Zatürre (Pnömoni) Nedir? Belirtileri ve Sebepleri

• Zatürre Nedir? Belirtileri ve Sebepleri
• Zatürre Nasıl Tedavi Edilir?

Zatürre (Pnömoni), bir veya her iki akciğerdeki dokuların iltihaplanmasıdır. Buna genellikle bakteriyel bir enfeksiyon veya bir virüs neden olur. Belirtilerinin türüne ve şiddetine göre evde ya da hastanede tedavi edilebilir.

Zatürre Belirtileri Nelerdir?

Zatürre semptomları 24 ila 48 saat içinde aniden gelişebilir veya birkaç gün içinde daha yavaş bir şekilde ortaya çıkabilir.

Zatürrenin yaygın görülen belirtileri şunlardır:

• Öksürük (Kuru olabilir veya kalın sarı, yeşil, kahverengi ya da kanlı balgam üretebilir)
• Nefes almada zorluk (Nefesiniz sık ve kesik kesik olabilir ve dinlenirken bile kendinizi nefessiz hissedebilirsiniz)
• Hızlı kalp atışı
• Yüksek ateş
• Genel olarak kendini iyi hissetmemek
• Terleme ve titreme
• İştah kaybı
• Nefes alırken veya öksürürken kötüleşen göğüs ağrısı

Daha az görülen semptomlar ise şunlardır:

• Öksürükten kan gelmesi (Hemoptizi)
• Baş ağrısı
• Halsizlik
• Kendini hasta hissetmek
• Hırıltılı solunum
• Eklem ve kas ağrısı
• Özellikle yaşlı kişilerde kafası karışık hissetmek

Ateşiniz yüksekse veya kendinizi normal aktivitelerinizi yapacak kadar iyi hissetmiyorsanız, kendinizi iyi hissedene kadar evde kalmaya çalışın ve diğer insanlarla temastan kaçının.

Ne Zaman Tıbbi Yardım Alınmalıdır?

Aşağıdaki durumlarda acil çağrı merkezi aranmalı ve tıbbi yardım alınmalıdır:

• Nefes almakta güçlük
• Kan öksürmek
• Mavi dudaklara veya mavi bir yüze sahip olmak
• Soluk veya kabarmış bir cilt ile soğuk ter döküyormuş gibi hissetmek
• Geçmeyen bir kızarıklık
• Yere yığılmak veya bayılmak
• Kafası karışık halde olmak veya kendini sürekli uykulu hissetmek
• İdrara çıkamamak veya normalden çok daha az çıkmak

Zatürrede Kimler Risk Grubundadır?

Zatürre her yaştan insanı etkileyebilir ancak çok genç veya çok yaşlılar gibi belirli gruplarda daha yaygın görülebilir ve daha ciddi seyredebilir. Bu gruplardaki kişilerin zatürreye yakalanmaları durumunda hastanede tedaviye ihtiyaç duyma olasılıkları çok daha yüksektir.

Aşağıdaki grupların zatürre geliştirme riski yüksektir:

• Bebekler ve çok küçük çocuklar
• Yaşlı insanlar (65 yaş üstü)
• Sigara içenler
• Astım, kistik fibröz ya da kalp, böbrek veya karaciğer rahatsızlığı gibi başka sağlık sorunları olanlar
• Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler (Örneğin grip, HIV veya AIDS olanlar, kemoterapi görenler ya da organ nakli sonrası ilaç kullananlar)
• Dalak fonksiyonları bozuk veya dalağı alınmış kişiler

Zatürrenin Sebepleri Nelerdir?

Zatürre genellikle bakteriyel bir enfeksiyonun sonucudur. Bakteriyel zatürre dışındaki diğer türleri şunlardır:

• Viral zatürre (Koronavirüs gibi bir virüs neden olabilir.)
• Aspirasyon zatürresi (Kusmuk, yer fıstığı gibi yabancı bir cisim ya da duman veya bazı kimyasal maddeler gibi zararlı bir maddenin solunmasından kaynaklanabilir.)
• Mantar zatürresi (Bağışıklık sistemi zayıflamış kişileri etkileme olasılığı daha yüksektir.)
• Hastanede edinilmiş zatürre (Başka bir durum için tedavi görürken veya ameliyat olurken hastanede gelişebilir. Yoğun bakımda solunum cihazlarına bağlı kişiler özellikle ventilatörle ilişkili zatürre geliştirme riski altındadır.

Zatürre Teşhisi Nasıl Konulur?

