Aşırı Aktif Mesane Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Aşırı Aktif Mesane Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Aşırı aktif mesane, idrara çıkma sıklığını ve aciliyetini etkileyebilen bir semptomlar bütünüdür. Nedenleri arasında karın travması, enfeksiyon, sinir hasarı, ilaçlar ve bazı sıvılar yer alır. Tedavi, belirli davranışların değiştirilmesini, ilaçları ve sinir stimülasyonunu içerir.

Aşırı Aktif Mesane Nedir?

Aşırı aktif mesane, daha sık idrara çıkmaya, kontrol edilemeyen işeme dürtülerine sahip olmaya, idrar kaçırma yaşamaya ve geceleri idrara çıkmak zorunda kalmaya neden olabilecek semptomların bir kombinasyonudur.

Aşırı Aktif Mesane Kimleri Etkiler?

Aşırı aktif mesane en sık 65 yaş ve üstü kişilerde görülür. Kadınlar daha genç yaşlarda, genellikle 45 yaş civarında aşırı aktif mesaneye sahip olabilir.

Aşırı Aktif Mesane Ne Kadar Yaygındır?

Aşırı aktif mesane yaygındır. ABD'de erkeklerin %30'u ve kadınların %40'ı dahil olmak üzere 33 milyon kadar yetişkini etkilemektedir. Ancak bu sayı daha yüksek olabilir çünkü birçok kişi içinde bulunduğu durumdan utanmakta ve yardım istememektedir.

Aşırı Aktif Mesane Vücudu Nasıl Etkiler?

Aşırı aktif mesane semptomları strese neden olabilir ve yaşam kalitesini etkileyebilir.

Aşırı Aktif Mesane Kendiliğinden Geçer mi?

Aşırı aktif mesane kendiliğinden geçmez. Aşırı aktif mesane tedavi edilmezse semptomları daha da kötüleşebilir, mesanede yer alan ve idrara çıkılan zamanı kontrol etmeye yardımcı olan kaslar zayıflayabilir ve pelvik taban dokuları incelebilir.

Aşırı Aktif Mesanenin Belirtileri Nelerdir?

Aşırı aktif mesane bir semptomlar topluluğunu temsil eder. Bu belirtiler şunları içerir:

• İdrar aciliyeti: Üriner aciliyet ani, kontrol edilemeyen bir işeme ihtiyacıdır. İşeme ihtiyacı hissedildiğinde tuvalete gitmek için kısa bir süre vardır.
• Sık idrara çıkma: Sık idrar yapma ihtiyacı, normalden daha sık tuvalete gidilmesi gerektiği anlamına gelir.
• Sıkışma inkontinansı: Urge inkontinans adı da verilen ani, kontrol edilemeyen bir idrar yapma ihtiyacıdır ve idrar kaçırmaya neden olabilir.
• Noktüri: Noktüri, her gece en az iki kez idrara çıkmak için kalkma ihtiyacıdır.

Aşırı Aktif Mesanenin Ana Nedeni Nedir?

Detrusor kasını etkileyen durumlar veya yaralanmalar aşırı aktif mesaneye neden olur. Detrusor kası, mesanenin duvarındaki düz kas liflerinden oluşan bir koleksiyondur. Bu durumlar aşağıdakileri içerebilir:

• Karın travması: Hamilelik ve doğum pelvik kasları esnetebilir ve zayıflatabilir. Pelvik kaslar, alt karın bölgesindeki organları destekleyen kaslar ve dokulardır. Pelvik kaslar zayıflarsa mesane normal pozisyonundan sarkabilir.
• Sinir hasarı: Bazen vücut beyne ve mesaneye yanlış zamanda idrar yapması için sinyaller gönderir. Pelvik veya sırt cerrahisi, bel fıtığı, radyasyon tedavisi, Parkinson hastalığı, multipl skleroz veya felç gibi bazı hastalıklar ve travmalar sinir hasarına neden olabilir.
• İlaçlar, alkol ve kafein: Tüm bunlar sinirleri köreltebilir, bu da beyne giden sinyalleri etkiler ve mesanenin taşmasına neden olur. Diüretikler ve kafein mesanenin hızla dolmasına ve potansiyel olarak sızıntıya neden olabilir.
• Enfeksiyon: İdrar yolu enfeksiyonu gibi bir enfeksiyon mesane sinirlerini tahriş edebilir ve mesanenin uyarı vermeden sıkışmasına neden olabilir.
• Fazla kilo: Aşırı kilolu olmak mesane üzerinde ekstra baskı oluşturarak idrar kaçırmaya neden olabilir.
• Menopoz sonrası östrojen eksikliği: Hormonal değişiklikler sıkışma inkontinansına neden olabilir. Sadece vajinal östrojen tedavisi yardımcı olabilir.

