Artikülasyon Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Artikülasyon Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir? başlıklı makalemizde konuya dair detayları inceleyeceğiz. Artikülasyon bozukluğu, çocukların belirli sesleri çıkaramadığı yaygın bir durumdur. Bu bozukluk beyin, ağız veya işitme ile ilgili herhangi bir sorunla ilgili değildir. Bir dil ve konuşma terapisti bu durumu teşhis edebilir ve konuşma terapisi kullanarak çocukların net bir şekilde iletişim kurmasına yardımcı olabilir.

Artikülasyon Bozukluğu Nedir?

Çoğu çocuk 4 veya 5 yaşına kadar tüm konuşma seslerini çıkarmayı öğrenir. Bu yaştan sonra net bir şekilde konuşmakta sorun yaşayan çocuklarda konuşma sesi bozukluğu olabilir. Konuşma sesi bozukluğunun bir türü, belirli konuşma seslerini üretmede sorunları içeren artikülasyon bozukluğudur.

Artikülasyon; insanların sesler, heceler ve kelimeler üretmek için geçirdiği süreçtir. Artikülasyon bozukluğu olan bir çocuk belirli sesleri üretemeyebilir veya belirli sesleri yanlış oluşturabilir. Bu durum çocuğun konuşmasının anlaşılmasını zorlaştırabilir ve sosyalleşmesini ve öğrenmesini etkileyebilir.

Bu durum bazen fonksiyonel konuşma bozukluğu veya artikülasyon gecikmesi olarak da adlandırılır.

Artikülasyon ile Fonolojik Bozukluk Arasındaki Fark Nedir?

Artikülasyon bozukluğu ve fonolojik bozukluk benzerdir ve sıklıkla birbirine karıştırılır. Ancak ikisi arasında ayrım yapmak önemlidir çünkü tedaviler farklılık gösterir.

Artikülasyon bozukluğu olan çocuklar, belirli konuşma seslerini çıkarmak için gereken motor işlevlerde sorun yaşarlar. Belirli sesleri üretmek için dudaklarını, dillerini, dişlerini, damaklarını (ağızlarının çatısı) ve akciğerlerini koordine edemezler. Bozuk konuşma sesleri oluşturabilir veya çıkaramadıkları sesleri değiştirebilirler.

Fonolojik bozuklukta çocuklar sesleri doğru şekilde üretebilir ancak sesleri doğru şekilde bir araya getirmekte sorun yaşarlar. Örneğin çocuk “d” sesini tek başına çıkarabiliyor olabilir ancak “d” ile başlayan bir kelime söylemeye çalıştığında bunu “g” ile değiştirir. Çocukta aynı anda her iki bozukluk türü de olabilir.

Kimler Artikülasyon Bozukluğu Yaşayabilir?

Artikülasyon bozukluğu çocuklarda görülür. Tedavi edilmezse, bozukluk yetişkinliğe kadar sürebilir. Bir yetişkinde konuşma sesi bozukluğu gelişirse bunun nedeni başka bir durumdur (travmatik beyin hasarı veya inme gibi).

Artikülasyon bozuklukları, bilinmeyen nedenlerden dolayı erkeklerde kadınlardan daha yaygındır. Annenin hamilelik veya doğum sırasında komplikasyon geçirmesi durumunda çocukta konuşma sesi bozukluğu görülme olasılığı daha yüksektir. Konuşma sesi bozukluğunun ailesinde bu durum geçmişi olan bir çocukta görülmesi de daha olasıdır.

Konuşma Sesi Bozuklukları Ne Kadar Yaygındır?

Konuşma sesi bozuklukları yaygındır ve çocukların %8 ila %9'unu etkiler.

Artikülasyon Bozukluğuna Ne Sebep Olur?

Artikülasyon bozukluğunun bilinen bir nedeni yoktur. Bu durum çocuğun beyninde, sinirlerinde, dudaklarında, dilinde, dişlerinde, çenesinde, akciğerlerinde veya işitmesinde bir sorun olduğu anlamına gelmez.

Organik, gelişimsel veya edinilmiş olmak üzere başka tür konuşma bozuklukları da vardır. Bunlar, yapısal anormallikler veya işitme bozukluğu gibi diğer koşullardan kaynaklanmaktadır.

Artikülasyon Bozukluğunun Bazı Belirti ve Semptomları Nelerdir?

Artikülasyon bozukluğu olan bir çocuğun anlaşılması zor olabilir. Bu çocuklar dört tür artikülasyon hatasından bir veya daha fazlasını sergilerler:

• Ekleme: Kelimelere ait olmayan sesler veya heceler eklemek.
• Bozma: Pelteklik gibi görünebilecek bir sesin değiştirilmesi.
• Atlama: Belirli sesleri konuşmalarından tamamen çıkarmak.
• Yer değiştirme: Her zaman bir ses yerine başka bir ses kullanmak.

