç vardır.

İdrar Kültürü Cinsel Yolla Bulaşan Bir Enfeksiyonu Tespit Edebilir mi?

Geçmişte doktorlar, klamidya ve belsoğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları teşhis etmek için bakteri kültürü testleri kullanıyordu. Bu test bir idrar kültürü testi değildi. Bunun yerine doktorlar, üretranın içinden hücreleri büyütüyordu (kültürlüyordu).

Günümüzde doktorlar, idrar tahlili cinsel yolla bulaşan bu hastalıkların belirtilerini tespit edebilse de bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyonu teşhis etmek için vajina veya penisten alınan sıvıyı test etmek gibi daha doğru yöntemler kullanma eğilimindedirler.

İdrar Kültürü E. Coli'yi Tespit Edebilir mi?

İdrar kültürü testi Escherichia coli (E. coli) bakterisini tanımlayabilir. E. coli çoğu idrar yolu enfeksiyonunun nedenidir. E. coli bakterisi sindirim sisteminde yaşar ve dışkıda bulunur. Dışkı anüsten vulvaya veya penise doğru yol alırsa, bakteriler üretraya girebilir ve bir idrar yolu enfeksiyonuna neden olabilir. Vulva (kadın cinsel organının dış kısmı, vajinanın ve üretranın açıldığı yer) anüsüse yakındır. Kadınların idrar yolu enfeksiyonuna daha yatkın olmasının bir nedeni de budur. Bu tür bir enfeksiyonu önlemek için, cinsiyetten bağımsız olarak herkes tuvaleti kullandıktan sonra önden arkaya doğru silerek temizlik yapmalıdır.

İdrar Kültürü Streptococcus (Strep) Enfeksiyonlarını Tespit Edebilir mi?

B grubu strep bakterileri idrar yolları enfeksiyonlarının daha az yaygın bir nedenidir. İdrar kültürü, üriner ve sindirim sistemlerinde yaşayan bu bakterileri tespit edebilir. B grubu strepin hamile kadınlarda idrar yolu enfeksiyonuna neden olma olasılığı daha yüksektir. Enfeksiyonun doğumdan önce antibiyotiklerle tedavi edilmesi kritik önem taşır. Tedavi, hamile olan birinin bakterileri yeni doğan bebeğine geçirmesini önler. Strep B enfeksiyonu olan bebeklerin de antibiyotiğe ihtiyacı vardır.

İdrar Kültürü İçin Nasıl Hazırlanılır?

Doktor, hastanın idrar örneği vermeden önce herhangi bir özel adım atmasının gerekip gerekmediğini önceden bildirecektir.

Doktor hastadan aşağıdakileri yapmasını isteyebilir:

• İdrar örneği vermeden önce en az bir saat boyunca idrar yapılmamalıdır.
• Test için yeterli idrar olduğundan emin olmak için numune alımından 20 dakika önce en az çeyrek litre kadar su içilmelidir.
• İdrar örneğini sabah ilk iş olarak alınmalıdır.

İdrar Kültürü Sırasında Ne Olur?

İdrar kültürü temiz bir idrar örneği gerektirir. Bu terim, ciltte yaşayan normal bakteriler gibi dış kirleticilerden mümkün olduğunca arındırılmış bir idrar örneği anlamına gelir. Bu örnek bir hastanede ya da bir laboratuvarda verilebilir. Bazı durumlarda idrar örneği evde de alınabilir.

İdrar örneği vermek aşağıdaki adımları içerir:

• Elleri sabun ve ılık suyla yıkayın.
• Üretra açıklığını (vulva ve vajinal bölge veya penis başı) iyice temizlemek için antiseptik bir mendil kullanın.
• Az miktarda idrarı tuvalete boşaltın ve sonra akıntının ortasında durun.
• İşemeye devam etmeden önce vulva veya penisin altına steril bir kap yerleştirin. Kabın cildinize temas etmesine izin vermeyin.
• Belirlenen miktarda idrarı kapta toplayın (genellikle 30-60 gram arası). Çoğu insan işemeyi bitirmeden önce kabı yeteri kadar doldurmuş olur.
• Akışın ortasında tekrar durun (mümkünse) ve işemeniz bitene kadar bardağı uzak tutun.
• Bardağı yere koyun, üzerine bir kapak yerleştirin (varsa) ve belirlenen toplama alanına koyun. Ellerinizi tekrar yıkamayı unutmayın.

İdrar Örneği Toplamanın Diğer Yolları Nelerdir?