Aşırı Aktif Mesane Nasıl Teşhis Edilir?

Bir doktor belirtileri gözden geçirerek ve pelvis ile rektum çevresindeki organların fiziki muayenesini yaparak aşırı aktif mesaneyi teşhis edebilir. Doktor kişiye aşağıdaki gibi sorular sorabilir:

• Belirtileriniz nelerdir?
• Bu belirtiler ne zamandan beri var?
• Ailenizde aşırı aktif mesane öyküsü var mı?
• Reçetesiz ve reçeteli hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
• Gün içinde ne tür sıvılar içiyorsunuz?
• Belirli sıvıları günün hangi saatinde içiyorsunuz?
• Gün içinde ne yiyorsunuz?

Doktor kişiyi bir üroloğa da yönlendirebilir. Ürolog, idrar yollarını ve üreme sistemini etkileyen hastalıklar ve durumlar konusunda uzmanlaşmış bir doktordur.

Aşırı Aktif Mesaneyi Teşhis Etmek İçin Hangi Testler Yapılır?

Doktor aşırı aktif mesanenin teşhisine yardımcı olmak için testler isteyebilir. Bu testler aşağıdakileri içerebilir:

• İdrar tahlili: İdrar tahlili (idrar testi) idrarın görsel, kimyasal ve mikroskobik yönlerini inceler. Bir sağlık görevlisi idrarda kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve bakteri arayacaktır. İdrar örneğinde bunlardan herhangi biri varsa aşırı aktif mesaneye neden olan bir enfeksiyon söz konusu olabilir.
• Ürodinamik test: Ürodinamik testler, tuvalete gittikten sonra mesanede ne kadar idrar kaldığını, ne kadar idrar yapıldığı, ne kadar hızlı idrar yapıldığı ve mesane idrarla dolarken üzerinde ne kadar basınç olduğunu ölçer.
• Ultrason: Ultrason, bir sağlık görevlisinin mesaneye ayrıntılı bir şekilde bakmasını sağlayan noninvaziv bir görüntüleme testidir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: BT taraması, mesanenin 3 boyutlu görüntülerini üreten noninvaziv bir görüntüleme testidir.
• Sistoskopi: Bir doktor, üretradan mesanenin içine bakmak için özel bir alet (sistoskop) kullanacaktır. Doktor genellikle idrar yolunda ağrı hissedilmemesi için uyuşturucu bir jel kullanır. Nadir durumlarda genel anestezi de kullanılabilir. Böylece hasta uyanık olmaz, hareket etmez ve herhangi bir ağrı hissetmez.

Aşırı Aktif Mesane Nasıl Düzeltilir?

Farklı tedaviler aşırı aktif mesaneyi düzeltmeye yardımcı olabilir. Tedaviler belirli davranışların değiştirilmesini, ilaçları ve sinir stimülasyonunu (nöromodülasyon) içerebilir.

Aşırı Aktif Mesaneyi Düzeltmeye Yardımcı Olması İçin Hangi Davranışsal Değişiklikler Yapılabilir?

