Çocuklarda Aritmi (Ritim Bozukluğu) Neden Olur? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Çocuklarda Aritmi (Ritim Bozukluğu) Neden Olur? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Aritmi (ritim bozukluğu) düzensiz kalp atışıdır. Aritmisi olan bir çocuğun kalbi çok hızlı ya da çok yavaş atabilir, kalp bir atımı atlayabilir veya fazladan bir atıma sahip olabilir. Çocuklarda görülen düzensiz kalp atışı türlerinin çoğu zararsızdır ve çoğu ateş veya enfeksiyon gibi altta yatan nedenin tedavisi ile geçer. Ancak bazı türleri ciddi de olabilir.

Aritmi Nedir?

Aritmi, kalbin düzenli, eşit ritmindeki herhangi bir değişikliktir. Çocuklarda da tıpkı yetişkinler gibi aritmi (düzensiz kalp atışı) olabilir. Bu, çocuğun kalbinin çok hızlı attığı, çok yavaş attığı, bir atım atladığı veya fazladan atıma sahip olduğu anlamına gelebilir. Genellikle tedavi gerektirmez ancak bazı vakalar ciddi olabilir.

Kalp Nasıl Atar?

Kalp, hızını ve ritmini düzenleyen, aşağıdaki gibi özetlenebilecek özel bir elektrik sistemine sahiptir.

• Her kalp atışı sinoatriyal (SA) düğümden gelen bir elektrik sinyali ile başlar. SA düğümü sağ atriyumda (kalbin sağ üst odacığı) bulunan bir hücre kümesidir.
• Elektrik sinyali her iki üst odacığın (kulakçıklar) kanı iki alt odacığa (karıncıklar) pompalamasına neden olur.
• Sinyal daha sonra atriyoventriküler (AV) düğüm adı verilen başka bir hücre grubuna gider. AV düğümü, kulakçıklardan karıncıklara elektrik iletilmesine yardımcı olan bir bağlantıdır.
• AV düğümü daha sonra ventriküllere başka bir sinyal gönderir. Bu, karıncıkların kanı kalpten dışarı ve vücudun geri kalanına pompalamasını sağlar.
• Son olarak karıncıklar gevşer ve yeni bir sinyal yeni bir kalp atışını başlatır.

Bu süreç düzgün işlediğinde kalp öngörülebilir bir hız ve ritme sahiptir. Ancak bir şey kalbin elektrik iletim sistemini kesintiye uğratırsa aritmi ortaya çıkar.

Çocukluk Çağı Aritmileri Ne Kadar Yaygındır?

Aritmiler çocuklarda yaygındır ve genellikle zararsızdır. Nadir durumlarda, durum ciddi ve hatta yaşamı tehdit edici olabilir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Ne Tür Aritmiler Vardır?

Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da birçok düzensiz kalp ritmi türü vardır.

Birçoğu kulakçıklarında (kalplerinin üst odacıklarında) başlar. Bunları supraventriküler taşikardi (SVT) olarak adlandırılır. Aşağıda listelendiği gibi farklı supraventriküler taşikardi türleri vardır:

• AV nodal reentrant taşikardi ve ortodromik reentrant taşikardi, üst odacıktan kaynaklanan anormal derecede hızlı kalp atışlarının ani ataklarına neden olur. Bu ataklar bir “ışık anahtarı” gibi aniden başlar ve biter ve çocuklarda SVT'nin en yaygın nedenini oluşturur. (Wolff-Parkinson-White sendromu SVT ataklarına neden olabilir çünkü bu rahatsızlığa sahip kişiler tipik olarak doğuştan kalbin üst ve alt odacıkları arasında fazladan bir elektrik bağlantısına sahiptir).
• Atriyal flutter hızlı ama tutarlı bir kalp atışıdır.
• Atriyal fibrilasyon, bir çocuğun kalbinin hızlı ve düzensiz atmasına neden olur. Bu durum çocuklarda son derece nadirdir.
• Erken atriyal kasılmalar, kalp atışları olması gerekenden daha erken başladığında ortaya çıkar ve kişiye fazladan veya atlanmış bir kalp atışı hissi verir.

Bazı aritmi türleri ventriküllerle (kalbin iki alt odacığı) ilgilidir:

• Erken ventriküler kasılmalar (PVC'ler), kulakçıklardan sinyal almadan önce karıncıklarda başlayan erken ekstra atımlara neden olur.
• Ventriküler taşikardi (V-tach) ventriküllerden başlayan çok hızlı elektrik sinyallerini içeren ciddi bir durumdur.
• Ventriküler fibrilasyon, karıncıkların tamamen genişlemek ve sıkışmak yerine titrediği veya seğirdiği tehlikeli bir durumdur.

