Rotavirüs Nedir? Belirtileri Nelerdir? Aşısı Etkili midir?

Rotavirüs Nedir? Belirtileri Nelerdir? Aşısı Etkili midir? başlıklı yazımızda konuya dair tüm detaylara değineceğiz. Rotavirüs, çoğunlukla çocukları etkileyen bir gastrointestinal (mide ve bağırsaklar) enfeksiyondur. Hastalık eskiden daha sık görülürken, rotavirüs aşıları birçok çocuğun sağlıklı kalmasını sağlamıştır. Enfekte olanlar için rotavirüs, şiddetli ishal ve kusmaya neden olabilir. Bu durum dehidrasyona yol açabildiği için çocukların susuz kalmadığından emin olunmalıdır.

Rotavirüs Nedir?

Rotavirüs, mide ve bağırsak iltihabına (gastroenterit) neden olan bulaşıcı bir gastrointestinal enfeksiyondur. Bu durum özellikle küçük çocuklarda şiddetli ishal ve kusmaya yol açabilir. Çocuklar rotavirüse, kış ve bahar aylarında yakalanma eğilimindedir. Rotavirüs, virüsü taşıyan birinin dışkısıyla temas edilip ardından kişi kendi ağzına dokunduğunda yayılır.

Çocuklar rotavirüse yakalandığında, hastalanmaları yaklaşık 2 ila 3 gün sürer. Ardından ishal ve kusma bir haftaya kadar devam edebilir. Dehidrasyonu önlemek için çocuğun bol sıvı tükettiğinden emin olunmalıdır. Rotavirüs için bir ilaç yoktur. Enfeksiyon genellikle kendiliğinden geçer ancak bazı çocukların damar yoluyla sıvı alımı için hastaneye gitmesi gerekebilir.

Rotavirüse Kimler Yakalanır?

Her yaştan insan rotavirüse yakalanabilir ancak çoğunlukla 1 yaşından küçük çocuklarda görülür. Rotavirüs aşıları çocukları rotavirüse yakalanmaktan koruyabilir veya yakalanırlarsa semptomlarını daha az şiddetli hale getirebilir.

Rotavirüs Ne Kadar Yaygındır?

Aşılar kullanıma sunulmadan önce rotavirüs, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bebeklerde ve küçük çocuklarda şiddetli ishalin 1 numaralı nedeniydi. Neredeyse tüm çocuklar 5 yaşından önce rotavirüse yakalanıyordu. Rotavirüs her yıl 55.000 ila 70.000 çocuğun hastaneye yatmasına neden oluyordu.

Aşılar çocukların sağlığını ve hastaneye yatış oranlarını önemli ölçüde iyileştirmiştir. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) bu etkiyi incelemiştir. Aşıların her yıl bebekler ve küçük çocuklar arasında 40.000 ila 50.000 hastane yatışını önlediğini tahmin edilmektedir.

Rotavirüsün Belirtileri Nelerdir?

En yaygın rotavirüs belirtileri şunlardır:

• Şiddetli, sulu ishal
• Kusma
• Ateş
• İştah kaybı

Kusma ve ishal bebeklerde ve küçük çocuklarda dehidrasyona da neden olabilir. Çocukta aşağıdakiler başta olmak üzere dehidrasyon belirtileri varsa hemen bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır:

• Sık idrara çıkmama (normalden daha az ıslak bez).
• Soğuk, kuru cilt.
• Ayakta dururken baş dönmesi.
• Ağız ve boğaz kuruluğu.
• Ağlarken çok az gözyaşı dökme veya hiç dökmeme.
• Uyuşukluk, daha fazla uyuma ve daha az oynama veya alışılmadık derecede huysuz davranma.
• Çökük gözler veya başın üst kısmında çökük yumuşak bir nokta.

Dehidrasyon Bebekler İçin Neden Ciddidir?