Aşırı aktif mesaneyi düzeltmeye yardımcı olması için davranışlarda birçok değişiklik yapılabilir. Bunlar aşağıdakileri içerir:

Mesane Günlüğü Tutmak

Doktor kişiden birkaç gün boyunca mesane günlüğü tutmasını isteyebilir. İdrar kaçırmadan önce neler olduğunu not etmek, doktorun aşırı aktif mesanenin nedenini belirlemesine yardımcı olabilir. Mesane günlüğünü takip etmek için aşağıdakiler kullanılır:

• Ne içildiği.
• Ne kadar içildiği.
• Ne yendiği.
• Ne sıklıkta idrara çıkıldığı.
• Ne zaman ve ne kadar idrar kaçırıldığı.
• Ne sıklıkta acil idrara çıkma ihtiyacı hissedildiği.
• Tuvalete ne sıklıkla zamanında ulaşılamadığı.
• Öksürme, hapşırma veya gülme gibi herhangi bir şeyin idrar kaçırmaya neden olup olmadığı.

Beslenme Düzeninin İzlenmesi

Mesane semptomlarına neden olabilecek içecek veya yiyecekleri tüketmek bırakılmalı veya azaltılmalıdır. Bunlar aşağıdakileri içerebilir:

• Çay.
• Kahve.
• Alkol.
• Kafeinli alkolsüz içecekler.
• Meyveler ve meyve suları.
• Çikolata.
• Domates ve domates bazlı ürünler.
• Baharatlı ve asitli yiyecek ve içecekler.
• Diyet meşrubatlar ve bazı sakızlar gibi yapay tatlandırıcı içeren yiyecek ve içecekler.

Bağırsak Düzenini Korumak

Kabızlık mesaneye baskı yapabilir ve mesane fonksiyonunu etkileyebilir. Sağlıklı bağırsak alışkanlıklarını sürdürerek kabızlık önlenebilir ve mesane semptomları azaltılabilir. Aşağıdakiler bağırsak düzenini korumaya yardımcı olabilir:

• Lif alımını artırmak. Fasulye, makarna, yulaf ezmesi, kepekli tahıl, tam buğday ekmeği, taze meyve ve taze sebze gibi gıdaları beslenme düzenine dahil etmek.
• Her gün fazladan iki ila dört bardak su içmek.
• Düzenli egzersiz yapmak.
• Kiloyu yönetmek.

Aşırı kilolu olmak mesane üzerinde baskı oluşturabilir ve bu da mesane kontrol sorunlarına katkıda bulunabilir. Kişinin kendisi için sağlıklı olan bir kiloyu koruması mesanesi üzerindeki baskıyı azaltabilir.

Tütün Ürünleri Kullanmayı Bırakmak

Sigara ve diğer tütün ürünleri mesane kaslarını tahriş edebilir. Sigara içenlerin öksürüğe bağlı öksürük spazmları da sızıntıya neden olabilir.

Mesanenin Yeniden Eğitimi

Aşırı aktif mesaneye sahip olunduğunda vücut, mesane kaslarını belirli bir şekilde tepki vermesi için şartlandırır. Mesane kaslarını ayarlayarak idrarı daha iyi tutmak mümkündür.

Mesanenin yeniden eğitimi kişiye aşağıdakilerin nasıl yapılacağını öğretir:

• Aciliyet duygularına direnmeyi.
• Tuvalete gitmeyi geciktirmeyi.
• Aciliyet duygularına yanıt vermek yerine bir zaman çizelgesine göre idrar yapmayı.

Aşırı Aktif Mesane Nasıl Yeniden Eğitilir?

Aşağıdaki adımlar aşırı aktif mesaneyi yeniden düzenlemeye yardımcı olabilir:

• Mevcut idrara çıkma aralığınızla başlayın. İdrara çıkma aralığı, ne sıklıkta idrara çıkıldığıdır. Örneğin, ortalama olarak saatte bir idrar yapıyorsanız bu sizin mevcut idrara çıkma aralığınızdır. Mevcut idrar çıkma aralığınızı belirlemek için mesane günlüğüne ne sıklıkta idrar yaptığınızı kaydedin.
• Mevcut idrara çıkma aralığınızı belirledikten sonra, idrar yapma ihtiyacı hissettiğiniz zaman ile gerçekten tuvalete gittiğiniz zaman arasında birkaç dakika beklemeye çalışın. Zamanla idrara çıkılan zamanlar arasındaki süreyi yavaşça artırın. İdrara çıkma aralıkları arasında aciliyet geliştirirseniz, ağzınızdan derin, yavaş nefesler alıp verin. Dürtü geçene kadar kendinizi huzurlu bir ortamda hayal edin veya başka bir rahatlama tekniği kullanın. Dürtü geçtikten sonra tuvalete gidin.
• İlk başta mesanenizi tüm gün ve gece düzenli olarak boşaltın. Son dakikaya kadar beklemeyin. Örneğin, her iki saatte bir tuvalete giderek başlayın. İki saat sonra hala idrar yapma ihtiyacınız yoksa, tuvalete gittiğiniz zamanlar arasındaki süreyi kademeli olarak artırın. Eğer idrara çıkma ihtiyacınız varsa tuvalete gitme aralığınızı saatte bire düşürün. Genellikle her saat başı tuvalete gidiyorsanız, tuvalet ziyaretleri arasındaki süreyi bir saat 15 dakikaya çıkarmaya çalışın.
• Yeni programınızı en az bir hafta boyunca kaza olmadan sürdürebildiğinizde, idrara çıkma aralığınızı 15 dakika daha artırmaya çalışın. Sizi rahat hissettiren bir programa ulaşana kadar devam edin. İki ila dört saat arasında bir idrara çıkma aralığına ulaşmaya çalışın.
• Programınıza mümkün olduğunca sadık kalın.

Mesane Yeniden Eğitilirken Dürtüler Nasıl Kontrol Edilebilir?

Dürtüleri yönetmek mesaneyi eğitmede önemli bir adımdır. Aşağıdaki stratejiler yardımcı olabilir:

• Yaptığınız şeyi bırakın ve olduğunuz yerde kalın. Mümkünse sessizce ayakta durun veya oturun. Mümkün olduğunca hareketsiz kalın. Hareketsiz olduğunuzda, dürtülerinizi yönetmek daha kolaydır.
• Pelvik taban kaslarınızı birkaç kez hızlıca sıkın (Kegel). Kegeller arasında tamamen gevşemeyin.
• Vücudunuzun geri kalanını gevşetin. Herhangi bir gerginliği bırakmanıza yardımcı olması için birkaç derin nefes alın.
• İşeme dürtünüzü bastırmaya konsantre olun.
• Dürtü geçene kadar bekleyin.
• Tuvalete normal bir hızda yürüyün. Acele etmeyin. Yürürken pelvik taban kaslarınızı hızlıca sıkmaya devam edin.

Sabır önemlidir. Mesaneyi yeniden eğitmenin sonuçlarını görmek genellikle en az altı ila sekiz hafta sürer. Herhangi bir sorun varsa veya kişi ilerlemeden memnun değilse doktoruyla görüşmelidir. Doktor en iyi sonucu elde etmeye yardımcı olmak için mesaneyi sıfırlarken kullanılması için ilaçlar reçete edebilir.

Sinir Stimülasyonu Aşırı Aktif Mesaneye Yardımcı Olabilir mi?

Sinir stimülasyonu aşırı aktif mesaneyi iyileştirmeye yardımcı olabilir. Sinirler beyne mesanenin dolu olduğunu söylemeye yardım eder. Sinirleri tedavi ederek mesane kontrolü iyileştirilebilir.

Sinir stimülasyonu tersine çevrilebilir bir tedavidir. Doktorlar bunu yalnızca diğer tedaviler işe yaramadığında önerir.

Birkaç çeşit sinir stimülasyonu tedavisi vardır. Bunlar aşağıdakiler gibidir:

• Sakral Sinir Stimülasyonu

Sakral sinir stimülasyonu, mesaneyi kontrol eden sinirleri elektriksel olarak uyaran bir tedavidir.

Bir doktor üst kalça (popo) bölgesine yakın deri altına nörotransmitter adı verilen küçük bir cihaz yerleştirecektir. Nörotransmitter, sakral sinirin yakınındaki bir tel aracılığıyla hafif elektriksel uyarılar gönderir. Sakral sinir belde bulunan bir sinirdir. İmpulslar mesaneyi kontrol etmeye yardımcı olur.