Diğer aritmi türleri şunlardır:

• Bradikardi çocuğun kalbinin yavaş attığı anlamına gelir. Çoğu zaman bu tehlikeli bir aritmi değildir, özellikle de kalp atışı normal yerden (SA düğümü) kaynaklanıyorsa ve herhangi bir belirti göstermiyorsa.
• Kalp bloğu, üst odacıktan alt odacığa giden elektriksel impulsun gecikmesi ya da tıkanmasıdır.
• Hasta sinüs sendromu SA düğümü arızalandığında meydana gelir. Konjenital (doğumda mevcut) kalp hastalığı olanlar dışında çocuklarda son derece nadirdir.

Çocuklarda Sinüs Aritmisi Normal midir?

Sinüs aritmisi yanıltıcı bir ifadedir. Kalp atışında bir varyasyon olmasına rağmen normaldir ve tüm çocuklarda bir dereceye kadar görülür. İyi kalp sağlığının bir işaretidir.

Çocuklarda sinüs aritmisi, nefes alırken daha hızlı ve nefes verirken daha yavaş bir kalp atışına sahip oldukları anlamına gelir. Semptomlara neden olmaz veya tedavi gerektirmez.

Pediatrik Aritmi Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda düzensiz kalp atışının belirtileri çok çeşitlidir ve ne tür bir aritmiye sahip olduklarına bağlıdır. Çocuklar şunları yaşayabilir:

• Göğüs ağrısı.
• Yenidoğan aritmisinde gözlemlenebilir tek belirti olabilen yeme güçlüğü.
• Baş dönmesi, sersemlik veya bayılma (senkop).
• Yorgunluk veya halsizlik.
• Kalp çarpıntısı; dalgalanma, atlama veya kalp atışlarının daha fazla farkına varma gibi hissedilebilir.
• Özellikle diğer semptomlar hakkında iletişim kuramayan çocuklarda sinirlilik.
• Nefes darlığı (dispne).

Nadir durumlarda ilk belirti nöbet, senkop veya ani kardiyak ölüm olabilir.

Çocuklarda Düzensiz Kalp Atışına Ne Sebep Olur?

Supraventriküler taşikardili çocukların çoğunda altta yatan yapısal kalp sorunları yoktur. Diğer aritmi türleri için aşağıdakiler başta olmak üzere birçok faktör çocuklarda aritmiye neden olabilir:

• Kalp kasını sertleştiren, büyüten veya kalınlaştıran bir durum olan kardiyomiyopati.
• Uzun QT sendromu (kalbin elektrik sisteminin yeniden şarj olması çok uzun sürdüğünde) veya katekolaminerjik polimorfik ventriküler taşikardi (ventriküllerin çok hızlı atması) gibi kalıtsal durumlar.
• Bazı ilaçlar, özellikle de durumu kritik olan çocuklara verilen ilaçlar.
• Doğuştan kalp hastalığı, doğumda mevcut olan bir kalp anormalliği.
• Elektrolit dengesizliği veya kanlarında başka bir kimyasal dengesizlik.
• Ateş, dehidrasyon, stres, uykusuzluk veya iltihaplanma.
• Viral enfeksiyon veya bakteriyel enfeksiyon.

Çocuklarda Aritmi Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar aritmiyi genellikle rutin bir kontrol sırasında veya başka bir sağlık durumu için teşhis veya tedavi sırasında tespit eder. Çocukta aritmi olduğundan şüpheleniliyorsa doktoruna belirtileri hakkında da bilgi verilmelidir.

Çocuğun doktoru veya bir çocuk kardiyoloğu çocuğun sağlık geçmişi ve ailenin tıbbi geçmişi hakkında sorular soracaktır. Çocuğun kalbini dinleyecek ve herhangi bir teste ihtiyacı olup olmadığını belirleyecektir. Bu testler şunları içerebilir:

• Kan testi: Kan testi bir ilaç, enfeksiyon veya kimyasal dengesizlik olup olmadığını tespit edebilir.
• Ekokardiyogram (Eko): Bu testte çocuğun kalbinin görüntülerini çekmek için ses dalgaları kullanılır. Ekokardiyogram, kalbin yapısı ve işlevi hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
• Elektrokardiyogram (EKG): EKG basit, ağrısız bir testtir. Çocuğun göğsüne takılan elektrotlar kalbinin elektriksel aktivitesini ölçer. Doktor EKG sırasında çocuktan uzanmasını, koşu bandında yürümesini veya sabit bir bisiklete binmesini isteyebilir.
• Elektrofizyolojik çalışma (EPS): Bu test sırasında doktor çocuğun kolundaki veya bacağındaki bir kan damarından küçük, ince bir tüp geçirir. Tüp çocuğun kalbine gider ve hatalı bir elektrik sinyalinin kaynağını arar.
• Holter monitörü: Holter monitörü çocuğun kalbinin elektriksel aktivitesini 24 saat ila birkaç gün boyunca ölçer. Çocuk küçük bir portatif monitör takarken normal aktivitelerine devam edebilir.

Nadiren doktor loop kaydedici adı verilen bir monitör önerebilir. Doktor çocuğun göğsündeki deride küçük bir kesik açar ve monitörü derisinin altına yerleştirir. Bu monitör, diğer testler net yanıtlar vermediğinde yardımcı olabilir.

