Minimal İnvaziv Cerrahi Nedir? Faydaları Nelerdir? Nerelerde Kullanılır?

Minimal İnvaziv Cerrahi Nedir? Faydaları Nelerdir? Nerelerde Kullanılır? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Minimal invaziv cerrahi, organlara büyük kesiler yerine küçük girişler aracılığıyla erişmek için yeni teknoloji ve teknikler kullanır. Günümüzde cerrahlar birçok yaygın ameliyatı minimal invaziv yöntemler kullanarak tamamlayabilmektedir.

Minimal İnvaziv Cerrahi Nedir?

Minimal invaziv cerrahi, cildi ve dokuları kesmeyi en aza indiren bir cerrahi yaklaşımdır. Cerrahlar, işlem sırasında mümkün olduğunca az travmaya neden olmak için minimal invaziv cerrahi tekniklerini ve teknolojisini kullanır. Daha küçük kesikler potansiyel ağrı, komplikasyon ve iyileşme süresini azaltır. Doktorlar günümüzde birçok yaygın prosedürü minimal invaziv cerrahi tekniklerini kullanarak gerçekleştirmektedir.

Minimal İnvaziv Cerrahinin Farklı Türleri Nelerdir?

• Anahtar Deliği Ameliyatı

Çoğu minimal invaziv cerrahi prosedürü, ameliyat sırasında özel aletler için port görevi görecek küçük, "anahtar deliği" kesilerinin kullanılmasını içerir. Yerine bağlı olarak, bu kesiler genellikle birkaç cm uzunluğunda veya daha küçüktür. Portlardan biri, ucunda görüntüleri bir ekrana yansıtan ışıklı bir kamera bulunan dar bir tüp olan endoskopa erişim sağlar. Cerrahlar diğer portlardan içeri girerek uzun, dar aletlerle ameliyat yaparlar.

Farklı vücut bölümleri için farklı endoskop türleri vardır ve bunlar bazen belirli isimlerle anılırlar. Örneğin, bir laparoskop karın boşluğuna, bir torakoskop göğüs boşluğuna ve bir artroskop eklemlere girer. Bu skopların kullanıldığı ameliyatlar laparoskopik cerrahi, torakoskopik cerrahi veya artroskopik cerrahi olarak adlandırılabilir. Bunlar minimal invaziv cerrahinin birkaç türüdür.

• Robotik Cerrahi

Minimal invaziv cerrahinin gelişmiş bir şekli, küçük kesilerden ameliyat yapmak için robotik kollar kullanır. Buna robotik cerrahi denir. Özel eğitimli bir cerrah robot kollarını ameliyathane içindeki bir konsoldan çalıştırır. Robotik, daha küçük alanlarda daha fazla hassasiyet ve kontrol sağlar. Çoğu robotik cerrahi prosedüründe birkaç port kullanılır ancak bazen tek portlu cerrahi de mümkündür.

• Endovasküler Cerrahi

Endovasküler cerrahi, küçük bir kateterin bir kan damarından geçirilmesini ve içinden ameliyat edilmesini içerir. Kan damarına erişmek için sadece küçük bir kesi gerekir. Genellikle endovasküler cerrahlar cildi kesmek yerine bir iğne ile delebilirler. Bu da kanamayı en aza indirir. Cerrahlar kateteri bir kılavuz tel üzerinden geçirir, ardından teli çıkarır ve ameliyat için cerrahi aletleri kateterden geçirir.

• Endoskopik Cerrahi

Son olarak, bazı endoskoplar burun veya ağız gibi vücuttaki mevcut bir açıklıktan geçebilir. Cerrahlar bu endoskoplar aracılığıyla cildi hiç kesmeden uzun, dar aletler kullanarak ameliyat yapabilirler. Buna "doğal delikli" endoskopik cerrahi denir. "Endoluminal" prosedürler organın duvarları içinde gerçekleşirken, "transluminal" prosedürler organın duvarlarından birini keser.

Minimal İnvaziv Cerrahi Prosedürlerine Bazı Örnekler Nelerdir?