Bebekler ve küçük çocuklar ile hasta, hastanede yatan veya yaşlı yetişkinler için bir sağlık hizmeti sağlayıcısı bu yöntemlerden birini kullanabilir:

• Kateterizasyon: Sağlık uzmanı mesaneye ulaşmak için idrar yolundan bir kateter (ince, esnek tüp) yerleştirir. İdrar kateterden steril bir toplama torbasına akar.
• Aspirasyon: Sağlık uzmanı idrarı bir toplama torbasına çekmek için uyuşturulmuş karın derisinden mesaneye ince bir iğne sokar.
• İdrar torbası (U torbası): Bebekler ve küçük çocuklar için, yapışkanlı bir idrar toplama torbası doğrudan penise veya vulva üzerine takılabilir. Çocuk idrarını yaptıktan sonra idrar kapaklı bir kaba boşaltılır. Kap, hastane veya laboratuvara bırakılana kadar buzdolabında saklanır.

İdrar Kültürü Ne Kadar Sürer?

Temiz bir idrar örneği vermek sadece birkaç dakika sürer. Kaba işemek çok uzun sürmemelidir. Temiz bir idrar örneği yakalamak için işemeden önce vulva veya penisi temizlemek için zaman ayrılmalıdır. Laboratuvar, idrar örneğini aldıktan sonra kültürü 24 ila 48 saat boyunca bir inkübatörde büyütür. İnkübatör insan vücudunun ortalama sıcaklığına (yaklaşık 37 santigrat derece) ayarlanır.

İdrar Kültürünün Riskleri Nelerdir?

Temiz yakalama yöntemiyle idrar örneği vermek çok güvenlidir. Kateter veya iğne yönteminde hafif bir enfeksiyon riski vardır.

İdrar Kültürü Sonuçları Ne Zaman Alınır?

Laboratuvarın testi tamamlaması ve sonuçları geri göndermesi üç gün kadar sürebilir.

Pozitif İdrar Kültürü Testi Sonucu Ne Anlama Gelir?

İdrar kültürü testinde bakteri ürerse ve enfeksiyon veya mesane tahrişi belirtileri varsa, bu bir idrar yolu enfeksiyonuna sahip olunduğu anlamına gelir. Bu sonuç pozitif idrar kültürü testi veya anormal test sonucudur. Laboratuvar, kültür örneğindeki bakteriler üzerinde bir antibiyotik duyarlılık testi yapar. Bu test, enfeksiyona neden olan bakteri türünü ve bakterinin hangi antibiyotiklere duyarlı olduğunu, yani hangi antibiyotiklerin bakteriyi öldüreceğini belirler. Bu bilgiler doktorun en etkili antibiyotik ilacı seçmesine yardımcı olur. Bazı antibiyotikler sadece belirli bakterilere karşı etkilidir ve bazı bakterilerin antibiyotik direnci vardır. Bu, antibiyotiğin artık o tür bakterilerin büyümesini durduramayacağı anlamına gelir. Antibiyotiğe dirençli enfeksiyonların tedavisi daha zordur.

Negatif İdrar Kültürü Test Sonucu Ne Anlama Gelir?

Negatif veya normal bir idrar kültürü testi sonucu, idrar örneğinde bakteri veya maya mantarı belirtisi görülmediği anlamına gelir. Bu durumda kişinin idrar yolu enfeksiyonu yok demektir. Normal test sonuçları aralığı, testi yapan laboratuvara bağlı olarak değişebilir. Hala ağrılı idrara çıkma (dizüri) veya idrarda kan (hematüri) gibi belirtiler varsa, doktor görüntüleme taramaları veya başka testler isteyebilir. Nadir durumlarda bu belirtiler mesane kanserine işaret edebilir.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Hastanın doktoruna aşağıdaki soruları sorması faydalı olabilir:

• Neden idrar kültürü testine ihtiyacım var?
• Testten önce bir şey yiyip içmemem, sigarayı bırakmam veya ilaçları kesmem gerekiyor mu?
• Test sonuçlarını ne zaman alacağım?
• Test sonuçları hakkında endişelenmeli miyim?
• Ek testlere ihtiyacım olacak mı?
• İdrar yolu enfeksiyonları nasıl önlenebilir?

İdrar kültüründe idrar yolu enfeksiyonlarına neden olan bakteriler aranır. Kişinin idrar yolu enfeksiyonu varsa, antibiyotik duyarlılık testi bakterileri tam olarak belirleyebilir. Bu bilgi, doktorun enfeksiyonu temizlemek için en iyi ilacı seçmesine yardımcı olur. Enfeksiyonun geçtiğinden emin olmak için tedaviden sonra idrar kültürü testi de yapılabilir. Çoğu insan için, laboratuvarın test amacıyla ihtiyaç duyduğu tek şey basit, temiz bir idrar örneğidir. Daha nadir durumlarda doktor, idrar örneğini toplamak için bir kateter kullanabilir. İdrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlığı olanlar, doktorlarıyla bu riski azaltmak için atılabilecek adımlar hakkında konuşmalıdır.