Çocuklarda Aritmi Nasıl Tedavi Edilir?

Bazı aritmi vakalarının tedaviye ihtiyacı yoktur. Doktor, çocuğun kalbinin zaman içinde izlenmesini önerebilir.

Diğer durumlarda çocuğun doktoru, aritminin altında yatan nedeni tedavi edebilir. Örneğin çocukta bir enfeksiyon varsa, doktor antibakteriyel veya antiviral ilaçlar reçete edebilir. Benzer şekilde çocukta kimyasal bir dengesizlik varsa, bazı ilaçlar dengeyi sağlamaya ve aritmiyi gidermeye yardımcı olabilir.

Doktor beta blokerler veya kalsiyum kanal blokerleri gibi antiaritmik ilaçlar önerebilir. Bunlar elektriksel uyarıları yavaşlatarak kalp atışlarını düzenler.

Daha ciddi bir aritmi vakası olan bir çocuğun bunu düzeltmek için aşağıdakiler gibi bir prosedüre ihtiyacı olabilir:

• Ablasyon: Bir ablasyon prosedürü, aritminin başladığı kalp dokusuna enerji/ısı uygular.
• Kardiyoversiyon: İki tür kardiyoversiyon vardır. Geleneksel kardiyoversiyon düzensiz kalp ritmini düzeltmek için kalbe elektrik şoku verir. Kimyasal kardiyoversiyon, kalp hızını ve ritmini normalleştirmek için ilaç kullanır.
• İmplante cihaz: Deri altına yerleştirilen bir cihaz, anormal ritimleri kontrol etmek veya düzeltmek için elektrik darbeleri veya şoklar verebilir. Örnekler arasında kalp pili ve implante edilebilir kardiyoverter defibrilatör bulunur.
• Labirent ameliyatı: Bir cerrah, Maze ameliyatı sırasında hatalı elektrik sinyallerini durdurmak için çocuğun kalp dokusunda küçük kesikler veya yanıklar yapar.

Çocuklarda Aritmi Önlenebilir mi?

Genel olarak aritmiyi önlemenin bir yolu yoktur ancak aile veya çocuğun kendisi belirli aktivitelerin aritmiyi tetiklediğini fark ederse, bu şeyleri yapmaktan kaçınmak gerekebilir. Örneğin, bazı yoğun egzersizler aritmi ataklarına neden oluyorsa, belki de çocuğun aktif olması için daha az yoğun başka yollar bulunabilir.

Aritmisi Olan Bir Çocuğun Seyri Nasıldır?

Aritmisi olan bir çocuğun durumu oldukça değişkendir. Çocuklarda görülen aritmilerin çoğu zararsızdır ve uzun vadeli sağlık etkileri yoktur. Bazı çocuklar düzensiz kalp atışlarını atlatır. Diğerlerinde aritmi devam eder ancak tedavi olmadan normal yaşamlarını sürdürebilirler.

Ciddi aritmiler bile başarıyla tedavi edilebilir.

Nadiren, tedavi edilmeyen ciddi aritmi vakaları aşağıdakiler de dahil olmak üzere ciddi sonuçlara neden olabilir:

• Çocuğun beynine gitmesi halinde felce yol açabilecek kan pıhtıları.
• Kalp yetmezliği.
• Organ hasarı (örneğin beyin, böbrekler, akciğerler ve karaciğer).
• Ani kalp ölümü.

Aritmi Semptomlarına Herhangi Bir Şey Yardımcı Olabilir mi?

Çocuk aritmi semptomları yaşıyorsa, aşağıdaki stratejiler yardımcı olabilir:

• Öksürmeye veya öğürmeye zorlamak.
• Yüzlerine bir buz torbası tutmak.
• Valsalva manevrasını denemek, burnunu ve ağzını kapatmak ve nefes vermesi için zorlanmasını sağlamak (sadece doktorun önerisiyle).

Çocuğun Doktoruna Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Çocuğa aritmi teşhisi konulursa doktoruna aşağıdaki soruları sormak faydalı olabilir:

• Çocuğumda ne tür bir aritmi var? Hayatını tehdit ediyor mu?
• Çocuğum hala aktif olabilir mi?
• Spor gibi herhangi bir aktiviteden kaçınmalı mıyız?
• Bir pediatrik kardiyoloğa görünmeli miyiz?
• Çocuğumun kalbini ne sıklıkla kontrol ettirmeliyim? Evde herhangi bir şeyi kontrol edebilir miyim?
• Ne zaman acil tıbbi yardım almalıyız?

Aritmi çocuğun kalbinin hızlanmasına, çok yavaş atmasına veya kalp bir atımı kaçırıyormuş gibi hissetmeye neden olabilir. Çocukta olağandışı kalp semptomları varsa endişelenmek doğaldır. Ancak çocuklarda görülen aritmilerin çoğu zararsızdır ve birçok çocuk bunları atlatır. Çocuğun kalp sağlığı hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir çocuk doktoruyla iletişime geçilmelidir.