Sakral sinir stimülasyonu, tuvaleti kullanma zorunluluğunu veya yanlışlıkla idrar kaçırma sayısını azaltabilir. Genel olarak çok etkilidir. Ayrıca bir ayakta tedavi prosedürüdür, bu nedenle prosedür bitiminde eve gidilebilir.

• Perkütan Tibial Sinir Stimülasyonu

Perkütan tibial stimülasyon ayak bileğinin yakınındaki bir sinir dalına küçük sinir uyarıları gönderir. Mesane kontrolünü uyarmaya yardımcı olur.

Perkütan tibial sinir stimülasyonu bir ayakta tedavi prosedürüdür. Birçok kişi 12 haftalık seansa ve sonrasında aylık bakım seanslarına ihtiyaç duyar.

• Botulinum Toksin Enjeksiyonları

Botox en iyi bilinen botulinum toksin markasıdır. Doktor sistoskop kullanarak mesane duvarına Botoks enjekte eder.

Bu tedavi, diğer tedavilere iyi yanıt vermeyen hastalar için bile çok etkilidir. Botoks enjeksiyonundan sonra az sayıda insanda geçici idrar retansiyonu (işeme zorluğu) olabilir.

Botoks enjeksiyonlarının etkisi zamanla geçer. Çoğu kişinin enjeksiyonları altı ayda bir tekrarlaması gerekir.

Aşırı Aktif Mesaneyi Tedavi Etmek İçin Hangi İlaçlar Kullanılır?

Mesane yeniden eğitilirken doktor bir ilaç da reçete edebilir. İlaçlar normal mesane fonksiyonunun geri kazanılmasına yardımcı olabilir. Aşırı aktif mesane için yaygın olarak reçete edilen ilaçlar şunlardır:

Antikolinerjik İlaçlar

Antikolinerjik ilaçlar mesanedeki kas spazmlarını düzenlemeye yardımcı olur. Doktor aşağıdakileri reçete edebilir:

• Oksibutinin.
• Oksibutinin jel.
• Tolterodin.
• Solifenasin.
• Fesoterodin.
• Darifenasin.
• Trospium.

Beta-3 Adrenerjik İlaçlar

Beta-3 adrenerjik ilaçlar mesanedeki detrusor kaslarının gevşemesine neden olur, böylece mesane daha fazla idrar depolayabilir. Doktor aşağıdakileri reçete edebilir:

• Mirabegron.
• Vibegron.

Tedaviden Ne Kadar Süre Sonra Daha İyi Hissedilir?

Pelvik taban egzersizleri ve yaşam tarzınızda yapılacak değişikliklerin sonuçlarını görmeye başlamak altı ila sekiz hafta sürebilir. Birçok ilaç birkaç saat sonra mesane kaslarını gevşetmeye başlar ancak tam olarak etki etmeleri bir ay kadar sürebilir.

Botoks bir ila iki hafta sonra çalışmaya başlamalıdır. Çoğu insan altı sinir stimülasyonu tedavisinden sonra iyileşme görmeye başlar. Ancak sonuçları görmek 12 tedaviye kadar sürebilir.

Aşırı Aktif Mesane Geliştirme Riski Nasıl Azaltılabilir?

Yaşam tarzı düzenlemeleri aşırı aktif mesane geliştirme riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Bu düzenlemeler şunları içerebilir:

• Kişinin kendisi için sağlıklı olan bir kiloyu koruması.
• Kafein ve alkolü ölçülü tüketmek.
• Her gün uygun miktarda sıvı tüketmek. Çok fazla sıvı semptomları kötüleştirebilirken, yeterince içmemek mesanenin iç yüzeyini tahriş edebilir ve dürtülerin şiddetini artırabilir.
• Düzenli egzersiz yapmak.
• Kegel veya diğer pelvik taban egzersizlerini yapmak.
• Diyabet veya idrar yolu enfeksiyonu gibi aşırı aktif mesaneye neden olabilecek durumları yönetmek.

Aşırı Aktif Mesane Sorununa Sahip Olanları Neler Bekler?