Dehidrasyon, bebeğin yeterli su ve tuza sahip olmadığı anlamına gelir. Bir yaşından küçük bebekler kolayca susuz kalabilir.

Çoğu zaman susuz kalan çocukların rehidrate olması için damar yolundan sıvı alımına ihtiyacı vardır. Dehidrasyon şiddetlenirse, çocuk konvülsiyon geçirmeye (ani, düzensiz vücut hareketleri yaşamaya) başlayabilir veya şoka girebilir. Bu durum hayatı tehdit edici olabilir.

Rotavirüse Ne Sebep Olur?

Rotavirüs, elden ağza temas yoluyla yayılan bir virüstür. Belirtiler başlamadan birkaç gün önce enfekte bir çocuğun dışkısında ortaya çıkar ve semptomlar durduktan sonra 10 güne kadar çocuğun bağırsak hareketlerinde kalabilir.

Rotavirüs Bulaşıcı mıdır?

Rotavirüs çok bulaşıcıdır. Rotavirüs aşılarından önce çoğu çocuk 5 yaşına kadar rotavirüse yakalanırdı. Aşılardan bu yana, rotavirüs enfeksiyonuna yakalanan çocukların sayısı azalmıştır.

Rotavirüs Nasıl Yayılır?

Rotavirüs dışkı ile temas yoluyla yayılır. Örneğin, rotavirüslü bir bebeğin kirli bezini değiştirilir ve daha sonra eller yıkanmazsa, virüs parçacıkları ağza bulaşabilir. Virüsün yayılmasını önlemek için aile üyelerinin ellerini iyi yıkaması gerekir.

Rotavirüs İçin Kimler Risk Altındadır?

Tipik olarak kreşteki veya çok sayıda çocuğun bulunduğu diğer programlardaki çocuklar daha yüksek risk altındadır. Aşı olmamış 3 ay ile 3 yaş arasındaki çocuklar en ağır hastalığa yakalanma eğilimindedir.

Yetişkinler Rotavirüse Yakalanabilir mi?

Yetişkinlerde rotavirüs görülür ancak yetişkinler küçük çocuklara göre daha az hastalanma eğilimindedirler. Rotavirüs için risk altında olan yetişkinler şunlardır:

• 65 yaş ve üzeri
• Rotavirüsü olan çocuklara bakanlar
• Bağışıklık sistemi zayıf olanlar

Rotavirüs Nasıl Teşhis Edilir?

Çocukta rotavirüs belirtileri varsa bir doktora başvurulmalıdır. Sağlık görevlileri genellikle semptomlara ve fiziksel muayeneye dayanarak rotavirüs teşhisi koyabilir. Bazı durumlarda rotavirüs testi için dışkı örneği alınabilir ancak bu adım genellikle gerekli değildir.

Dışkı örneği alınması gerekiyorsa, çocuğunuzun doktoru aileye steril (mikropsuz) bir kap verecektir. Çocuğun dışkısının bir kısmı bu kapta toplanır. Bir laboratuvar, rotavirüs için dışkıyı analiz eder.

Rotavirüs İçin Bir İlaç Var mıdır?

Rotavirüse bakteriler değil virüsler neden olur. Dolayısıyla antibiyotikler, hasta çocukların daha iyi hissetmesine yardımcı olmaz. Virüs yaklaşık 1 hafta sonra kendiliğinden temizlenmelidir. Rotavirüsün ana tedavisi çocuğu susuz bırakmamaktır.

Rota Virüsü Evde Tedavi Edilebilir mi?