Minimal invaziv cerrahi prosedürlerinin yaygın örnekleri şunlardır:

• Minimal invaziv ürolojik cerrahi: Böbrek çıkarılması (nefrektomi), prostat çıkarılması (prostatektomi) veya pelvik organ prolapsusu onarımı (sakrokolpopeksi).
• Minimal invaziv omurga cerrahisi: Spinal füzyon, tümör çıkarma ve spinal stenoz tedavisi.
• Minimal invaziv kalp cerrahisi: Atriyal septal defekt onarımı ve mitral kapak onarımı.
• Artroskopi: Rotator manşet yırtıklarını tedavi etmek için omuz artroskopisi, ayak bileği ağrısını tedavi etmek için ayak bileği artroskopisi veya küçük kalça hasarını onarmak için kalça artroskopisi.
• Video yardımlı torasik cerrahi: Göğüs boşluğundaki kanseri tedavi etmek veya pektus ekskavatumu (Nuss prosedürü) onarmak için torakoskopi kılavuzluğunda prosedürler.
• Laparoskopik cerrahi: Safra kesesi çıkarılması (kolesistektomi), apandis çıkarılması (apendektomi) adrenal çıkarılması (adrenalektomi) ve fıtık onarımı.
• Endovasküler cerrahi: Anjiyoplasti, aterektomi, embolizasyon ve stentleme.
• Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi: Ciddi sinüs rahatsızlıkları için endoskopik sinüs cerrahisi.
• Gastrointestinal sistemde endolüminal cerrahi: Tümör çıkarma (endoskopik submukozal diseksiyon veya transanal endoskopik mikrocerrahi) ve sfinkter miyotomi.
• Epilepsi ameliyatları: Stereoelektroensefalografi (SEEG) ve derin beyin stimülasyonu (DBS).
• Bariatrik ameliyatlar: Kilo kaybı için tüp mide ameliyatı ve gastrik bypass ameliyatı.

Minimal İnvaziv Cerrahi İçin Kimler Adaydır?

Minimal invaziv cerrahi birçok açıdan geleneksel açık cerrahiden daha güvenlidir. Aslında geleneksel açık cerrahi için aday olmayan bazı kişiler minimal invaziv prosedürler için aday olabilir. Bununla birlikte, minimal invaziv teknikler açık cerrahiden daha uzun sürebilir ve önceden bir miktar hazırlık gerektirir. Bu, acil bir durumda veya durum henüz netleşmediğinde işe yaramayabilir.

Bazı kalp ve akciğer rahatsızlıkları olan kişiler özellikle laparoskopik cerrahi için ideal adaylar olmayabilir. Bunun nedeni, laparoskopik cerrahinin karın duvarını organlardan ayırmak için karın boşluğuna gaz pompalamayı içermesidir. Bazı kişilerde bu gazlar ameliyat sırasında kalp ve akciğer komplikasyonları riskini artırabilir. Cerrah, her hastanın riskini bireysel olarak değerlendirecektir.

Minimal İnvaziv Cerrahide Ne Olur?

Farklı cerrahi prosedür türleri farklı adımlar içerir. Ancak, geleneksel açık cerrahi ile minimal invaziv cerrahi prosedürleri arasında bazı genel farklılıklar vardır.

• Anestezi: Açık cerrahi neredeyse her zaman genel anestezi gerektirirken, bazı minimal invaziv prosedürler gerektirmez. Rahatlamaya yardımcı olmak için sedasyonla birlikte veya sedasyon olmadan sadece kesi yerinde lokal anesteziye ihtiyaç olabilir. Endoskopik ameliyat olunuyorsa, anesteziye hiç ihtiyaç duyulmayabilir. Boğazdaki bir uyuşturucu madde, endoskopun boğulma refleksini tetiklemeden geçmesine yardımcı olabilir.
• Kesiler: Minimal invaziv cerrahinin ayırt edici özelliği, eğer varsa, küçük kesilerdir. Endoskoplar ve cerrahi aletler için bu küçük kesiler tipik olarak birkaç cm uzunluğunda veya daha azdır. Cerrahın içinden bir organı çıkarması gerekiyorsa bir kesi biraz daha büyük olabilir veya beyinde veya vasküler sistemdeyse daha küçük olabilir. Daha küçük kesiler, daha az ağrı ve daha az komplikasyon riski ile daha kolay bir iyileşme sağlar.
• Ameliyat ve iyileşme süresi: Genel olarak cerrahlar minimal invaziv yöntemler kullandığında ameliyatlar daha uzun sürer çünkü daha fazla adım, araç ve yardımcı söz konusudur. Bu durum özellikle robotik cerrahi için geçerlidir. Öte yandan, iyileşme süresi çok daha hızlı olma eğilimindedir. Genellikle prosedürle aynı gün eve gidilebilir ve daha küçük kesi yaraları aylar yerine haftalar içinde iyileşir.

Minimal İnvaziv Cerrahide Hangi Araçlar veya Ekipmanlar Kullanılır?