Aşırı aktif mesane semptomları önemli ölçüde strese neden olabilir. Tedaviyi yönetmek zor olabilir ve semptomlar hiçbir zaman tamamen ortadan kalkmayabilir. Ancak birçok kişi aldıkları tedaviden memnun kalır ve genellikle yaşam kalitelerinde çarpıcı bir iyileşme yaşarlar.

Aşırı Aktif Mesane Konusunda Evde Neler Yapılabilir?

Tedaviler kişi için işe yaramıyorsa veya tedavilerin etkili olması için zaman gerekiyorsa, tek kullanımlık pedler veya yetişkin bezleri gibi inkontinans (idrarı tutamama) ürünleri kontrol altında hissetmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.

Aşağıdakiler, inkontinans ürünleri kullanılıyorsa konforu ve kendine güveni artırmaya yardımcı olabilir:

• Ürünü düzenli olarak değiştirmek. Sızıntıdan sonra pedleri veya yetişkin bezlerini değiştirmek kokuları azaltmaya yardımcı olur.
• Bariyer merhem veya losyon sürmek. İnkontinans ürünlerini kullanmadan önce cilde bariyer merhem veya losyon sürmek, düzenli olarak idrara maruz kalmaktan kaynaklanan cilt tahrişini önlemeye yardımcı olur.
• Rahat, bol giysiler giymek. İnkontinans ürünleri hantal olabilir ve kişinin kendini utangaç hissetmesine neden olabilir. Rahat, bol giysiler inkontinans ürünlerini gizlemeye yardımcı olabilir, böylece başkalarının ne giyildiğini fark etmesi konusunda daha az endişelenilir.
• Daha koyu renkli giysiler giymek. Daha koyu renkli giysiler oluşabilecek sızıntıları gizlemeye yardımcı olur.

Ne Zaman Bir Doktoru Ziyaret Etmek Gerekir?

Aşırı aktif mesanenin herhangi bir belirtisi yaşanırsa bir doktora görünülmelidir.

Yaşa bağlı aşırı aktif mesane kademeli olarak gelişebilir ve zaman içinde yavaşça kötüleşebilir. Belirtiler aniden gelişiyorsa ve yoğun sızıntı varsa, aşırı aktif mesane enfeksiyon veya nörolojik bir sorun gibi başka bir durumun belirtisi olabilir. En iyisi, bir doktorun bu semptomları daha geç değil, daha erken kontrol etmesini sağlamaktır.

Doktora Hangi Sorular Sorulmalıdır?

• Aşırı aktif mesanem olduğunu nereden biliyorsunuz?
• Aşırı aktif mesanemin nedeni nedir?
• Her gün normal idrara çıkma sayısı kaçtır?
• Her gün ne kadar sıvı içmeliyim?
• Hangi sıvıları içmeliyim?
• Hangi sıvıları içmekten kaçınmalıyım?
• Hangi yiyecekleri yemeliyim?
• Hangi yiyecekleri yemekten kaçınmalıyım?
• Hangi tedavileri öneriyorsunuz?
• Önerdiğiniz tedavinin herhangi bir yan etkisi var mı?
• Hangi ilaçları önerirsiniz?
• Önerdiğiniz ilaçların herhangi bir yan etkisi var mı?
• Yaşam tarzımda yapabileceğim başka değişiklikler var mı?
• Aşırı aktif mesanesi olan kişiler için bir destek grubu önerebilir misiniz?

Aşırı aktif mesane, tuvalet alışkanlıklarında değişikliklere neden olan ve utanç verici olabilen yaygın bir durumdur. Birçok kişi semptomları hakkında bir doktorla konuşmakta zorlanır. Ancak doktorlar soruları yargılamadan yanıtlayarak hastalara yardımcı olabilir. Doktor, aşırı aktif mesanenin nedenini belirleyebilir ve en iyi tedavi planını geliştirmek için kişiyle birlikte çalışabilir. Kişide aşırı aktif mesane belirtileri varsa, tuvalet alışkanlıklarını daha iyi yönetebilmek ve yaşam kalitesini artırmak için bir doktorla konuşmalıdır.