Rotavirüs, evde tedavi edilebilir. Rotavirüs belirtileri fark edilirse çocuğun doktoruna başvurulmalıdır. Doktor, aşağıdakileri önerebilir:

• Çocuğa büyük öğünler yerine daha küçük, daha sık besin verilmelidir.
• Çocuğun yeterince sıvı aldığından emin olunmalıdır.
• Bir elektrolit replasmanı kullanılabilir. Elektrolitler vücut sistemlerini dengede tutmaya yardımcı olur ancak kusma ve ishal yoluyla kaybedilebilir. İkameler bunu düzeltebilir. Etiket üzerindeki talimatların dikkatlice uygulandığından emin olunmalıdır.
• Ateşini düşürmek için çocuğa asetaminofen verilebilir. Çocuklara aspirin verilmemelidir.
• Bez değiştirdikten veya dışkıya dokunduktan sonra eller yıkanmalıdır.
• Çocuğun bol bol dinlendiğinden emin olunmalıdır.
• Çocuk kreşe/okula göndermek yerine evde tutulmalıdır.
• Çocuk gerektiğinde sağlık uzmanıyla birlikte takip edilmelidir.

Rotavirüs Aşıyla Önlenebilir mi?

Rotavirüsü önlemenin ve ailenin sağlığını korumanın en iyi yolu, rotavirüs aşılarından birini yaptırmaktır.

Aşı olan çocukların yaklaşık %70'i rotavirüse yakalanmamaktadır. Yine de enfekte olanlar için semptomlar çok daha hafiftir. Başka bir deyişle, aşılanan çocukların %90'ı ya şiddetli rotavirüsten korunur ya da hastalıktan tamamen kaçınır.

Çocuğa hangi rotavirüs aşısının yapılması gerektiği konusunda çocuğun doktoruyla konuşulmalıdır. Doktor aşıları iğne olarak yapmaz. Bunun yerine yaşa bağlı olarak bir dizi ziyarette bebeğin ağzına damlalar koyulur.

Seçenekler ve aşılama programları aşağıdakiler gibidir:

• RotaTeq: Doktorlar, RotaTeq'i 2 aylık, 4 aylık ve 6 aylık olmak üzere üç doz halinde verir.
• Rotarix: Doktorlar Rotarix'i 2 aylık ve 4 aylık olmak üzere iki doz halinde verirler.

Rotavirüs Aşısı Güvenli midir?

Bilim adamları her iki rotavirüs aşısını da binlerce bebek üzerinde kapsamlı bir şekilde test etmişlerdir. Her iki aşı da güvenli ve etkilidir. Aşılar, birçok çocuğu rotavirüse yakalanmaktan korurlar ve bir çocuk virüsü kapsa bile, aşı olduğu takdirde hastalık daha az şiddetli olacaktır.

Aşının çok az yan etkisi vardır. Çocuk geçici ishal veya kusma gibi yan etkiler yaşarsa, bu reaksiyonlar genellikle kendiliğinden geçer. Çocuğun tıbbi bir rahatsızlığı varsa, aşı takvimi hakkında sağlık uzmanıyla konuşulmalıdır.

Rotavirüse Karşı Korunmak İçin Başka Neler Yapılabilir?

Aşı, hastalığa karşı en iyi savunmadır. İyi bir el yıkama uygulaması da çok önemlidir. Eller, aşağıdaki durumlarda sık sık sabun ve suyla en az 20 saniye boyunca yıkanmalıdır:

• Tuvaleti kullandıktan sonra
• Bez değiştirdikten veya bir çocuğun tuvaleti kullanmasına yardım ettikten sonra
• Yemek hazırlamadan önce

Rotavirüs Belirtileri Ne Kadar Sürer?

Çoğu çocuk rotavirüsten uzun vadeli sağlık etkileri olmadan kurtulur. Belirtiler yaklaşık 1 hafta sürer.

Çocuk susuz kalırsa, bu durum ciddi komplikasyonlara ve hatta ölüme yol açabilir. Çocuk rotavirüs belirtileri gösteriyorsa hemen bir doktorla iletişime geçilmelidir. Doktor, dehidrasyonu önlemeye yardımcı olabilir.

Ayrıca çocuğun aşı programına uyduğundan emin olunmalıdır. Rotavirüs aşısı çocuğun sağlığını korumanın en iyi yoludur.

Çocuklar Tekrar Rotavirüs Kapabilir mi?