Çocuk, artikülasyon bozukluğu konusunda bilinçli hale gelirse aşağıdakiler gibi belirli davranışlar sergileyebilir:

• Yüksek sesle okumaktan veya diğer insanlarla konuşmaktan kaçınmak.
• Sessizleşmek veya aşırı utangaç görünmek.
• Konuşurken sinirlenmek.
• Belirli kelimeleri söylemeyi tamamen bırakmak.
• Özgüven ve özsaygı ile sorunlar.

Artikülasyon Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?

Çocukta bir konuşma bozukluğu varsa doktor fiziki muayene ve işitme testi yapacaktır. Bu adımlar diğer durumların elenmesine yardımcı olur.

Konuşma bozukluğuna tıbbi bir sorun neden olmuyorsa doktor kişiyi bir dil ve konuşma terapistine yönlendirecektir. Dil ve konuşma terapistleri konuşma, dil ve iletişim sorunları konusunda uzmandır.

Dil ve konuşma terapisti çocuğu aşağıdakiler gibi çeşitli şekillerde değerlendirecektir:

• Çocuktan belirli sesleri çıkarmasını ve belirli kelimeleri oluşturmasını ister.
• Konuşma sırasında bağlantılı konuşmayı değerlendirmek için çocukla sohbet eder.
• Standartlaştırılmış tanı testleri yapar.
• Prematüre doğum, önceki kulak enfeksiyonları ve daha fazlası gibi çocuğun tıbbi geçmişini göz önünde bulundurur.
• Ailede konuşma bozukluğu öyküsü olup olmadığını tartışır.
• Katkıda bulunabilecek herhangi bir sorun için ağız yapısına bakar (örneğin dişleri ve damaklar).
• Çocuğun aksanını ve lehçesini dikkatle inceler.
• Konuşma sırasında çocuğun ağız hareketlerini izler.

Dil ve konuşma terapistleri, artikülasyon bozukluğu veya başka bir konuşma bozukluğu türünü teşhis etmek için gözlemleri ve teşhis testlerini kullanacaktır.

Ayrıca artikülasyon bozukluğunun ciddiyetini hafiften şiddetliye doğru derecelendirebilirler. Şiddeti derecelendirmenin aşağıdakiler gibi birkaç yolu vardır:

• Dil ve konuşma terapistinin çocuğun konuşmasının ne kadarını anlayabildiği.
• 1'den 10'a kadar numaralandırılmış ölçek.
• Doğru ünsüzlerin yüzdesi.

Artikülasyon Bozukluğu Nasıl Düzeltilir?

Artikülasyon bozukluğunu tedavi etmek için dil ve konuşma terapistleri, konuşma terapisi önerecektir. Çocuğa düzenli randevular sırasında konuşma üzerinde çalışacak ve evde yapması için egzersizler ve aktiviteler verilecektir.

Konuşma terapisi sırasında çocuğun dil ve konuşma terapisti ona yardımcı olmak için aşağıdakiler gibi çeşitli aktiviteler ve egzersizler kullanır:

• Çıkaramadıkları sesleri tanımlamak.
• Sesleri oluşturma biçimlerini düzeltmek.
• Konuşmanın motor kısımlarını kontrol etmenin yollarını yeniden öğrenmek (örneğin, dillerini hareket ettirmek, dudaklarını şekillendirmek).
• Konuşma ile ilgili kasları güçlendirmek.
• Evde ses düzeni alıştırması yapmak.

Artikülasyon Bozukluğu Nasıl Önlenebilir?

Artikülasyon bozukluklarını önlemek için herhangi bir strateji yoktur ancak erken tedavi arayarak konuşma bozukluğunun daha da kötüleşmesi önlenebilir.

Artikülasyon Bozukluğu Olan Bir Çocuğun Seyri Nasıldır?

Erken tanı ve terapi, konuşma sorunlarının kötüleşmesini veya öğrenme ve sosyalleşmeyi etkilemesini önlemeye yardımcı olabilir. Artikülasyon bozukluğu olan bir çocuk net bir şekilde iletişim kurmayı öğrenebilir. Daha ağır vakalar genellikle daha uzun süreli konuşma terapisi gerektirir.

Çocuk Doktoruyla Konuşma Bozuklukları Hakkında Ne Zaman Görüşülmelidir?

Çocuğunun konuşması veya iletişim yeteneği hakkında herhangi bir endişesi olanlar bir çocuk doktoruyla konuşmalıdır. Bu, özellikle şu durumlarda önemlidir:

• Konuşmayla ilgili herhangi bir davranış sorunu varsa.
• Belirli sesleri 4 veya 5 yaşına kadar doğru şekilde oluşturamıyorsa.
• Belirli sesleri veya kelimeleri çıkarmayı durdurursa.

Artikülasyon bozukluğu olan bir çocuk, konuşmada yer alan belirli sesleri üretmekte sorun yaşar. Çocuk 4 veya 5 yaşına geldiğinde hala belirli sesleri çıkaramıyorsa bir çocuk doktoruyla iletişime geçilmelidir. Doktor, çocuğun herhangi bir tıbbi sorunu olup olmadığını belirleyecek veya ona konuşma terapisi önerecektir.