Bir doktor, belirtilerinizi sorarak ve göğsünüzü muayene ederek zatürreyi teşhis edebilir ancak bazı durumlarda daha fazla teste ihtiyaç duyulur.

Zatürre; soğuk algınlığı, bronşit ve astım gibi diğer hastalıklarla benzer birçok belirtilere sahip olduğu için teşhisi zor olabilir.

Teşhise yardımcı olması için doktorunuz size şunları sorabilir:

• Nefessiz hissedip hissetmediğiniz veya normalden daha hızlı nefes alıp almadığınız.
• Ne kadar süredir öksürüğünüz olduğu ve öksürüğünüzde mukus olup olmadığı, varsa ne renk olduğu.
• Nefes alırken veya verirken göğsünüzdeki ağrının kötüleşip kötüleşmediği.

Doktorunuz ayrıca ateşinizi ölçebilir ve herhangi farklı bir olup olmadığını kontrol etmek için bir stetoskopla göğsünüzü ve sırtınızı dinleyebilir. Doktorunuz ayrıca göğsünüze dokunarak da dinleyebilir. Çünkü sıvı ile dolu akciğerler, normal, sağlıklı akciğerlerden farklı bir ses çıkarır.

Hafif zatürreniz varsa, muhtemelen göğüs röntgenine veya başka testlere ihtiyacınız olmayacaktır. Belirtileriniz, tedaviye başladıktan sonraki 48 saat içinde düzelmediyse, göğüs röntgeni veya balgam testi ya da başka kan testlerine ihtiyacınız olabilir.

Zatürre Evde Nasıl Tedavi Edilir?

Hafif zatürre genellikle evde şu şekilde tedavi edilebilir:

• Bol bol dinlenmek
• Zatürrenin bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanma olasılığı varsa doktorunuzun önereceği bir antibiyotik kullanmak
• Bol sıvı tüketmek

Başka bir sağlık sorununuz yoksa tedaviye iyi cevap verir ve kısa süre içinde iyileşirsiniz. Ancak öksürüğünüz bir süre daha devam edebilir.

Bu evde tedavi yöntemlerini ya da önlemlerini uyguladıktan sonra kendinizi daha kötü hissediyorsanız veya daha iyiye gitmiyorsanız bir uzman ile iletişime geçmeniz gerekir.

Risk altındaki gruplar için zatürre şiddetli olabilir ve hastanede tedavi edilmesi gerekebilir. Zatürre, kişinin sağlık durumu ve yaşına bağlı olarak bazı hallerde ölümcül olabilen ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Zatürre Komplikasyonları Nelerdir?

Zatürrenin olası komplikasyonları şunlardır:

• Plörezi (Akciğerleriniz ve göğüs kafesi arasındaki ince zarların iltihaplanması ve bunun solunum yetmezliğine yol açabilmesi)
• Akciğer apsesi (Çoğunlukla önceden ciddi bir hastalığı olan veya çok fazla alkol kullanan kişilerde görülen nadir bir komplikasyon)
• Kan zehirlenmesi (Nadir görülen ciddi bir komplikasyon)

Bu komplikasyonlardan birini geliştirmeniz durumunda tedavi için hastaneye yatırılırsınız.

Zatürrenin Bulaşmasını Önlemek İçin Ne Yapılmalıdır?

Çoğu zatürre vakası, bakteriyel olmasına ve hasta kişiden bir başkasına geçmemesine rağmen, iyi hijyen standartlarının sağlanması mikropların yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır.

Zatürrenin yayılmasını engellemek için şunlar yapılmalıdır:

• Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu bir mendille kapatın.
• Kullandığınız mendilleri hemen atın. Mikroplar, burnunuzu veya ağzınızı terk ettikten sonra birkaç saat yaşayabilir.
• Mikropların diğer insanlara veya nesnelere bulaşmasını önlemek için ellerinizi düzenli olarak yıkayın.
• Sağlıklı bir yaşam tarzı da zatürreyi önlemeye yardımcı olabilir. Örneğin, ciğerlerinize zarar veren ve enfeksiyon olasılığını artıran sigarayı bırakmalısınız.
• Aşırı ve uzun süreli alkol kullanımı akciğerlerinizin enfeksiyonlara karşı doğal savunmasını zayıflatır sizi zatürreye karşı daha savunmasız kılar.

Zatürre riski yüksek olan kişilere pnömokok aşısı ve grip aşısı önerilmelidir.