Çocuklar yeniden enfekte olabilir ancak ikinci bir enfeksiyon daha hafif olma eğilimindedir.

Rotavirüs Ne Kadar Sürer?

Rotavirüs belirtileri genellikle 3 ila 8 gün sürer. Çoğu çocuk toplamda yaklaşık 12 gün boyunca bulaşıcıdır. Bunun nedeni enfeksiyonun belirtilerden birkaç gün önce başlamasıdır.

Çocuklar Okula veya Kreşe Ne Zaman Dönebilir?

Okul veya kreş muhtemelen çocuğun ne kadar süre evde tutulması gerektiğini aileye bildirecektir. Genellikle çocukların bu ortamlara dönmeden önce en az 24 saat boyunca hiçbir belirti göstermemesi gerekir.

Hangi Durumlarda Doktoru ziyaret Etmek Gerekir?

Kusma veya ishalin arttığını fark edilirse çocuğun doktoruyla iletişime geçilmelidir. Ayrıca kusma ve ishal nedeniyle meydana gelebilecek aşağıdaki dehidrasyon belirtileri görülürse bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:

• Sekiz saatten uzun süredir ıslak bez olmaması
• Soluk cilt
• Kuru dudaklar
• Çökük gözler

Çocuklar çok hızlı bir şekilde susuz kalabilir. Bu değişim ciddi komplikasyonlara ve hatta ölüme yol açabilir. Dehidrasyon belirtileri fark edilirse hemen çocuğun doktoru aranmalıdır.

Çocuğun Doktoruna Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Çocukta rotavirüs varsa sağlık uzmanına aşağıdakiler sorulmalıdır:

İlaç

• Ateşi düşürmek için hangi reçetesiz ilaçları önerirsiniz? Kullanılması gereken ilaçlar var mı?
• Çocuğuma ilacı ne kadar süreyle vermeliyim?
• İlaç için günün hangi saati en iyisidir?
• İlaçları nasıl saklamalıyım?

Yiyecek, İçecek ve Takip Bakımı

• Hangi belirtiler acil müdahale gerektirir?
• Bazı yiyecekler veya sıvılar daha mı yararlı? Çocuğumun kaçınması gereken bir şey var mı?
• Çocuğumu okul veya kreş yerine evde mi tutmalıyım?
• Çocuğumun yapmaması gereken aktiviteler var mı?
• Çocuğum ne zaman daha iyi hissetmeye başlayacak?
• Çocuğumu takip ziyareti için ne zaman geri getirmeliyim?

Rotavirüs ve Norovirüs Arasındaki Farklar Nelerdir?

Rotavirüs ve norovirüs, mide ve bağırsak iltihabına yol açan gastrointestinal enfeksiyonlardır ancak farklı virüslerin neden olduğu farklı durumlardır. Rotavirüs çoğunlukla çocukları etkilerken, norovirüs her yaştan insanı etkileyebilir. Norovirüs semptomları, üç ila sekiz gün süren rotavirüse göre daha hızlı (bir ila üç gün arasında) geçme eğilimindedir. Ayrıca rotavirüse karşı koruma sağlayan bir aşı mevcuttur ancak norovirüs için henüz bir aşı mevcut değildir.

Çocukta şiddetli ishal ve kusma varsa, rotavirüs adı verilen yaygın bir çocukluk enfeksiyonuna sahip olabilir. Tavsiye için çocuğun sağlık uzmanı ile iletişime geçilmelidir. Doktor muhtemelen bol sıvı ve dinlenmenin yanı sıra, ateşi düşürmek için ilaç önerecektir ancak virüsün kendi kendine geçmesi gerekir. Rotavirüs için bir ilaç yoktur. Dehidrasyon riski varsa doktor, damar yolundan sıvı alımı için çocuğu hastaneye yönlendirebilir. Çoğu çocuk rotavirüsten uzun vadeli sağlık etkileri olmadan kurtulur.