Minimal invaziv cerrahi, kullanımı için özel eğitim gerektiren özel araç ve ekipmanlar gerektirir. Cerraha ek olarak, tüm bunların yönetilmesine yardımcı olmak için iyi eğitimli bir cerrahi ekip gerekir. Cerrahi ekip, ameliyat sırasında makinelerin izlenmesine ve ekipman üzerinde ayarlamalar yapılmasına yardımcı olur. Cerrah robotik konsoldan çalışırken aletlerin yerleştirilmesine yardımcı olmak için ameliyat masasının yanında kalırlar.

Kullandıkları ekipmanlardan bazıları şunlardır:

• Endoskoplar: Endoskoplar, ucunda ışıklı bir video kamera bulunan uzun, dar tüplerdir. Farklı vücut boşluklarının içine bakmak için farklı boyutlarda olabilirler. Sert veya esnek olabilirler.
• Görüntüleme ekipmanı: Monitörler ameliyat sırasında endoskoptan video yansıtır. Cerrahlar ameliyat bölgesinin yerini belirlemek için genellikle ultrason veya floroskopi gibi diğer görüntüleme teknolojilerini kullanır.
• Endovasküler kateterler: Bu küçük kateterler kan damarları boyunca ilerler. Cerrahlar bunları cerrahi bölgeye yönlendirmek için kılavuz teller ve X-ışını görüntülemesi kullanır ve ardından içinden ameliyat eder.
• Trokarlar: Trokarlar, cerrahi ekibin anahtar deliği kesilerinin (portlar) içine yerleştirdiği tüplerdir. Endoskoplar da dahil olmak üzere diğer cerrahi aletleri trokarların içinden yerleştirirler.
• İnsüflatörler: İnsüflatörler düşük basınçlı karbondioksit gazını bir tüp aracılığıyla vücut boşluğuna iletir. Cerrahlar, görünürlük ve erişim için boşluğu şişirmeleri gerektiğinde insüflatörleri kullanırlar.
• Balonlar: Cerrahlar tüm vücut boşluğunu şişirmek istemediğinde veya buna ihtiyaç duymadığında, sadece ihtiyaç duydukları yerde ameliyat yapmak için yer açmak amacıyla şişirilebilir bir balon kullanabilirler. Balonu bir trokar, endoskop veya kateterin ucuna yerleştirirler ve tüpün içinden gaz pompalayarak şişirirler.
• Cerrahi aletler: Minimal invaziv cerrahi aletler dar alanlarda çalışabilmek için uzun ve dardır. Cerrahlar bunları trokarlar, endoskoplar veya kateterler aracılığıyla manipüle eder.
• Da Vinci Cerrahi Sistemi: Da Vinci Cerrahi Sistemi, cerrahların robotik cerrahide kullandıkları robotik sistemdir. Bir ameliyat konsolu, ayrı bir video ekranı ve cerrahi aletler ile kamerayı tutan bir ekipman arabası içerir. Konsol dört robotik kolu çalıştırır.

Minimal İnvaziv Cerrahinin Faydaları Nelerdir?

Minimal invaziv cerrahinin potansiyel faydaları şunlardır:

• Azaltılmış travma.
• Azaltılmış kan kaybı.
• Azaltılmış cerrahi komplikasyon riski.
• Azaltılmış enfeksiyon riski.
• Azaltılmış yara izi.
• Azaltılmış hastanede kalış süresi.
• Azaltılmış iyileşme süresi.
• Azaltılmış ağrı ve ilaç ihtiyacı.
• Genel anestezi gerektirmeyebilmesi.
• Başka türlü ameliyat olamayacak bazı kişiler için ameliyatı mümkün kılabilmesi.

Minimal İnvaziv Cerrahinin Dezavantajları Nelerdir?

Minimal invaziv cerrahinin potansiyel dezavantajlar şunlardır:

• Özel eğitim ve ekipman gerektirir.
• Yerel olarak mevcut olmayabilir.
• Daha pahalı olabilir.
• Ameliyatlar daha uzun sürebilir.
• Acil durumlarda işe yaramayabilir.
• Gaz insüflasyonu bazı insanlar için kardiyopulmoner riskler oluşturur.

Cerrahi teknoloji ve tekniklerdeki gelişmeler, cerrahların minimal invaziv yöntemler kullanarak daha fazla ameliyatı tamamlamasına olanak sağlamaktadır. Cerrahlar organlara daha küçük portallardan erişerek cerrahi travmayı en aza indirebilir ve böylece ağrıyı, komplikasyonları ve iyileşme süresini azaltabilir. Ameliyat olunması gerekiyorsa, kişi doktoruna minimal invaziv cerrahi için aday olup olmadığını sorabilir.